Birta eða myrkur ! Steingrímur J. Sigfússon skrifar 12. desember 2012 06:00 „Inni er bjart við yl og söng úti svarta myrkur.“ Svo segir í seinni helmingi vísu sem gjarnan er kveðin í gangnakofum á haustin. Til þess er vísað að þrátt fyrir erfiðan dag að baki og svartamyrkur utandyra getur birta og ylur ríkt innandyra í fábreyttum húsakynnum og glöðum hópi. Öðruvísi var þessu farið þegar Alþingi greiddi atkvæði eftir óralanga málþófsumræðu um fjárlagafrumvarp komandi árs. Úti var bjartur dagur eins og best verður á þessum árstíma en innandyra var svartamyrkur í sálartetrum þingmanna Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Í stað þess að gleðjast með okkur hinum og fagna því fjölmarga jákvæða sem frumvarpið boðar, svo ekki sé nú talað um ef það er borið saman við þau sem að baki eru, þá nöldruðu menn yfir svo til hverjum einasta hlut. Að sjálfsögðu er eðlilegt og hollt að stjórnarandstaða tali fyrir sínum sjónarmiðum og gagnrýni það sem hún telur gagnrýni vert. Risið verður hins vegar tæplega lægra á nokkrum málflutningi en þegar mönnum í niðurrifs- og bölmóðsvítahring sínum er fyrirmunað að viðurkenna og fagna því sem vel er og tvímælalaust til bóta.Tímamót Að sjálfsögðu markast þetta fjárlagafrumvarp af þeim erfiðleikum sem við erum að koma út úr og glímunni við að vinna á geigvænlegum halla ríkissjóðs sem rauk í hundruð milljarða við hrunið. En góðu fréttirnar sem þetta frumvarp boðar eru einmitt þær að óumflýjanlegum tekjuöflunar- og niðurskurðaraðgerðum sem til þurfti er með þessu frumvarpi í aðalatriðum lokið. Lítum snöggvast á nokkur aðalatriði þessa máls: 1) Frumvarpið boðar tímamót í glímunni við hallarekstur ríkissjóðs. Eins og meðfylgjandi mynd sýnir þá er hallinn á rekstri ríkissjóðs því sem næst horfinn. Halli upp á 216 milljarða 2008 eða 140 milljarða 2009, um og yfir 10% af VLF er kominn niður í 0,1%-0,2% af VLF eða 2-4 milljarða kr. Tekið hefur verið hratt og markvisst á hallarekstri, skuldasöfnun hefur stöðvast og þar með er undirbyggt að ríkissjóður komist á réttan kjöl og geti tryggt velferð og stöðugleika til framtíðar. Hvergi í okkar heimshluta þar sem ríkissjóðir hafa lent í vanda vegna efnahagskreppu hefur náðst neitt viðlíka árangur í þessum efnum sl. ár eins og á Íslandi. Stjórnarandstöðunni og einkum þó Sjálfstæðisflokknum, sem skildi við allt í rjúkandi rúst fyrir nokkrum árum, er hins vegar fyrirmunað að viðurkenna þennan árangur. Getur hugsast að málþófið hafi í bland átt að þjóna þeim tilgangi að drekkja þeirri staðreynd að ríkisstjórnin og sá meirihluti þingheims sem stutt hefur hinar erfiðu og óumflýjanlegu aðgerðir hafa náð gríðarlegum árangri? Það svo að mikla athygli og virðingu vekur á alþjóðavettvangi. 2) Þó ekkert annað kæmi til en það að hallinn er því sem næst horfinn skv. frumvarpinu væri sannarlega ástæða til að gleðjast. En í frumvarpinu eru fleiri jákvæð skilaboð. Í frumvarpinu er vörn snúið í sókn á mörgum sviðum. Loks, eftir erfið ár, hefur tekist að skapa svigrúm til að auka, t.d. verulega fé til tækjakaupa á Landspítalanum og Sjúkrahúsinu á Akureyri. Og svo því sé nú til haga haldið, þá greiddu flestir stjórnarandstöðuþingmenn atkvæði með því. Annað sem var fyrirferðarmikið í breytingartillögum meirihluta fjárlaganefndar var að þar kom inn fjárfestingaráætlun ríkisstjórnarinnar, sem brýtur í blað á fjölmörgum sviðum. Meðal þess sem þar fær brautargengi má nefna; - 500 m.kr. í framkvæmdasjóð ferðamannastaða og 250 m.kr. til uppbyggingar í