Hættumat Bárðarbungu enn óklárað Svavar Hávarðsson skrifar 21. ágúst 2014 07:00 TF-SIF fór í eftirlits- og vísindaflug yfir lokaða svæðinu í gær. Mælingar voru gerðar á jöklinum og mannaferðir kannaðar. Mynd/Lhg Vinna við sérstakt hættumat vegna eldsumbrota í Bárðarbungu hófst árið 2012 en er ólokið og því liggur viðbragðsáætlun ekki fyrir. Umbrotin í Vatnajökli frá því um helgi eru framhald jarðskjálftahrinu sem hófst fyrir allmörgum árum.Lýkur í haust Sigrún Karlsdóttir, náttúruvárstjóri Veðurstofunnar, segir að vinna við hættumat fyrir eldgos á Íslandi standi yfir, en hún hófst 2011. Vinnan sé afar umfangsmikil og flókin, og horft til næstu 15 til 20 ára þangað til henni er að fullu lokið. Hættumat og viðbragðsáætlun vegna Bárðarbungu liggur ekki fyrir enn sem komið er. „Í fyrsta áfanga verkefnisins hefur verið unnið að því að taka saman yfirlit um alla þá þekkingu sem liggur fyrir um eldstöðvar á Íslandi. Þeirri vinnu lýkur nú haust, og er hún mikilvægur grunnur fyrir allt hættumatið. Viðbragðsáætlanir eru síðan byggðar á hættumatinu, sem heyrir undir Almannavarnir að vinna. Í hættumatinu fyrir eldgos á Íslandi þarf m.a. að skoða hættu á jökulhlaupum sem geta orðið samfara eldsumbrotum undir jökli. Við erum á lokametrunum fyrir Öræfajökul, og slíkt mat hefur verið gert fyrir Markarfljótsaura. Síðan er næsta skref að huga að Jökulsá á Fjöllum,“ segir Sigrún.Gagnrýnivert? Spurð hvort það sé ekki gagnrýnivert í ljósi atburða síðustu daga að hættumat og þá viðbragðsáætlun liggi ekki fyrir, segir Sigrún það mikilvægasta að vinnan sé hafin. Hins vegar sé framgangur og staða verkefna háð því fjármagni sem sé til verka hverju sinni. Æskilegast væri að hættumat lægi fyrir um alla náttúruvá á Íslandi, á sama grunni og unnið hefur verið vegna ofanflóða. Vinna við hættumat hefur fram til þessa tekið mið af þeim atburðum í náttúrunni sem verða, og því hafi hættumat fyrir Mýrdalsjökul verið klárað á árunum 2002 til 2005 eftir jarðhræringar þar. Unnið er eftir forgangsröðun svæða og þeim skipt upp í fimm flokka eftir því hversu hættuleg þau gætu reynst. Bárðarbunga er flokkuð í efsta flokki, ásamt Heklu, Kötlu, Grímsvötnum og Reykjanesi. Sigrún tekur fram að Veðurstofan vinni samkvæmt viðbragðsáætlunum sem stofnunin hefur sett sér varðandi náttúruvá sem þessa og tekur hún á því lagalega hlutverki sem stofnuninni ber að sinna. Allt hafi gengið vel og samskipti við samstarfsstofnanir og hagsmunaaðila verið til mikillar fyrirmyndar.Framhald frá 2007 Kristín Vogfjörð, rannsóknastjóri hjá Veðurstofunni, hefur haft með höndum rannsóknir á Bárðarbungueldstöðinni um árabil. Hún segir engan vafa leika á því að óróinn á svæðinu undanfarna daga sé ekki upphaf heldur framhald atburðarásar á svæðinu, en árið 2010 mældust snarpir jarðskjálftar þar í maí. Í þeirri hrinu mældust um 900 jarðskjálftar, sem undirstrikar hversu umfangsmikil umbrotin eru nú með allt að 4.000 jarðskjálfta á rúmum fjórum sólarhringum. „Ég hef stundað rannsóknir á Bárðarbungu undanfarin ár, vegna FUTURVOLC, stórs rannsóknarverkefnis sem er í fullum gagni. Ég lagði frá upphafi áherslu á að mælar yrðu settir upp við Bárðarbungu því mér fannst það líklegasta eldfjallið til að gera eitthvað – ef það yrði ekki Hekla. Virkni allra eldstöðva í Vatnajökli tók að vaxa, eins og sást á fjölda jarðskjálfta, strax frá 2007, jafnvel 2005. Svo gaus í Grímsvötnum 2011 og þá datt virknin í öllum eldstöðvunum niður. Hún byrjaði svo fljótlega að vaxa aftur, og virknin í Bárðarbungu tók að vaxa hraðar en annars staðar. Virknin hefur margfaldast núna en aukning í skjálftavirkni hefur staðið lengi,“ segir Kristín. Aukin skjálftavirkni bendir til svæðisbundinnar aukningar á kvikuframleiðslu undir öllum norðvestanverðum Vatnajökli, að sögn Kristínar og þess vegna var fyrir löngu búið að undirbúa fjölgun mælitækja á jöklinum, sem hefur reynst afar dýrmætt síðustu daga. Kristín vann að vöktun jarðskjálftahrinunnar í aðdraganda eldgossins í Eyjafjallajökli. Árið 1991 var vöktunarkerfi sett upp en árið 1992 varð fyrst vart við skjálfta á miklu dýpi. „En kvikuinnskotin komu 1994, 1996 og 1999. Þeir skiptu tugum eða fáeinum hundruðum. Þegar þessi hrina byrjaði og skjálftarnir voru orðnir þúsund, þá hugsaði ég að þetta væri eins og í Eyjafjallajökli. Þegar hrinan í aðdraganda gossins í Eyjafjallajökli hófst þá voru þetta þúsundir skjálfta en ekki nokkur hundruð. Þetta er þannig atburður í Bárðarbungu, en þetta er allt stöðugt og engar vísbendingar um að kvikan séu að leita upp sem endar í eldgosi. En svona gríðarlegt magn af kviku getur alltaf leitað upp og við þurfum að vera vakandi fyrir því,“ segir Kristín. Bárðarbunga Tengdar fréttir Ekkert lát á skjálftavirkni - sá stærsti tæp fjögur stig Ekkert lát er á skjálftavirkni í norðanverðum Vatnajökli, þar sem á þriðja hundrað skjálfta mældust í nótt, þar af tveir upp á þrjú stig eða meira. Sá fyrri reið yfir klukkan hálf tólf í gærkvöldi og mældist hann 3,8 stig. Sá síðari kom klukkan kortér yfir tvö og mældist 3,0 stig. Álíka stór skjálfti varð þar síðdegis í gær. Enn sjást þó engar vísbendingar um að kvikan sé að leita upp á yfirborðið en hún leitar áfram lárétt eftir berggöngum til norðausturs. 21. ágúst 2014 07:01 Svipast um eftir ferðafólki norðan Dyngjujökuls í dag Forsvarsmenn Slysavarnafélagsins Landsbjargar hvetur landsmenn til þess að ræða við ferðafólk norðan Dyngjujökuls og upplýsa það um stöðu mála. 20. ágúst 2014 12:20 Mjög öflugur atburður, kvikan færi hratt upp Atburðarásin í Bárðarbungu nú er margfalt öflugri en sú sem varð í aðdraganda Gjálpargossins árið 1996. 20. ágúst 2014 11:51 Aðgerðir koma illa við ferðaþjónustuna Hræringarnar undir Bárðarbungu þegar haft mikil áhrif á samfélagið, meðal annars á ferðaþjónustu. Rauði krossinn er búinn undir hamfarir eins og aðrir viðbragðsaðilar. 20. ágúst 2014 18:30 Hvað finnst ferðamönnum í Reykjavík um yfirvofandi eldgos? Jarðhræringar í Bárðarbungu hafa vakið athygli víða utan landsteinanna, en fjölmargir erlendir fjölmiðlar hafa nú greint frá kvikuhreyfingu á svæðinu, og þeim áhrifum sem eldgos gæti haft á flugumferð á heimsvísu. 20. ágúst 2014 19:30 Þrívíddarkort af skjálftavirkni í Bárðarbungu Veðurstofa Íslands hefur unnið myndband sem sýnir skjálftavirknina í Bárðarbungu á tímabilinu 16.-20. ágúst. 20. ágúst 2014 17:26 Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Erlent Fleiri fréttir Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjónum beint til vinstri í kosningapallborðinu Ríkið þrýsti læknum út í harðari verkfallsaðgerðir Sjá meira
Vinna við sérstakt hættumat vegna eldsumbrota í Bárðarbungu hófst árið 2012 en er ólokið og því liggur viðbragðsáætlun ekki fyrir. Umbrotin í Vatnajökli frá því um helgi eru framhald jarðskjálftahrinu sem hófst fyrir allmörgum árum.Lýkur í haust Sigrún Karlsdóttir, náttúruvárstjóri Veðurstofunnar, segir að vinna við hættumat fyrir eldgos á Íslandi standi yfir, en hún hófst 2011. Vinnan sé afar umfangsmikil og flókin, og horft til næstu 15 til 20 ára þangað til henni er að fullu lokið. Hættumat og viðbragðsáætlun vegna Bárðarbungu liggur ekki fyrir enn sem komið er. „Í fyrsta áfanga verkefnisins hefur verið unnið að því að taka saman yfirlit um alla þá þekkingu sem liggur fyrir um eldstöðvar á Íslandi. Þeirri vinnu lýkur nú haust, og er hún mikilvægur grunnur fyrir allt hættumatið. Viðbragðsáætlanir eru síðan byggðar á hættumatinu, sem heyrir undir Almannavarnir að vinna. Í hættumatinu fyrir eldgos á Íslandi þarf m.a. að skoða hættu á jökulhlaupum sem geta orðið samfara eldsumbrotum undir jökli. Við erum á lokametrunum fyrir Öræfajökul, og slíkt mat hefur verið gert fyrir Markarfljótsaura. Síðan er næsta skref að huga að Jökulsá á Fjöllum,“ segir Sigrún.Gagnrýnivert? Spurð hvort það sé ekki gagnrýnivert í ljósi atburða síðustu daga að hættumat og þá viðbragðsáætlun liggi ekki fyrir, segir Sigrún það mikilvægasta að vinnan sé hafin. Hins vegar sé framgangur og staða verkefna háð því fjármagni sem sé til verka hverju sinni. Æskilegast væri að hættumat lægi fyrir um alla náttúruvá á Íslandi, á sama grunni og unnið hefur verið vegna ofanflóða. Vinna við hættumat hefur fram til þessa tekið mið af þeim atburðum í náttúrunni sem verða, og því hafi hættumat fyrir Mýrdalsjökul verið klárað á árunum 2002 til 2005 eftir jarðhræringar þar. Unnið er eftir forgangsröðun svæða og þeim skipt upp í fimm flokka eftir því hversu hættuleg þau gætu reynst. Bárðarbunga er flokkuð í efsta flokki, ásamt Heklu, Kötlu, Grímsvötnum og Reykjanesi. Sigrún tekur fram að Veðurstofan vinni samkvæmt viðbragðsáætlunum sem stofnunin hefur sett sér varðandi náttúruvá sem þessa og tekur hún á því lagalega hlutverki sem stofnuninni ber að sinna. Allt hafi gengið vel og samskipti við samstarfsstofnanir og hagsmunaaðila verið til mikillar fyrirmyndar.Framhald frá 2007 Kristín Vogfjörð, rannsóknastjóri hjá Veðurstofunni, hefur haft með höndum rannsóknir á Bárðarbungueldstöðinni um árabil. Hún segir engan vafa leika á því að óróinn á svæðinu undanfarna daga sé ekki upphaf heldur framhald atburðarásar á svæðinu, en árið 2010 mældust snarpir jarðskjálftar þar í maí. Í þeirri hrinu mældust um 900 jarðskjálftar, sem undirstrikar hversu umfangsmikil umbrotin eru nú með allt að 4.000 jarðskjálfta á rúmum fjórum sólarhringum. „Ég hef stundað rannsóknir á Bárðarbungu undanfarin ár, vegna FUTURVOLC, stórs rannsóknarverkefnis sem er í fullum gagni. Ég lagði frá upphafi áherslu á að mælar yrðu settir upp við Bárðarbungu því mér fannst það líklegasta eldfjallið til að gera eitthvað – ef það yrði ekki Hekla. Virkni allra eldstöðva í Vatnajökli tók að vaxa, eins og sást á fjölda jarðskjálfta, strax frá 2007, jafnvel 2005. Svo gaus í Grímsvötnum 2011 og þá datt virknin í öllum eldstöðvunum niður. Hún byrjaði svo fljótlega að vaxa aftur, og virknin í Bárðarbungu tók að vaxa hraðar en annars staðar. Virknin hefur margfaldast núna en aukning í skjálftavirkni hefur staðið lengi,“ segir Kristín. Aukin skjálftavirkni bendir til svæðisbundinnar aukningar á kvikuframleiðslu undir öllum norðvestanverðum Vatnajökli, að sögn Kristínar og þess vegna var fyrir löngu búið að undirbúa fjölgun mælitækja á jöklinum, sem hefur reynst afar dýrmætt síðustu daga. Kristín vann að vöktun jarðskjálftahrinunnar í aðdraganda eldgossins í Eyjafjallajökli. Árið 1991 var vöktunarkerfi sett upp en árið 1992 varð fyrst vart við skjálfta á miklu dýpi. „En kvikuinnskotin komu 1994, 1996 og 1999. Þeir skiptu tugum eða fáeinum hundruðum. Þegar þessi hrina byrjaði og skjálftarnir voru orðnir þúsund, þá hugsaði ég að þetta væri eins og í Eyjafjallajökli. Þegar hrinan í aðdraganda gossins í Eyjafjallajökli hófst þá voru þetta þúsundir skjálfta en ekki nokkur hundruð. Þetta er þannig atburður í Bárðarbungu, en þetta er allt stöðugt og engar vísbendingar um að kvikan séu að leita upp sem endar í eldgosi. En svona gríðarlegt magn af kviku getur alltaf leitað upp og við þurfum að vera vakandi fyrir því,“ segir Kristín.
Bárðarbunga Tengdar fréttir Ekkert lát á skjálftavirkni - sá stærsti tæp fjögur stig Ekkert lát er á skjálftavirkni í norðanverðum Vatnajökli, þar sem á þriðja hundrað skjálfta mældust í nótt, þar af tveir upp á þrjú stig eða meira. Sá fyrri reið yfir klukkan hálf tólf í gærkvöldi og mældist hann 3,8 stig. Sá síðari kom klukkan kortér yfir tvö og mældist 3,0 stig. Álíka stór skjálfti varð þar síðdegis í gær. Enn sjást þó engar vísbendingar um að kvikan sé að leita upp á yfirborðið en hún leitar áfram lárétt eftir berggöngum til norðausturs. 21. ágúst 2014 07:01 Svipast um eftir ferðafólki norðan Dyngjujökuls í dag Forsvarsmenn Slysavarnafélagsins Landsbjargar hvetur landsmenn til þess að ræða við ferðafólk norðan Dyngjujökuls og upplýsa það um stöðu mála. 20. ágúst 2014 12:20 Mjög öflugur atburður, kvikan færi hratt upp Atburðarásin í Bárðarbungu nú er margfalt öflugri en sú sem varð í aðdraganda Gjálpargossins árið 1996. 20. ágúst 2014 11:51 Aðgerðir koma illa við ferðaþjónustuna Hræringarnar undir Bárðarbungu þegar haft mikil áhrif á samfélagið, meðal annars á ferðaþjónustu. Rauði krossinn er búinn undir hamfarir eins og aðrir viðbragðsaðilar. 20. ágúst 2014 18:30 Hvað finnst ferðamönnum í Reykjavík um yfirvofandi eldgos? Jarðhræringar í Bárðarbungu hafa vakið athygli víða utan landsteinanna, en fjölmargir erlendir fjölmiðlar hafa nú greint frá kvikuhreyfingu á svæðinu, og þeim áhrifum sem eldgos gæti haft á flugumferð á heimsvísu. 20. ágúst 2014 19:30 Þrívíddarkort af skjálftavirkni í Bárðarbungu Veðurstofa Íslands hefur unnið myndband sem sýnir skjálftavirknina í Bárðarbungu á tímabilinu 16.-20. ágúst. 20. ágúst 2014 17:26 Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Erlent Fleiri fréttir Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjónum beint til vinstri í kosningapallborðinu Ríkið þrýsti læknum út í harðari verkfallsaðgerðir Sjá meira
Ekkert lát á skjálftavirkni - sá stærsti tæp fjögur stig Ekkert lát er á skjálftavirkni í norðanverðum Vatnajökli, þar sem á þriðja hundrað skjálfta mældust í nótt, þar af tveir upp á þrjú stig eða meira. Sá fyrri reið yfir klukkan hálf tólf í gærkvöldi og mældist hann 3,8 stig. Sá síðari kom klukkan kortér yfir tvö og mældist 3,0 stig. Álíka stór skjálfti varð þar síðdegis í gær. Enn sjást þó engar vísbendingar um að kvikan sé að leita upp á yfirborðið en hún leitar áfram lárétt eftir berggöngum til norðausturs. 21. ágúst 2014 07:01
Svipast um eftir ferðafólki norðan Dyngjujökuls í dag Forsvarsmenn Slysavarnafélagsins Landsbjargar hvetur landsmenn til þess að ræða við ferðafólk norðan Dyngjujökuls og upplýsa það um stöðu mála. 20. ágúst 2014 12:20
Mjög öflugur atburður, kvikan færi hratt upp Atburðarásin í Bárðarbungu nú er margfalt öflugri en sú sem varð í aðdraganda Gjálpargossins árið 1996. 20. ágúst 2014 11:51
Aðgerðir koma illa við ferðaþjónustuna Hræringarnar undir Bárðarbungu þegar haft mikil áhrif á samfélagið, meðal annars á ferðaþjónustu. Rauði krossinn er búinn undir hamfarir eins og aðrir viðbragðsaðilar. 20. ágúst 2014 18:30
Hvað finnst ferðamönnum í Reykjavík um yfirvofandi eldgos? Jarðhræringar í Bárðarbungu hafa vakið athygli víða utan landsteinanna, en fjölmargir erlendir fjölmiðlar hafa nú greint frá kvikuhreyfingu á svæðinu, og þeim áhrifum sem eldgos gæti haft á flugumferð á heimsvísu. 20. ágúst 2014 19:30
Þrívíddarkort af skjálftavirkni í Bárðarbungu Veðurstofa Íslands hefur unnið myndband sem sýnir skjálftavirknina í Bárðarbungu á tímabilinu 16.-20. ágúst. 20. ágúst 2014 17:26