Allir kennarar eru íslenskukennarar

Það er leikur að læra, leikur sá er mér kær, vita meira og meira, meir í dag en í gær. Þannig hljómar gömul vísa, sem enn heldur gildi sínu þrátt fyrir tímabundna andstöðu flestra við innihald hennar einhvern tíma á ævinni.

Ég held ég geti fullyrt að ég hafi aldrei kynnst nokkrum manni sem ekki þykir gaman að læra. Sá fjöldi fólks sem sækir námskeið af ýmsu tagi á ári hverju bendir líka til þess. Reyndar væru flestir nemendur mínir vísir til að mótmæla þessu harðlega enda ekki alltaf gaman að læra það sem manni er sett fyrir hverju sinni. En nám er skemmtilegt. Það er gaman að læra eitthvað nýtt, tileinka sér nýja þekkingu og færni á einhverju sviði og ná árangri. Það er gaman að læra ný tungumál, kynnast nýjum hugmyndum í matseld, læra stærðfræði, trjáklippingar, dönsku, forritun og fjármálastjórnun og svo mætti lengi, lengi áfram telja.

Þess vegna er svo ánægjulegt hvað við eigum margra kosta völ í námi og getum bætt við okkur þekkingu á fjölbreyttum sviðum á meðan líf og heilsa endist. Að loknu grunnskólanámi stefna flestir á eitthvert framhaldsnám. Reyndar hefur okkur alls ekki tekist sem skyldi að gera verknámi á framhaldsskólastigi nógu hátt undir höfði og flestir nemendur stefna á bóknámsbraut til stúdentsprófs. Það er hins vegar kostur hversu margar leiðir eru í boði á þeirri braut. Nemendur geta lokið stúdentsprófi með fjölbreyttum hætti, valið sér ýmsar leiðir og námshraða. Og takist einhverjum ekki að ná því hugsanlega markmiði að ljúka stúdentsprófi á tilteknum tíma ævinnar er hægt að gera það seinna.

Framhaldsskólar og háskólar bjóða nemendum sínum að stunda fjarnám á ýmsum sviðum og æ fleiri nýta sér þessa leið. Áhugasamt námsfólk stundar nám um lengri eða skemmri tíma, einn vetur eða fleiri, í áhugaverðu fagi eða fögum. Búseta er þess vegna ekki lengur þröskuldur, netið gerir okkur kleift að hlusta á fyrirlestra í öðrum landshlutum, taka þátt í umræðum með íbúum allra landshluta og sitja þannig í einum bekk nemenda vítt og breitt um landið. Þetta er alveg ótrúlega skemmtilegt og gefandi. Ef við reiknum með að eitthvað sé til í gömlum málshætti sem segir að mennt sé máttur, þá erum við sífellt að auka mátt okkar og megin, styrkjum undirstöðurnar og verðum þannig sterkari, jafnt sem einstaklingar og sem þjóð.

Það er því alveg óendanlega mikilvægt að leggja rækt við skólakerfið okkar, grunnskólann þar sem grunnur er að lagður að frekara námi á lífsleiðinni, hvenær og hvernig sem hver einstaklingur velur að halda áfram sínu námi. Grunnskóli er nákvæmlega það sem orðið segir, skóli þar sem lagður er grunnur. Þar eiga nemendur að eignast traustan og góðan grunn, undirstöður undir frekara nám og lífið sjálft enda halda margir því fram að lífið sé skóli. Grunnbyggingin er samstarfsverkefni heimila og skóla og ef grunnurinn er í ólagi verður erfitt að byggja ofan á. Það er því ánægjulegt að fylgjast með umræðunni um aukna áherslu á kennaramenntun.

Trúlega er hægt að halda því fram án mikilla efasemda að kennaramenntun sé mikilvægasta menntun sem í boði er enda verkefni kennara að byggja grunn framtíðarinnar með nemendum sínum ásamt foreldrum þeirra. Það er að sama skapi mikilvægt að aukinni kennaramenntun fylgi aukin áhersla á íslenskukennslu kennaranema. Hver einasti kennari í skólum landsins er íslenskukennari, sama hvaða fag hann kennir að öðru leyti. Mér er sagt að dregið hafi úr íslenskukennslu í Kennaraháskóla Íslands. Það er afleitt ef rétt er og verður að leiðrétta. Að undanförnu hafa verið miklar og heitar umræður um stöðu íslenskunnar og væri að bera í bakkafullan lækinn að bæta þar einhverju við í bili. En við hljótum þó að gera þá kröfu til okkar sem þjóðar að við getum lesið bækur sem voru skrifaðar fyrir a.m.k. hundrað árum eða svo og talað saman þótt áratugir skilji í aldri.

Eigi að slaka á kröfum um rétt mál samkvæmt þeim reglum sem við höfum komið okkur saman um að nota verðum við fljót að missa tökin, hætta að skilja. Það væri sorglegt ef barnabörnin mín gætu ekki lesið dagbækur föður míns (langafa síns) vegna þess að málið hefði breyst svo hratt, málfræðireglur væru allar komnar út um víðan völl og orðaforðinn hruninn. Þangað virðumst við stefna og veitir ekki af að spyrna hraustlega við fæti. Þar skiptir einna mestu máli að viðspyrna verði góð í Kennaraháskóla Íslands, þar sem kennarar barnanna okkar læra að kenna á íslensku.