Óðurinn til gleðinnar Benedikt Jóhannesson skrifar 1. febrúar 2013 06:00 Icesave-dómurinn er gleðilegur og sýnir að réttlæti dómstólsins er ekki í hlutfalli við stærð þjóðanna, þó að ýmsir hafi gert því skóna áður en hann féll. Allir sanngjarnir menn hljóta að fallast á að æskilegt sé að málið verði skoðað ítarlega frá upphafi og hvernig aðkoma og skoðanir manna hafa þróast og hvers vegna. Síðla árs 2008 samþykktu allir þingmenn Sjálfstæðisflokks þingsályktun sem byggði á yfirlýsingu Davíðs Oddssonar og Árna M. Mathiesens. Þar sagði meðal annars: „Ísland hefur heitið því að virða skuldbindingar á grundvelli innstæðutryggingakerfisins gagnvart öllum tryggðum innlánshöfum. Þetta byggist á þeim skilningi að unnt verði að forfjármagna þessar kröfur fyrir tilstyrk viðkomandi erlendra ríkja og að jafnt Ísland sem þessi ríki séu staðráðin í að efna til viðræðna á næstu dögum með það að markmiði að ná samkomulagi um nánari skilmála vegna þessarar forfjármögnunar.“ Þingmenn Sjálfstæðisflokks samþykktu líka nær allir í desember 2008 að ganga til samninga um ábyrgð ríkissjóðs vegna innstæðna í útibúum íslenskra viðskiptabanka á EES-svæðinu á grundvelli þeirra sameiginlegu viðmiða sem aðilar höfðu komið sér saman um. Björn Bjarnason, sem þá sat á þingi og var ráðherra, sagði frá því á vefsíðu sinni í nóvember 2008 að ákveðið hefði verið að semja um málið: „Þegar samið er, hafa báðir nokkuð til síns máls. Ég hef aldrei hallast að þeirri skoðun, að samningar séu svik, þegar deilur milli ríkja eru leystar. Mér heyrist örla á því sjónarmiði í gagnrýni stjórnarandstöðu á samninginn um IceSave. Það er siðaðra þjóða háttur að ljúka deilum með samkomulagi – hins vegar má ekki greiða samninga of dýru verði eða afsala sér rétti til að halda lagaskilyrðum til haga og nýta lögfræðilega túlkun til hins ýtrasta.“ Þetta er auðvitað hárrétt hjá Birni. Á árinu 2009 skrifuðu fræðimennirnir Stefán Már Stefánsson og Lárus Blöndal margar greinar um að Ísland bæri ekki ábyrgð á kröfunum. Undirritaður var í hópi þeirra sem las þær greinar af athygli og fannst þær sannfærandi. Þess vegna vó það þungt í mínum huga þegar Lárus kom að lokasamningnum um Icesave og mælti með því að hann yrði samþykktur. Allir vildu gera rétt Árið 2011 var sá samningur borinn undir þjóðaratkvæði. Þá var sýnt að staða þrotabús Landsbankans hafði batnað svo mikið að það myndi geta greitt nær allar kröfurnar. Skilanefnd taldi að um 10 milljarðar króna stæðu út af en síðan hafa heimtur búsins batnað langt umfram Icesave-kröfuna. Áhættan við að segja já fólst því fyrst og fremst í því að heimtur búsins yrðu lakari, sem auðvitað var hugsanlegt en ekki líklegt. Félli samningurinn var óvissa um meðferð dómstóla á kröfunni og einkum hvernig vextir yrðu reiknaðir. Matsfyrirtæki sögðust líka myndu fella Ísland í ruslflokk ef samningurinn félli. Slíkt hefði orðið þjóðarbúinu dýrt, en gerðist ekki, sem bendir til þess að fyrirtækin hafi talið mat á styrk Landsbankans á þeim tíma raunsætt. Stuðningsmenn og andstæðingar samningsins misstu margir dómgreindina í baráttunni. Já-sinnar birtu mynd af hákarli sem virtist ætla að éta syndandi barn ef samningarnir féllu. Ekki virtist barninu vegna betur ef samningarnir yrðu samþykktir. Egill Ólafsson sagði þjóðinni með seiðandi röddu í útvarpsauglýsingum: „Samkvæmt annálaskrifum voru íslensk börn seld í ánauð til námuvinnu á Bretlandseyjum á fimmtándu öld. Það er engin ástæða til að endurtaka áþekka framkomu gagnvart börnum framtíðar. Þess vegna segi ég nei við Icesave.“ Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, studdi samninginn. Hann rökstuddi þá skoðun sína vel í Kastljósþætti að hans kalda mat væri það að Ísland ætti að slá striki undir málið og landsmenn að snúa sér að öðru. Sama sinnis voru samflokksmenn hans Árni Johnsen, Ásbjörn Óttarsson, Einar K. Guðfinnsson, Jón Gunnarsson, Kristján Þór Júlíusson, Ólöf Nordal, Ragnheiður E. Árnadóttir, Ragnheiður Ríkharðsdóttir, Tryggvi Þór Herbertsson og Þorgerður K. Gunnarsdóttir. Einhverjir félagar mínir hafa verið svo vinsamlegir að rifja upp að ég var einn þeirra sem studdu formanninn. Mér er heiður að því, en vil þó minna á að þau Friðrik Sophusson, Geir H. Haarde, Halldór Blöndal, Matthías Bjarnason, Ólafur G. Einarsson, Ragnhildur Helgadóttir, Sólveig Pétursdóttir, Sturla Böðvarsson, Sverrir Hermannsson og Þorsteinn Pálsson studdu Bjarna og málstað hans líka drengilega, svo nefnd séu nöfn sem ekki hafa orðið öllum jafnminnisstæð og mitt. Ég er ánægður að vera í þessum hópi. Það er mikið gleðiefni að Icesave-málinu sé lokið. Líklegast er það rétt, sem margir þeir sem ekki vildu semja sögðu áður en dómur féll, að það hefði litlu breytt fjárhagslega fyrir ríkissjóð þótt hann hefði fallið Íslandi í óhag. Aðalatriðið er að óvissu er eytt og þjóðin þarf ekki lengur að hafa þessa tæru snilld liggjandi á sér eins og möru. Yfir því geta allir Íslendingar glaðst sameiginlega. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Benedikt Jóhannesson Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Skoðun Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Sjá meira
Icesave-dómurinn er gleðilegur og sýnir að réttlæti dómstólsins er ekki í hlutfalli við stærð þjóðanna, þó að ýmsir hafi gert því skóna áður en hann féll. Allir sanngjarnir menn hljóta að fallast á að æskilegt sé að málið verði skoðað ítarlega frá upphafi og hvernig aðkoma og skoðanir manna hafa þróast og hvers vegna. Síðla árs 2008 samþykktu allir þingmenn Sjálfstæðisflokks þingsályktun sem byggði á yfirlýsingu Davíðs Oddssonar og Árna M. Mathiesens. Þar sagði meðal annars: „Ísland hefur heitið því að virða skuldbindingar á grundvelli innstæðutryggingakerfisins gagnvart öllum tryggðum innlánshöfum. Þetta byggist á þeim skilningi að unnt verði að forfjármagna þessar kröfur fyrir tilstyrk viðkomandi erlendra ríkja og að jafnt Ísland sem þessi ríki séu staðráðin í að efna til viðræðna á næstu dögum með það að markmiði að ná samkomulagi um nánari skilmála vegna þessarar forfjármögnunar.“ Þingmenn Sjálfstæðisflokks samþykktu líka nær allir í desember 2008 að ganga til samninga um ábyrgð ríkissjóðs vegna innstæðna í útibúum íslenskra viðskiptabanka á EES-svæðinu á grundvelli þeirra sameiginlegu viðmiða sem aðilar höfðu komið sér saman um. Björn Bjarnason, sem þá sat á þingi og var ráðherra, sagði frá því á vefsíðu sinni í nóvember 2008 að ákveðið hefði verið að semja um málið: „Þegar samið er, hafa báðir nokkuð til síns máls. Ég hef aldrei hallast að þeirri skoðun, að samningar séu svik, þegar deilur milli ríkja eru leystar. Mér heyrist örla á því sjónarmiði í gagnrýni stjórnarandstöðu á samninginn um IceSave. Það er siðaðra þjóða háttur að ljúka deilum með samkomulagi – hins vegar má ekki greiða samninga of dýru verði eða afsala sér rétti til að halda lagaskilyrðum til haga og nýta lögfræðilega túlkun til hins ýtrasta.“ Þetta er auðvitað hárrétt hjá Birni. Á árinu 2009 skrifuðu fræðimennirnir Stefán Már Stefánsson og Lárus Blöndal margar greinar um að Ísland bæri ekki ábyrgð á kröfunum. Undirritaður var í hópi þeirra sem las þær greinar af athygli og fannst þær sannfærandi. Þess vegna vó það þungt í mínum huga þegar Lárus kom að lokasamningnum um Icesave og mælti með því að hann yrði samþykktur. Allir vildu gera rétt Árið 2011 var sá samningur borinn undir þjóðaratkvæði. Þá var sýnt að staða þrotabús Landsbankans hafði batnað svo mikið að það myndi geta greitt nær allar kröfurnar. Skilanefnd taldi að um 10 milljarðar króna stæðu út af en síðan hafa heimtur búsins batnað langt umfram Icesave-kröfuna. Áhættan við að segja já fólst því fyrst og fremst í því að heimtur búsins yrðu lakari, sem auðvitað var hugsanlegt en ekki líklegt. Félli samningurinn var óvissa um meðferð dómstóla á kröfunni og einkum hvernig vextir yrðu reiknaðir. Matsfyrirtæki sögðust líka myndu fella Ísland í ruslflokk ef samningurinn félli. Slíkt hefði orðið þjóðarbúinu dýrt, en gerðist ekki, sem bendir til þess að fyrirtækin hafi talið mat á styrk Landsbankans á þeim tíma raunsætt. Stuðningsmenn og andstæðingar samningsins misstu margir dómgreindina í baráttunni. Já-sinnar birtu mynd af hákarli sem virtist ætla að éta syndandi barn ef samningarnir féllu. Ekki virtist barninu vegna betur ef samningarnir yrðu samþykktir. Egill Ólafsson sagði þjóðinni með seiðandi röddu í útvarpsauglýsingum: „Samkvæmt annálaskrifum voru íslensk börn seld í ánauð til námuvinnu á Bretlandseyjum á fimmtándu öld. Það er engin ástæða til að endurtaka áþekka framkomu gagnvart börnum framtíðar. Þess vegna segi ég nei við Icesave.“ Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, studdi samninginn. Hann rökstuddi þá skoðun sína vel í Kastljósþætti að hans kalda mat væri það að Ísland ætti að slá striki undir málið og landsmenn að snúa sér að öðru. Sama sinnis voru samflokksmenn hans Árni Johnsen, Ásbjörn Óttarsson, Einar K. Guðfinnsson, Jón Gunnarsson, Kristján Þór Júlíusson, Ólöf Nordal, Ragnheiður E. Árnadóttir, Ragnheiður Ríkharðsdóttir, Tryggvi Þór Herbertsson og Þorgerður K. Gunnarsdóttir. Einhverjir félagar mínir hafa verið svo vinsamlegir að rifja upp að ég var einn þeirra sem studdu formanninn. Mér er heiður að því, en vil þó minna á að þau Friðrik Sophusson, Geir H. Haarde, Halldór Blöndal, Matthías Bjarnason, Ólafur G. Einarsson, Ragnhildur Helgadóttir, Sólveig Pétursdóttir, Sturla Böðvarsson, Sverrir Hermannsson og Þorsteinn Pálsson studdu Bjarna og málstað hans líka drengilega, svo nefnd séu nöfn sem ekki hafa orðið öllum jafnminnisstæð og mitt. Ég er ánægður að vera í þessum hópi. Það er mikið gleðiefni að Icesave-málinu sé lokið. Líklegast er það rétt, sem margir þeir sem ekki vildu semja sögðu áður en dómur féll, að það hefði litlu breytt fjárhagslega fyrir ríkissjóð þótt hann hefði fallið Íslandi í óhag. Aðalatriðið er að óvissu er eytt og þjóðin þarf ekki lengur að hafa þessa tæru snilld liggjandi á sér eins og möru. Yfir því geta allir Íslendingar glaðst sameiginlega.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun