Samgöngur og veggjöld 1. október 2010 06:00 Nú eru um tvö ár síðan Hrunið skall á okkur Íslendingum. Þá fór meira og minna allt þjóðfélagið í baklás og ennþá er margt í frosti, sérstaklega allt sem snýr að mannvirkjagerð. Það sem hefur verið í gangi í mannvirkjum er að klára verk eins og Héðinsfjarðargöng, Landeyjahöfn og Tónlistarhús, en ekkert stórverk er hafið eftir hrun og óvíst er hvenær eitthvað gerist í þeim málum. Stjórnvöld virðast hafa litlar áhyggjur af dauðum mannvirkjageira, allavega í samanburði við hversu hratt var brugðist við þegar ferðamannaatvinnuvegurinn fékk sitt gosáfall í vor. Nú er svo komið að margir tæknimenn landsins leita sér vinnu erlendis eða eru atvinnulausir og verktakar landsins eru flestir að hætta starfsemi. Það vill svo til að allt okkar daglega líf byggir á því að mannvirkjastarfsemin sé í lagi, því húsin okkar, heitt og kalt vatn, rafmagn, gagnanet, samgöngur og margt fleira eru okkar mannvirki sem þarf að viðhalda og þróa. Biðin eftir því að eitthvað fari í gang í mannvirkjagerð á Íslandi er orðin löng, þrátt fyrir fyrirheit um annað í stöðugleikasáttmálanum og í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar. Nú er rætt um átak í vegagerð sem má ekki vera ríkisframkvæmd og verða því veggjöld að standa undir slíkum framkvæmdum. Þann 7. september síðastliðinn var fundur um þessi mál þar sem samgönguráðuneytið, fjármálaráðuneytið, Vegagerðin og lífeyrissjóðirnir ræddu um mögulegt samstarf við átak í samgöngumálum og finnst mörgum að þessi fundur hafi verið haldinn einu ári of seint. Stóra málið varðandi þetta átak er fjármögnun þess og er aðallega rætt um veggjöld í því sambandi og þá hvernig þau skuli innheimt. Samkvæmt glærum Vegamálastjóra sem hann fór í gegnum á fundinum 7. september (glærurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Vegagerðarinnar) er helst rætt um ýmsar útfærslur á tollhliðum og að GPS-tæknin geti leyst tollhliðin af eftir sjö til tíu ár. Af glærunum má áætla að vegtollar gætu numið um 1 milljarði kr. á ári af Suðurlandsvegi og í framhaldi af því má áætla að aðrir vegtollar (Vesturlandsvegur, Reykjanesbraut og Vaðlaheiðargöng) gætu numið um 1 til 2 milljörðum kr. og vegtollar því samtals á landinu um 2 til 3 milljarðar kr. á ári þegar umræddir vegkaflar væru allir komnir í gagnið. Samkvæmt norskri reynslu kostar innheimtan á vegtolli um 15% af vegtollsupphæðinni og því nýtist aðeins um 85% af innheimtum vegtolli til samgöngubóta. Má því segja að 15% af vegtollsupphæðinni fari til spillis miðað við að annað innheimtuform finnist. Hér er spurt hvort vegtollar séu besta aðferðin við að ná inn tekjum fyrir þær vegaframkvæmdir sem eru á borðum núna og hvort ekki sé einfaldara og réttlátara að hækka bensín- og olíugjald um t.d. 6 til 7 kr. á hvern lítra, en slík hækkun gæfi af sér um 2 til 2,5 milljarða kr. á ári. Ef Suðurlandsvegurinn er skoðaður, þá er í dæmi Vegamálastjóra um innheimtu þar lagt til að Hvergerðingur sem vinnur í Reykjavík greiði 380 kr. í vegtoll fyrir vinnuferðina sína sem gerir um 80 þ.kr. á ári. Strangt til getið eru lítil umferðarvandræði hjá þessum Hvergerðingi sem keyrir Suðurlandsveginn þegar þar er lítill umferðarþungi. Breikkun Suðurlandsvegar hjálpar mest þeim sem keyra veginn um helgar í umferðarþunga og fyrir vegfaranda sem fer t.d. 20 helgarferðir á ári um Suðurlandsveg verður vegtollurinn 7.600 kr. á ári eða innan við 10% af því sem Hvergerðingurinn gæti þurft að greiða. Til samanburðar er kostnaðarauki bíls sem ekið er 12.000 km/ári með meðaleyðslu 12 l/100km um 10.000 kr. á ári ef hækkun eldsneytisgjalds er 7 kr. á lítrann. Nú segja líklega sumir þeirra sem sjaldan keyra Suðurlandsveg og aðra þá vegi sem verða breikkaðir/endurgerðir, af hverju á ég að greiða 10.000 kr. á ári í formi hækkaðs eldsneytisgjalds til að fjármagna þessar vegaframkvæmdir? Svarið við þessari spurningu er að umræddar vegaframkvæmdir og framhald þeirra er að nýtast flestum vegfarendum landsins og hingað til hefur mest af eldsneytisgjöldum landsins komið af Höfuðborgarsvæðinu til að byggja upp vegi landsins og svo verður um ókomin ár. Hér er því lagt til að fjármagna ný verkefni í samstarfi með lífeyrissjóðunum með hækkuðu eldsneytisgjaldi og eftir sjö til tíu ár verður endurskoðað hvort GPS-tæknin tekur þá við til að innheimta veggjöld í samræmi við ekna kílómetra á hverjum stað, en slíkt er í bígerð víða í Evrópu. Það að setja upp vegtolla hér og þar verður örugglega óvinsælt enda er oft lítið réttlæti í vegtollunum nema þá í tilfellum eins og Hvalfjarðargöngum og Vaðlaheiðargöngum þar sem vegfarandinn er að spara sér vegalengdir og tíma og hefur val um það hvort hann fer tollaða leið. Í mínum huga er spurningin helst sú hvort við ætlum að hækka eldsneytisgjaldið um t.d. 7 kr./l og fá þannig um 2,5 milljarð kr. á ári, eða að hækka eldsneytisgjaldið um tvöfalda eða þrefalda þá upphæð. Með því má lækka fjármagnskostnað framkvæmdanna og gera almennilegt átak í samgöngumálum öllum landsmönnum til hagsbóta og endurlífga um leið mannvirkjagerð í landinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Nú eru um tvö ár síðan Hrunið skall á okkur Íslendingum. Þá fór meira og minna allt þjóðfélagið í baklás og ennþá er margt í frosti, sérstaklega allt sem snýr að mannvirkjagerð. Það sem hefur verið í gangi í mannvirkjum er að klára verk eins og Héðinsfjarðargöng, Landeyjahöfn og Tónlistarhús, en ekkert stórverk er hafið eftir hrun og óvíst er hvenær eitthvað gerist í þeim málum. Stjórnvöld virðast hafa litlar áhyggjur af dauðum mannvirkjageira, allavega í samanburði við hversu hratt var brugðist við þegar ferðamannaatvinnuvegurinn fékk sitt gosáfall í vor. Nú er svo komið að margir tæknimenn landsins leita sér vinnu erlendis eða eru atvinnulausir og verktakar landsins eru flestir að hætta starfsemi. Það vill svo til að allt okkar daglega líf byggir á því að mannvirkjastarfsemin sé í lagi, því húsin okkar, heitt og kalt vatn, rafmagn, gagnanet, samgöngur og margt fleira eru okkar mannvirki sem þarf að viðhalda og þróa. Biðin eftir því að eitthvað fari í gang í mannvirkjagerð á Íslandi er orðin löng, þrátt fyrir fyrirheit um annað í stöðugleikasáttmálanum og í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar. Nú er rætt um átak í vegagerð sem má ekki vera ríkisframkvæmd og verða því veggjöld að standa undir slíkum framkvæmdum. Þann 7. september síðastliðinn var fundur um þessi mál þar sem samgönguráðuneytið, fjármálaráðuneytið, Vegagerðin og lífeyrissjóðirnir ræddu um mögulegt samstarf við átak í samgöngumálum og finnst mörgum að þessi fundur hafi verið haldinn einu ári of seint. Stóra málið varðandi þetta átak er fjármögnun þess og er aðallega rætt um veggjöld í því sambandi og þá hvernig þau skuli innheimt. Samkvæmt glærum