Erlent

Grönduðu flug­vél frá fursta­dæmunum og felldu fjöru­tíu mála­liða

Samúel Karl Ólason skrifar
Umfangsmikil átök hafa um árabil komið verulega niður á óbreyttum borgurum í Súdan.
Umfangsmikil átök hafa um árabil komið verulega niður á óbreyttum borgurum í Súdan. EPA/SARA CRETA

Súdanski herinn gerði á dögunum loftárás á flugvöll í Darfurhéraði sem beindist sérstaklega að herflugvél sem talið er að hafi verið í eigu herafla Sameinuðu arabísku furstadæmanna. Flugvélinni var grandað og með henni fórust að minnsta kosti fjörutíu málaliðar frá Kólumbíu, sem furstadæmin eru sögð hafa ráðið til að styðja uppreisnarmenn í Súdan.

Árásin er einnig sögð hafa grandað skotfærum og hergögnum sem furstadæmin voru að senda sveitum Rapid support forces, eða RSF.

Þetta segja embættismenn og minnst einn ráðgjafi RSF í samtali við AP fréttaveituna. Gustavo Petro, forseti Kólumbíu, segir að verið sé að kanna hve margir samlandar hans eru látnir og hvort hægt sé að flytja lík þeirra aftur heim, samkvæmt AFP fréttaveitunni.

Löng og grimmileg átök

Stríðsástand hefur lengi ríkt í Súdan. Abdel Fattah al-Burhan, leiðtogi hers Súdan, og Mohamed Hamdan Dagalo, leiðtogi RSF, tóku höndum saman árið 2021 og frömdu valdarán í Súdan. Árið 2023 stóð svo til að innleiða RSF í herinn en Dagalo var mótfallinn því og hófust átök þeirra á milli í kjölfarið.

RSF var lengi með yfirhöndina í átökunum en stjórnarhernum hefur vaxið ásmegin að undanförnu.

Sjá einnig: Forsetahöllin í höndum hersins eftir tveggja ára átök

Átökin hafa komið verulega niður á almenningi í Súdan og hafa þau verið mjög grimmileg. Milljónir hafa lengi staðið frammi fyrir hungursneyð vegna átakanna. Báðar fylkingar hafa verið sakaðar um stríðsglæpi og kynferðisofbeldi er mjög umfangsmikið.

Að minnsta kosti fjórtán milljónir manna hafa þurft að flýja heimili sín vegna átakanna.

Furstadæmin styðja RSF

RSF hefur notið stuðnings annarra ríkja eins og Rússlands og Sameinuðu arabísku furstadæmanna. Ráðamenn þar hafa verið sakaðir um að styðja RSF á laun um árabil og flytja mikið magn vopn til uppreisnarmannanna, sem er bannað samkvæmt ályktun öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna.

Furstadæmin eru sögðu hafa notað hjálparstarf Rauða hálfmánans til að smygla fjármunum, vopnum og drónum, svo eitthvað sé nefnt, til RSF í Súdan. Þetta hafi verið staðfest af rannsakendum Sameinuðu þjóðanna og þrátt fyrir það hafa yfirvöld í Sameinuðu arabísku furstadæmunum aukið stuðning sinn við RSF.

Meðal annars eru furstadæmin sögð hafa útvegað RSF stórskotaliðsvopn og flugskeyti til að skjóta niður flugvélar, þyrlur og dróna.

Málaliðar víða um heim

Uppgjafahermenn frá Kólumbíu hafa lengi starfað sem málaliðar víða um heim. Her Kólumbíu er sá næst stærsti í Suður-Ameríku og hefur um árabil barist gegn fíkniefnabarónunum og uppreisnarmönnum. Hermennirnir hafa því margir mikla reynslu af átökum.

Um tíu þúsund kólumbískir hermenn hætta hjá hernum á ári hverju og um árabil hafa þeir starfað víða um heim sem málaliðar. Þeir hafa meðal annars starfað fyrir bandarísk málaliðafyrirtæki við að verja innviði í Írak og komið að því að þjálfa hermenn í öðrum ríkjum. Þá hafa kólumbískir hermenn barist gegn Hútum fyrir hönd ríkisstjórnar Jemen.

Þá hafa þeir einnig barist með Úkraínumönnum og þá tóku kólumbískir málaliðar þátt á áhlaupi á heimili Jovenel Moise, fyrrverandi forseta Haítí, þegar hann var myrtur. Þeir sögðust hafa verið plataðir til að taka þátt í áhlaupinu.

Sjá einnig: „Þeir eru að slátra fólki í fangaklefunum“

Í skýrslu sem gerð var fyrir Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna í apríl kom fram fréttaflutningur af kólumbískum málaliðum, sem hefðu verið ráðnir af öryggisfyrirtæki til að styðja RSF, hefði verið staðfestur. Ráðamenn í Kólumbíu hefðu beðist afsökunar og sagst ætla að reyna að koma sínu fólki heim.

Furstadæmin hafa einnig stutt við bakið á Khalifa Haftar, leiðtoga Líbíska þjóðarhersins (LNA) í Líbíu. Hann hefur um árabil barist gegn ríkisstjórn landsins sem viðurkennd er af Sameinuðu þjóðunum og hefur hann einnig notið stuðnings Rússa í gegnum árin.

Sjá einnig: Súdanar flýja undan sveitum Haftars

Dagalo lýsti í apríl yfir stofnun eigin ríkisstjórnar.

Sitja um síðustu borgina í Darfur

Ríkisútvarp Súdan sagði frá því að flugvélinni sem árásin var gerð á hafi verið flogið frá herstöð við Persaflóa og að loftárás hafi verið gerð á hana við lendingu á Nyala-flugvelli í Darfur. Árásinni var lýst sem „skýrum skilaboðum“ um herta afstöðu gegn utanaðkomandi afskiptum í Súdan.

Í svari við fyrirspurn AP fréttaveitunnar neitaði talsmaður utanríkisráðuneytis Sameinuðu arabísku furstadæmanna ásökunum sem tengjast flugvélinni og sagði þær ekki eiga við rök að styðjast. Hann sagði ásakanirnar lið í áróðursherferð ríkisstjórnar Súdan.

Leiðtogar RSF hafa lagt sérstaka áherslu á að ná öllu Darfur-héraði og tóku uppreisnarmennirnir flugvöllinn í fyrra. Síðan þá hefur stjórnarherinn ítrekað gert loftárásir á flugvöllinn.

Ein stór borg í Darfur er enn undir stjórn hersins en uppreisnarmenn RSF hafa reynt að ná tökum á henni í meira en ár. Sú borg kallast el-Fasher og sitja uppreisnarmennirnir um hana og stjórna öllum leiðum frá henni.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×