þjóðgörðum og á friðlýstum svæðum. - Stóraukin framlög til kvikmyndasjóðs, þau fara úr 570 m.kr. í 1.040 m.kr. - Skapandi greinar; 4 nýir sjóðir fá stofnframlög; útflutnings-, myndlistar-, hönnunar-og handverkssjóður og auk þess eru fjárveitingar auknar í aðra sjóði sem fyrir eru. - Grænn fjárfestingarsjóður fær 500 m.kr. stofnframlag og ýmis græn verkefni fá yfir 400 m. kr. í viðbót. - Hús íslenskra fræða og náttúruminjasafn fá verulegar fjárveitingar. - Endurnýjun Herjólfs og úrbætur í Landeyjahöfn fá brautargengi. Utan við fjárfestingaráætlunina fá ýmis mál verulega úrlausn í frumvarpinu sjálfu eða breytingatillögum við það. Ber þar hvað hæst 2.500 milljón kr. hækkun barnabóta, áframhaldandi áherslu á Norðurslóðamálefni, auknar fjárveitingar til niðurgreiðslu húshitunar á köldum svæðum sem og auknar fjárveitingar til þróunarsamvinnu svo fátt eitt sé nefnt.Herhvöt Fjárlagafrumvarpið boðar því margvísleg tímamót. Hallinn er að hverfa, sársaukafullum niðurskurði og umfangsmiklum tekjuöflunaraðgerðum í aðalatriðum lokið. Hægt er að auka fjárveitingu til brýnna verkefna eins og tækjakaupa á spítölum og lagður er grunnur að framsækinni og grænni atvinnustefnu með fjárfestingaáætlun. Í mínum huga var því mun bjartara yfir atkvæðagreiðslu eftir 2. umræðu fjárlaga nú en verið hefur undanfarin fjögur ár. Í sjálfu sér er lítið við hinu sjálfskipaða svartnættisástandi Sjálfstæðisflokksins að gera. Hið góða er að þar ráða hvorki veruleikinn né staðreyndir för heldur herhvötin um að allt skuli vera vont og ómögulegt, hvað sem staðreyndum um hið gagnstæða líður, meðan þeir hafa ekki völdin. Sem sagt; „Nóttin vart mun verða löng/vex mér hjartastyrkur.“ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steingrímur J. Sigfússon Mest lesið Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Sjá meira
„Inni er bjart við yl og söng úti svarta myrkur.“ Svo segir í seinni helmingi vísu sem gjarnan er kveðin í gangnakofum á haustin. Til þess er vísað að þrátt fyrir erfiðan dag að baki og svartamyrkur utandyra getur birta og ylur ríkt innandyra í fábreyttum húsakynnum og glöðum hópi. Öðruvísi var þessu farið þegar Alþingi greiddi atkvæði eftir óralanga málþófsumræðu um fjárlagafrumvarp komandi árs. Úti var bjartur dagur eins og best verður á þessum árstíma en innandyra var svartamyrkur í sálartetrum þingmanna Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Í stað þess að gleðjast með okkur hinum og fagna því fjölmarga jákvæða sem frumvarpið boðar, svo ekki sé nú talað um ef það er borið saman við þau sem að baki eru, þá nöldruðu menn yfir svo til hverjum einasta hlut. Að sjálfsögðu er eðlilegt og hollt að stjórnarandstaða tali fyrir sínum sjónarmiðum og gagnrýni það sem hún telur gagnrýni vert. Risið verður hins vegar tæplega lægra á nokkrum málflutningi en þegar mönnum í niðurrifs- og bölmóðsvítahring sínum er fyrirmunað að viðurkenna og fagna því sem vel er og tvímælalaust til bóta.Tímamót Að sjálfsögðu markast þetta fjárlagafrumvarp af þeim erfiðleikum sem við erum að koma út úr og glímunni við að vinna á geigvænlegum halla ríkissjóðs sem rauk í hundruð milljarða við hrunið. En góðu fréttirnar sem þetta frumvarp boðar eru einmitt þær að óumflýjanlegum tekjuöflunar- og niðurskurðaraðgerðum sem til þurfti er með þessu frumvarpi í aðalatriðum lokið. Lítum snöggvast á nokkur aðalatriði þessa máls: 1) Frumvarpið boðar tímamót í glímunni við hallarekstur ríkissjóðs. Eins og meðfylgjandi mynd sýnir þá er hallinn á rekstri ríkissjóðs því sem næst horfinn. Halli upp á 216 milljarða 2008 eða 140 milljarða 2009, um og yfir 10% af VLF er kominn niður í 0,1%-0,2% af VLF eða 2-4 milljarða kr. Tekið hefur verið hratt og markvisst á hallarekstri, skuldasöfnun hefur stöðvast og þar með er undirbyggt að ríkissjóður komist á réttan kjöl og geti tryggt velferð og stöðugleika til framtíðar. Hvergi í okkar heimshluta þar sem ríkissjóðir hafa lent í vanda vegna efnahagskreppu hefur náðst neitt viðlíka árangur í þessum efnum sl. ár eins og á Íslandi. Stjórnarandstöðunni og einkum þó Sjálfstæðisflokknum, sem skildi við allt í rjúkandi rúst fyrir nokkrum árum, er hins vegar fyrirmunað að viðurkenna þennan árangur. Getur hugsast að málþófið hafi í bland átt að þjóna þeim tilgangi að drekkja þeirri staðreynd að ríkisstjórnin og sá meirihluti þingheims sem stutt hefur hinar erfiðu og óumflýjanlegu aðgerðir hafa náð gríðarlegum árangri? Það svo að mikla athygli og virðingu vekur á alþjóðavettvangi. 2) Þó ekkert annað kæmi til en það að hallinn er því sem næst horfinn skv. frumvarpinu væri sannarlega ástæða til að gleðjast. En í frumvarpinu eru fleiri jákvæð skilaboð. Í frumvarpinu er vörn snúið í sókn á mörgum sviðum. Loks, eftir erfið ár, hefur tekist að skapa svigrúm til að auka, t.d. verulega fé til tækjakaupa á Landspítalanum og Sjúkrahúsinu á Akureyri. Og svo því sé nú til haga haldið, þá greiddu flestir stjórnarandstöðuþingmenn atkvæði með því. Annað sem var fyrirferðarmikið í breytingartillögum meirihluta fjárlaganefndar var að þar kom inn fjárfestingaráætlun ríkisstjórnarinnar, sem brýtur í blað á fjölmörgum sviðum. Meðal þess sem þar fær brautargengi má nefna; - 500 m.kr. í framkvæmdasjóð ferðamannastaða og 250 m.kr. til uppbyggingar í þjóðgörðum og á friðlýstum svæðum. - Stóraukin framlög til kvikmyndasjóðs, þau fara úr 570 m.kr. í 1.040 m.kr. - Skapandi greinar; 4 nýir sjóðir fá stofnframlög; útflutnings-, myndlistar-, hönnunar-og handverkssjóður og auk þess eru fjárveitingar auknar í aðra sjóði sem fyrir eru. - Grænn fjárfestingarsjóður fær 500 m.kr. stofnframlag og ýmis græn verkefni fá yfir 400 m. kr. í viðbót. - Hús íslenskra fræða og náttúruminjasafn fá verulegar fjárveitingar. - Endurnýjun Herjólfs og úrbætur í Landeyjahöfn fá brautargengi. Utan við fjárfestingaráætlunina fá ýmis mál verulega úrlausn í frumvarpinu sjálfu eða breytingatillögum við það. Ber þar hvað hæst 2.500 milljón kr. hækkun barnabóta, áframhaldandi áherslu á Norðurslóðamálefni, auknar fjárveitingar til niðurgreiðslu húshitunar á köldum svæðum sem og auknar fjárveitingar til þróunarsamvinnu svo fátt eitt sé nefnt.Herhvöt Fjárlagafrumvarpið boðar því margvísleg tímamót. Hallinn er að hverfa, sársaukafullum niðurskurði og umfangsmiklum tekjuöflunaraðgerðum í aðalatriðum lokið. Hægt er að auka fjárveitingu til brýnna verkefna eins og tækjakaupa á spítölum og lagður er grunnur að framsækinni og grænni atvinnustefnu með fjárfestingaáætlun. Í mínum huga var því mun bjartara yfir atkvæðagreiðslu eftir 2. umræðu fjárlaga nú en verið hefur undanfarin fjögur ár. Í sjálfu sér er lítið við hinu sjálfskipaða svartnættisástandi Sjálfstæðisflokksins að gera. Hið góða er að þar ráða hvorki veruleikinn né staðreyndir för heldur herhvötin um að allt skuli vera vont og ómögulegt, hvað sem staðreyndum um hið gagnstæða líður, meðan þeir hafa ekki völdin. Sem sagt; „Nóttin vart mun verða löng/vex mér hjartastyrkur.“
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun