Stærri og færri ráðuneyti 18. október 2012 05:00 Kveðið var á um stjórnkerfisbreytingar í stjórnarsáttmála Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs. Rannsóknarskýrsla Alþingis gagnrýndi veikar einingar í stjórnsýslunni. fréttablaðið/vilhelm Umfangsmiklar breytingar hafa orðið á íslensku stjórnkerfi í kjölfar hrunsins. Ríkisstjórnin setti sér þá stefnu í stjórnarsáttmála að fækka ráðuneytum og stækka þau og sérstök úttekt var gerð á fyrirkomulaginu. Aukið vald forsætisráðherra er gagnrýnt. Rannsóknarnefnd Alþingis komst að þeirri niðurstöðu að ýmsir þættir í íslenskri stjórnsýslu væru veikir. Nokkur óvissa ríkti um hvað séu eðlilegir starfshættir í ríkisstjórn og verkstjórnarvald forsætisráðherra væri lítt skilgreint. Fundið var að því að í lögum væri ekki að finna á einum stað afmörkun á inntaki valdheimilda og skyldna sem felast í yfirstjórn ráðherra. „Síðustu áratugi hefur það færst í vöxt að stefnumótun ríkisstjórnar sé aðallega í höndum þeirra ráðherra sem eru formenn eða oddvitar þeirra flokka sem styðja ríkisstjórnina á Alþingi.“ Þá var einnig komið inn á ráðherranefndir og samstarf einstakra ráðherra sín á milli.Breytingar boðaðar Ríkisstjórn Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs kynnti stjórnarsáttmála sinn 10. maí 2009. Þar var kveðið á um umtalsverðar stjórnkerfisumbætur sem ættu að gera þjónustu hins opinbera eins góða og kostur er. Boðað var að ráðuneytum yrði fækkað úr tólf í níu, komið yrði á fót atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneyti og umhverfis- og auðlindaráðuneyti. Þá mundi öll eignaumsýsla ríkisins færast til fjármálaráðuneytisins og í nýju ráðuneyti mannréttinda og dómsmála yrði lögð áhersla á lýð- og mannréttindi auk þess sem öll umsýsla kosninga yrði þar. „Heilbrigðisráðuneyti og félags- og tryggingamálaráðuneyti verða óbreytt að öðru leyti en því að stefnt er að því að auka samvinnu milli ráðuneytanna um verkefni sem heyra undir bæði ráðuneyti.“ Þau ráðuneyti sameinuðust síðar í velferðarráðuneyti.Tillögur nefndar Forsætisráðuneytið skipaði nefnd, undir forystu Gunnars Helga Kristinssonar, sem lagði fram ítarlegar tillögur að breytingum. Lagt var til að faglegur grundvöllur stjórnsýslunnar yrði efldur með stærri ráðuneytum og stofnunum. Þá þyrfti að bæta vinnubrögð pólitískrar forystu og skerpa á forystuhlutverki forsætisráðherra. Huga þyrfti að samhæfingu og reglufestu í stjórnsýslunni, meðal annars með því að skýra skyldur varðandi skráningu upplýsinga. Í fjórða lagi var lagt til að hlutverk eftirlitsaðila með fjármálamarkaði yrðu skýrð og loks að efla þyrfti aðhald Alþingis gagnvart framkvæmdarvaldinu.Meira vald forsætisráðherra Jóhanna Sigurðardóttir mælti fyrir breytingum á lögum um stjórnarráðið 11. apríl 2011 og það varð að lögum 17. september sama ár. Nokkuð var deilt um lögin og gagnrýndu ýmsir, til að mynda Jón Bjarnason, þingmaður Vinstri grænna, að með þeim væri vald forsætisráðherra aukið til muna. Þá tafðist að afgreiða það úr nefnd þar sem Þráinn Bertelsson, þingmaður Vinstri grænna, vildi skýrari ákvæði varðandi upptökur á ríkisstjórnarfundum. Hljóðrit ríkisstjórnarfunda geymast á Þjóðskjalasafninu og verða gerð opinber eftir þrjátíu ár. Eftir breytinguna hefur forsætisráðherra meira vald til þess að breyta verkaskiptingu á milli ráðuneyta. Rannsóknarskýrsla Alþingis Mest lesið Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Everest fullt af rusli sem mun taka fleiri ár að hreinsa Erlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda Innlent Fleiri fréttir Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Sjá meira
Umfangsmiklar breytingar hafa orðið á íslensku stjórnkerfi í kjölfar hrunsins. Ríkisstjórnin setti sér þá stefnu í stjórnarsáttmála að fækka ráðuneytum og stækka þau og sérstök úttekt var gerð á fyrirkomulaginu. Aukið vald forsætisráðherra er gagnrýnt. Rannsóknarnefnd Alþingis komst að þeirri niðurstöðu að ýmsir þættir í íslenskri stjórnsýslu væru veikir. Nokkur óvissa ríkti um hvað séu eðlilegir starfshættir í ríkisstjórn og verkstjórnarvald forsætisráðherra væri lítt skilgreint. Fundið var að því að í lögum væri ekki að finna á einum stað afmörkun á inntaki valdheimilda og skyldna sem felast í yfirstjórn ráðherra. „Síðustu áratugi hefur það færst í vöxt að stefnumótun ríkisstjórnar sé aðallega í höndum þeirra ráðherra sem eru formenn eða oddvitar þeirra flokka sem styðja ríkisstjórnina á Alþingi.“ Þá var einnig komið inn á ráðherranefndir og samstarf einstakra ráðherra sín á milli.Breytingar boðaðar Ríkisstjórn Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs kynnti stjórnarsáttmála sinn 10. maí 2009. Þar var kveðið á um umtalsverðar stjórnkerfisumbætur sem ættu að gera þjónustu hins opinbera eins góða og kostur er. Boðað var að ráðuneytum yrði fækkað úr tólf í níu, komið yrði á fót atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneyti og umhverfis- og auðlindaráðuneyti. Þá mundi öll eignaumsýsla ríkisins færast til fjármálaráðuneytisins og í nýju ráðuneyti mannréttinda og dómsmála yrði lögð áhersla á lýð- og mannréttindi auk þess sem öll umsýsla kosninga yrði þar. „Heilbrigðisráðuneyti og félags- og tryggingamálaráðuneyti verða óbreytt að öðru leyti en því að stefnt er að því að auka samvinnu milli ráðuneytanna um verkefni sem heyra undir bæði ráðuneyti.“ Þau ráðuneyti sameinuðust síðar í velferðarráðuneyti.Tillögur nefndar Forsætisráðuneytið skipaði nefnd, undir forystu Gunnars Helga Kristinssonar, sem lagði fram ítarlegar tillögur að breytingum. Lagt var til að faglegur grundvöllur stjórnsýslunnar yrði efldur með stærri ráðuneytum og stofnunum. Þá þyrfti að bæta vinnubrögð pólitískrar forystu og skerpa á forystuhlutverki forsætisráðherra. Huga þyrfti að samhæfingu og reglufestu í stjórnsýslunni, meðal annars með því að skýra skyldur varðandi skráningu upplýsinga. Í fjórða lagi var lagt til að hlutverk eftirlitsaðila með fjármálamarkaði yrðu skýrð og loks að efla þyrfti aðhald Alþingis gagnvart framkvæmdarvaldinu.Meira vald forsætisráðherra Jóhanna Sigurðardóttir mælti fyrir breytingum á lögum um stjórnarráðið 11. apríl 2011 og það varð að lögum 17. september sama ár. Nokkuð var deilt um lögin og gagnrýndu ýmsir, til að mynda Jón Bjarnason, þingmaður Vinstri grænna, að með þeim væri vald forsætisráðherra aukið til muna. Þá tafðist að afgreiða það úr nefnd þar sem Þráinn Bertelsson, þingmaður Vinstri grænna, vildi skýrari ákvæði varðandi upptökur á ríkisstjórnarfundum. Hljóðrit ríkisstjórnarfunda geymast á Þjóðskjalasafninu og verða gerð opinber eftir þrjátíu ár. Eftir breytinguna hefur forsætisráðherra meira vald til þess að breyta verkaskiptingu á milli ráðuneyta.
Rannsóknarskýrsla Alþingis Mest lesið Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Everest fullt af rusli sem mun taka fleiri ár að hreinsa Erlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda Innlent Fleiri fréttir Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Sjá meira