Vegamálastjóra sem hann fór í gegnum á fundinum 7. september (glærurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Vegagerðarinnar) er helst rætt um ýmsar útfærslur á tollhliðum og að GPS-tæknin geti leyst tollhliðin af eftir sjö til tíu ár. Af glærunum má áætla að vegtollar gætu numið um 1 milljarði kr. á ári af Suðurlandsvegi og í framhaldi af því má áætla að aðrir vegtollar (Vesturlandsvegur, Reykjanesbraut og Vaðlaheiðargöng) gætu numið um 1 til 2 milljörðum kr. og vegtollar því samtals á landinu um 2 til 3 milljarðar kr. á ári þegar umræddir vegkaflar væru allir komnir í gagnið. Samkvæmt norskri reynslu kostar innheimtan á vegtolli um 15% af vegtollsupphæðinni og því nýtist aðeins um 85% af innheimtum vegtolli til samgöngubóta. Má því segja að 15% af vegtollsupphæðinni fari til spillis miðað við að annað innheimtuform finnist. Hér er spurt hvort vegtollar séu besta aðferðin við að ná inn tekjum fyrir þær vegaframkvæmdir sem eru á borðum núna og hvort ekki sé einfaldara og réttlátara að hækka bensín- og olíugjald um t.d. 6 til 7 kr. á hvern lítra, en slík hækkun gæfi af sér um 2 til 2,5 milljarða kr. á ári. Ef Suðurlandsvegurinn er skoðaður, þá er í dæmi Vegamálastjóra um innheimtu þar lagt til að Hvergerðingur sem vinnur í Reykjavík greiði 380 kr. í vegtoll fyrir vinnuferðina sína sem gerir um 80 þ.kr. á ári. Strangt til getið eru lítil umferðarvandræði hjá þessum Hvergerðingi sem keyrir Suðurlandsveginn þegar þar er lítill umferðarþungi. Breikkun Suðurlandsvegar hjálpar mest þeim sem keyra veginn um helgar í umferðarþunga og fyrir vegfaranda sem fer t.d. 20 helgarferðir á ári um Suðurlandsveg verður vegtollurinn 7.600 kr. á ári eða innan við 10% af því sem Hvergerðingurinn gæti þurft að greiða. Til samanburðar er kostnaðarauki bíls sem ekið er 12.000 km/ári með meðaleyðslu 12 l/100km um 10.000 kr. á ári ef hækkun eldsneytisgjalds er 7 kr. á lítrann. Nú segja líklega sumir þeirra sem sjaldan keyra Suðurlandsveg og aðra þá vegi sem verða breikkaðir/endurgerðir, af hverju á ég að greiða 10.000 kr. á ári í formi hækkaðs eldsneytisgjalds til að fjármagna þessar vegaframkvæmdir? Svarið við þessari spurningu er að umræddar vegaframkvæmdir og framhald þeirra er að nýtast flestum vegfarendum landsins og hingað til hefur mest af eldsneytisgjöldum landsins komið af Höfuðborgarsvæðinu til að byggja upp vegi landsins og svo verður um ókomin ár. Hér er því lagt til að fjármagna ný verkefni í samstarfi með lífeyrissjóðunum með hækkuðu eldsneytisgjaldi og eftir sjö til tíu ár verður endurskoðað hvort GPS-tæknin tekur þá við til að innheimta veggjöld í samræmi við ekna kílómetra á hverjum stað, en slíkt er í bígerð víða í Evrópu. Það að setja upp vegtolla hér og þar verður örugglega óvinsælt enda er oft lítið réttlæti í vegtollunum nema þá í tilfellum eins og Hvalfjarðargöngum og Vaðlaheiðargöngum þar sem vegfarandinn er að spara sér vegalengdir og tíma og hefur val um það hvort hann fer tollaða leið. Í mínum huga er spurningin helst sú hvort við ætlum að hækka eldsneytisgjaldið um t.d. 7 kr./l og fá þannig um 2,5 milljarð kr. á ári, eða að hækka eldsneytisgjaldið um tvöfalda eða þrefalda þá upphæð. Með því má lækka fjármagnskostnað framkvæmdanna og gera almennilegt átak í samgöngumálum öllum landsmönnum til hagsbóta og endurlífga um leið mannvirkjagerð í landinu.
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar