Er kominn tími til að halda "stéttabaráttudag"? 1. nóvember 2005 06:00 Það er kannski að bera í bakkafullan lækinn en þó ekki of seint í rassinn gripið því sjaldan er góð vísa of oft kveðin eins og þar stendur. Nú hafa íslenskar konur fagnað því að fyrir þrjátíu árum stóðu þær upp frá vinnu sinni, í hverju sem hún var fólgin, og gengu út, tóku sér frí og ræddu stöðu sína. Þetta var ótrúlegur dagur, bæði fyrir þrjátíu árum og núna. Mikilvægasti árangur dagsins þá og nú er kannski sú umræða sem hann skapaði. Inni á heimilum, á vinnustöðum og í skólastofum ræddu Íslendingar stöðu kvenna í samfélaginu. Slík umræða vekur yfirleitt fleiri spurningar en hún svarar. Það er enginn vafi á því að mikill árangur hefur náðst hvað varðar jafnrétti kvenna og karla. Það er ótrúlega stutt síðan konur höfðu ekki kosningarétt, voru í raun ekki fjárráða, höfðu engan rétt til náms og svo mætti lengi telja. Konur hafa látið að sér kveða á öllum sviðum samfélagsins þótt enn finnist ýmsum á vanta að nóg sé að gert. Við vitum að mun færri konur eru í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu, færri konur en karlar ráðherrar o.s.frv. En þó virðast konur enn stjórna mikilvægustu fyrirtækjum landsins; heimilunum. A.m.k. er svo að heyra á konunum sjálfum. Það skiptir auðvitað ekki máli hver vinnur störfin inni á heimilinu, svo fremi sem þar er samkomulag um og verkefnum réttlátlega skipt niður á vinnubæra heimilismenn. Það skiptir hins vegar máli að þessi mikilvægu störf fáist metin. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Þau störf sem eru kannski mikilvægust í samfélaginu eru minnst metin. Nýtur heimavinnandi fólk einhverra réttinda? Eru heimilisstörf metin til lífeyrisréttinda, orlofs, veikindaréttar o.s.frv.? Er frí um helgar? Væntanlega gilda sömu reglur, hvort sem sá heimavinnandi er karl eða kona. Sennilega eru engin störf í samfélaginu eins virðisaukaskapandi og rekstur heimilis. Þar er rekið heilt fyrirtæki sem kemst ekki upp með að skipta um kennitölu ef illa fer í rekstri. Þar er ekki hægt að keyra allt um koll og byrja svo bara aftur með hreint borð. Og þar eru aldir upp þeir einstaklingar sem taka við samfélaginu þegar fram líða stundir. Þar eru líka framleidd matvæli, fatnaður og ýmislegt fleira sem augljóslega er virðisaukaskapandi. Þessi störf eru harla lítils eða jafnvel einskis metin. Karlar og konur fá sömu laun fyrir sömu vinnu á þeim vinnustöðum sem ég þekki til. Það er svo önnur saga að kynin vinna ekki endilega sömu vinnu, karlar eru oftar í stjórnunarstöðum. En leikskólakennarar, grunnskólakennarar og starfsfólk í umönnunarstörfum fær sömu laun, hvort sem þau eru unnin af körlum eða konum. Þessi störf eru hins vegar á vitlausum stað í launastiga samfélagsins. Hvernig er hægt að réttlæta það að grunnskólakennari með margra ára starfsreynslu skuli vera innan við hálfdrættingur á við meðaljóninn í Kaupþingi í launum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé verðmætara að forrita tölvur en sinna leikskólabörnum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé mikilvægara að stýra banka en sinna sjúkum ættingjum okkar og vinum? Við þurfum að gjörbreyta verðmætamati og forgangsröðun. Við þurfum að setja heimilið og mannauðinn í forgrunn. Ef heimilið fer úr lagi verður annað harla lítils virði og titlatog hjóm eitt. Kannski konur hafi verið of uppteknar af því að ná stöðu karlmannsins á kostnað virðingar fyrir þeim störfum sem þær gegndu almennt og gegna raunar enn Mikilvægast er þó að fólk eigi val, karlar jafnt sem konur, og sitji við sama borð. Það þarf að vera aðgengilegt og njóta virðingar að sinna heimili og börnum. Hér njóta karlar ekki jafnréttis. Það er ótrúlegt að það skuli gerast árið 2005 að karlar verði fyrir aðkasti fyrir að taka leyfi vegna fæðingar barns, jafnvel frá vinnuveitendum sínum. Störf þeirra og mikilvægi sem heimilisfeður virðist lítils metið. Það er t.d. langsótt réttlæti í því að karlmaður á besta aldri fái það einskis metið til bóta að hann getur ekki haldið á börnum sínum vegna skaða sem hann varð fyrir. Kannski næsti baráttudagur verði "stéttabaráttudagur". Kannski kominn sé tími til að berjast fyrir því að sjúkraliðar og leikskólakennarar raðist ofar en forritarar og bankastjórar í launastiganum og heimilisrekstur með öllu því sem honum tilheyrir verði metinn að verðleikum. Núverandi launamunur og röðun milli stétta, burtséð frá því hvort karlar eða konur vinna störfin, eru ekki réttlát. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson Skoðun Skoðun Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar Skoðun Ég var með alþingismanni í meðferð Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Það er kannski að bera í bakkafullan lækinn en þó ekki of seint í rassinn gripið því sjaldan er góð vísa of oft kveðin eins og þar stendur. Nú hafa íslenskar konur fagnað því að fyrir þrjátíu árum stóðu þær upp frá vinnu sinni, í hverju sem hún var fólgin, og gengu út, tóku sér frí og ræddu stöðu sína. Þetta var ótrúlegur dagur, bæði fyrir þrjátíu árum og núna. Mikilvægasti árangur dagsins þá og nú er kannski sú umræða sem hann skapaði. Inni á heimilum, á vinnustöðum og í skólastofum ræddu Íslendingar stöðu kvenna í samfélaginu. Slík umræða vekur yfirleitt fleiri spurningar en hún svarar. Það er enginn vafi á því að mikill árangur hefur náðst hvað varðar jafnrétti kvenna og karla. Það er ótrúlega stutt síðan konur höfðu ekki kosningarétt, voru í raun ekki fjárráða, höfðu engan rétt til náms og svo mætti lengi telja. Konur hafa látið að sér kveða á öllum sviðum samfélagsins þótt enn finnist ýmsum á vanta að nóg sé að gert. Við vitum að mun færri konur eru í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu, færri konur en karlar ráðherrar o.s.frv. En þó virðast konur enn stjórna mikilvægustu fyrirtækjum landsins; heimilunum. A.m.k. er svo að heyra á konunum sjálfum. Það skiptir auðvitað ekki máli hver vinnur störfin inni á heimilinu, svo fremi sem þar er samkomulag um og verkefnum réttlátlega skipt niður á vinnubæra heimilismenn. Það skiptir hins vegar máli að þessi mikilvægu störf fáist metin. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Þau störf sem eru kannski mikilvægust í samfélaginu eru minnst metin. Nýtur heimavinnandi fólk einhverra réttinda? Eru heimilisstörf metin til lífeyrisréttinda, orlofs, veikindaréttar o.s.frv.? Er frí um helgar? Væntanlega gilda sömu reglur, hvort sem sá heimavinnandi er karl eða kona. Sennilega eru engin störf í samfélaginu eins virðisaukaskapandi og rekstur heimilis. Þar er rekið heilt fyrirtæki sem kemst ekki upp með að skipta um kennitölu ef illa fer í rekstri. Þar er ekki hægt að keyra allt um koll og byrja svo bara aftur með hreint borð. Og þar eru aldir upp þeir einstaklingar sem taka við samfélaginu þegar fram líða stundir. Þar eru líka framleidd matvæli, fatnaður og ýmislegt fleira sem augljóslega er virðisaukaskapandi. Þessi störf eru harla lítils eða jafnvel einskis metin. Karlar og konur fá sömu laun fyrir sömu vinnu á þeim vinnustöðum sem ég þekki til. Það er svo önnur saga að kynin vinna ekki endilega sömu vinnu, karlar eru oftar í stjórnunarstöðum. En leikskólakennarar, grunnskólakennarar og starfsfólk í umönnunarstörfum fær sömu laun, hvort sem þau eru unnin af körlum eða konum. Þessi störf eru hins vegar á vitlausum stað í launastiga samfélagsins. Hvernig er hægt að réttlæta það að grunnskólakennari með margra ára starfsreynslu skuli vera innan við hálfdrættingur á við meðaljóninn í Kaupþingi í launum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé verðmætara að forrita tölvur en sinna leikskólabörnum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé mikilvægara að stýra banka en sinna sjúkum ættingjum okkar og vinum? Við þurfum að gjörbreyta verðmætamati og forgangsröðun. Við þurfum að setja heimilið og mannauðinn í forgrunn. Ef heimilið fer úr lagi verður annað harla lítils virði og titlatog hjóm eitt. Kannski konur hafi verið of uppteknar af því að ná stöðu karlmannsins á kostnað virðingar fyrir þeim störfum sem þær gegndu almennt og gegna raunar enn Mikilvægast er þó að fólk eigi val, karlar jafnt sem konur, og sitji við sama borð. Það þarf að vera aðgengilegt og njóta virðingar að sinna heimili og börnum. Hér njóta karlar ekki jafnréttis. Það er ótrúlegt að það skuli gerast árið 2005 að karlar verði fyrir aðkasti fyrir að taka leyfi vegna fæðingar barns, jafnvel frá vinnuveitendum sínum. Störf þeirra og mikilvægi sem heimilisfeður virðist lítils metið. Það er t.d. langsótt réttlæti í því að karlmaður á besta aldri fái það einskis metið til bóta að hann getur ekki haldið á börnum sínum vegna skaða sem hann varð fyrir. Kannski næsti baráttudagur verði "stéttabaráttudagur". Kannski kominn sé tími til að berjast fyrir því að sjúkraliðar og leikskólakennarar raðist ofar en forritarar og bankastjórar í launastiganum og heimilisrekstur með öllu því sem honum tilheyrir verði metinn að verðleikum. Núverandi launamunur og röðun milli stétta, burtséð frá því hvort karlar eða konur vinna störfin, eru ekki réttlát.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar
Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun