Hálendið er hjarta Íslands Stefán Jón Hafstein skrifar 14. nóvember 2015 07:00 Traustið á valdastofnunum og valdsmönnum er í réttu hlutfalli við skynsemina sem ræður gjörðum þeirra: Nú erum við í þeirri fáránlegu stöðu að þurfa að rökræða „hvort“ hálendið verði þjóðgarður í staðinn fyrir að rökræða af krafti og sköpun: „Hvernig“ þjóðgarður. Reikult og ráðvillt Alþingi með 18% traust tekur ekki föstum tökum mál sem stór meirihluti þjóðarinnar styður, en sjáum þó til, tveir flokkar hafa nú í haust lagt fram þingsályktunartillögur um Hálendisþjóðgarð. Fólkið sem talaði háðslega um „fjallagrasastefnu“ þegar deilur um hina óarðbæru Kárahnúkavirkjun stóðu sem hæst er enn við sama horn, þau sem fyrir 10 árum fóru með skop um „eitthvað annað“ tillögur þeirra sem vildu ekki sökkva náttúruverðmætum í drullufen verða nú að viðurkenna að þetta „eitthvað annað“ er stærsti atvinnuvegur þjóðarinnar, skapar tekjur upp á 400 milljarða árlega og 80% þeirra sem koma til landsins með gjaldeyri sem forðaði okkur frá gjaldþroti tala um að „óspillt náttúra“ sé meginaðdráttaraflið. Þessi ósigur rökræðunnar er á stærð við fall Sovétríkjanna í íslensku samhengi.Að hafa efni á? Í bók sem ég gaf út í fyrra, „Afríka, ást við aðra sýn“, er kafli um hvernig fátækar þjóðir eins og Namibía, Botswana og Malaví hafa brugðið hlífiskildi yfir risavaxin landsvæði til að vernda villta náttúru. Ég nefndi tvö náttúruundur sem nú njóta verndar: Ókavangó-óshólmana í Kalahari-eyðimörkinni og Etosha-garðinn í Namibíu sem reyndar hefur verið friðlýstur í meira en öld. Eitt fátækasta ríki í heimi, Malaví, friðlýsti Nyika-hásléttuna löngu áður en nokkrum datt í hug Vatnajökulsþjóðgarður. Í langflestum tilvikum hefði mátt „virkja“ þessar lendur fyrir nautgriparækt, maísakra, hrísgrjón eða uppistöðulón. En þessi fátæku ríki hafa staðið við sitt á vakt fyrir mannkyn allt, enda svæði sem eiga sér hvergi líka.Hér má sjá útlínur tveggja merkra þjóðgarða í Afríku, Etosha og Ókavangó, í samanburði við hálendi Íslands.Á Íslandi eru svæði sem frömuðir eins og Guðmundur Páll Ólafsson og Ómar Ragnarsson hafa bent á að í samfelldri heild sinni eru stórkostleg auðævi, ekki aðeins fyrir Ísland heldur allt mannkyn. Þökk sé Landvernd og náttúruverndarsamtökum, hugsjónafólki eins og Björk, Andra Snæ og mörgum öðrum að þessi mál eru nú komin í fremstu víglínu stjórnmálanna. Því þar eru þau. Hálendið verður ekki aftur heimt sé því spillt. Í þessum hópi eru ekki bara einhverjir ljóðaraulandi aular, Styrmir Gunnarsson og Vigdís Finnbogadóttir eru þarna líka. Höfum við efni á því að vernda hálendið? Í bók minni áðurnefndri sýndi ég kort sem dregur upp útlínur tveggja merkra þjóðgarða í Afríku, Etosha og Ókavangó, í samanburði við hálendi Íslands. Stærðin er nánast sú sama. Og þarna stendur: „Okkar megin miðbaugs, þar sem auður og völd eiga griðlönd, er enn rætt um orkuver á hálendinu, risastór burðarvirki þar yfir og upphækkaða vegi sem skera auðnina og skipta í vinnubúðareiti“. Þetta er úrslitamál Spurningin um hálendi Íslands er ekki einhver suðandi dægurfluga sem þagnar þegar næst er keppt í Júróvisjón. Þetta er úrslitamál um það hvernig þjóð við ætlum að vera og í hvernig landi við ætlum að búa. Í sumar skrifaði ég grein, framtíðarspá gamals manns sem horfir um öxl á dánarbeði eftir 30 ár. Hana má finna á stefanjon.is og í henni stendur meðal annars þetta um það sem gerist á næstunni: „Leiti maður að einstökum atburðum sem mörkuðu straumhvörf tel ég að sigurinn í baráttunni um hálendið hafi ráðið mestu. Við eigum nú stærstu ósnortnu víðerni í Evrópu, reyndar þau einu. 40.000 ferkílómetra af friði og ró?… Þessi barátta gerði ekki bara það að tryggja okkur þessa fögru auðn um aldur og ævi, sem þó var ærið verkefni í hugum margra. Sigurinn knúði allan orkugeirann til að endurhugsa gömlu góðu leiðina. Þessi deild í íslenska rányrkjubúinu neyddist til að hætta að kreista sífellt fleiri megavött úr landinu og finna leiðir til að kreista fleiri dollara úr megavöttunum… Orkumöguleikarnir voru ekki endalausir og nýting varð kjörorð. Rafvæðing á öllum samgöngum landsins á landi og sjó var miklu ábatasamari en stóriðja, alþjóðleg útboð á lausri orku snarhækkuðu verðið til atvinnuvega sem engin atvinnuveganefnd hafði látið sér detta í hug… Ég kalla þennan sigur Straumhvörf því sigurinn um hálendið markaði annað fráhvarf Íslendinga frá rányrkjustefnu síðan land byggðist – hitt var þegar við hættum að reyna að drepa alla fiskana í sjónum.“ Látum þetta verða orð að sönnu eftir þrjátíu ár.Fátækar þjóðir eins og Namibía, Botswana og Malaví hafa brugðið hlífiskildi yfir risavaxin landsvæði til að vernda villta náttúru. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Mest lesið Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Sjá meira
Traustið á valdastofnunum og valdsmönnum er í réttu hlutfalli við skynsemina sem ræður gjörðum þeirra: Nú erum við í þeirri fáránlegu stöðu að þurfa að rökræða „hvort“ hálendið verði þjóðgarður í staðinn fyrir að rökræða af krafti og sköpun: „Hvernig“ þjóðgarður. Reikult og ráðvillt Alþingi með 18% traust tekur ekki föstum tökum mál sem stór meirihluti þjóðarinnar styður, en sjáum þó til, tveir flokkar hafa nú í haust lagt fram þingsályktunartillögur um Hálendisþjóðgarð. Fólkið sem talaði háðslega um „fjallagrasastefnu“ þegar deilur um hina óarðbæru Kárahnúkavirkjun stóðu sem hæst er enn við sama horn, þau sem fyrir 10 árum fóru með skop um „eitthvað annað“ tillögur þeirra sem vildu ekki sökkva náttúruverðmætum í drullufen verða nú að viðurkenna að þetta „eitthvað annað“ er stærsti atvinnuvegur þjóðarinnar, skapar tekjur upp á 400 milljarða árlega og 80% þeirra sem koma til landsins með gjaldeyri sem forðaði okkur frá gjaldþroti tala um að „óspillt náttúra“ sé meginaðdráttaraflið. Þessi ósigur rökræðunnar er á stærð við fall Sovétríkjanna í íslensku samhengi.Að hafa efni á? Í bók sem ég gaf út í fyrra, „Afríka, ást við aðra sýn“, er kafli um hvernig fátækar þjóðir eins og Namibía, Botswana og Malaví hafa brugðið hlífiskildi yfir risavaxin landsvæði til að vernda villta náttúru. Ég nefndi tvö náttúruundur sem nú njóta verndar: Ókavangó-óshólmana í Kalahari-eyðimörkinni og Etosha-garðinn í Namibíu sem reyndar hefur verið friðlýstur í meira en öld. Eitt fátækasta ríki í heimi, Malaví, friðlýsti Nyika-hásléttuna löngu áður en nokkrum datt í hug Vatnajökulsþjóðgarður. Í langflestum tilvikum hefði mátt „virkja“ þessar lendur fyrir nautgriparækt, maísakra, hrísgrjón eða uppistöðulón. En þessi fátæku ríki hafa staðið við sitt á vakt fyrir mannkyn allt, enda svæði sem eiga sér hvergi líka.Hér má sjá útlínur tveggja merkra þjóðgarða í Afríku, Etosha og Ókavangó, í samanburði við hálendi Íslands.Á Íslandi eru svæði sem frömuðir eins og Guðmundur Páll Ólafsson og Ómar Ragnarsson hafa bent á að í samfelldri heild sinni eru stórkostleg auðævi, ekki aðeins fyrir Ísland heldur allt mannkyn. Þökk sé Landvernd og náttúruverndarsamtökum, hugsjónafólki eins og Björk, Andra Snæ og mörgum öðrum að þessi mál eru nú komin í fremstu víglínu stjórnmálanna. Því þar eru þau. Hálendið verður ekki aftur heimt sé því spillt. Í þessum hópi eru ekki bara einhverjir ljóðaraulandi aular, Styrmir Gunnarsson og Vigdís Finnbogadóttir eru þarna líka. Höfum við efni á því að vernda hálendið? Í bók minni áðurnefndri sýndi ég kort sem dregur upp útlínur tveggja merkra þjóðgarða í Afríku, Etosha og Ókavangó, í samanburði við hálendi Íslands. Stærðin er nánast sú sama. Og þarna stendur: „Okkar megin miðbaugs, þar sem auður og völd eiga griðlönd, er enn rætt um orkuver á hálendinu, risastór burðarvirki þar yfir og upphækkaða vegi sem skera auðnina og skipta í vinnubúðareiti“. Þetta er úrslitamál Spurningin um hálendi Íslands er ekki einhver suðandi dægurfluga sem þagnar þegar næst er keppt í Júróvisjón. Þetta er úrslitamál um það hvernig þjóð við ætlum að vera og í hvernig landi við ætlum að búa. Í sumar skrifaði ég grein, framtíðarspá gamals manns sem horfir um öxl á dánarbeði eftir 30 ár. Hana má finna á stefanjon.is og í henni stendur meðal annars þetta um það sem gerist á næstunni: „Leiti maður að einstökum atburðum sem mörkuðu straumhvörf tel ég að sigurinn í baráttunni um hálendið hafi ráðið mestu. Við eigum nú stærstu ósnortnu víðerni í Evrópu, reyndar þau einu. 40.000 ferkílómetra af friði og ró?… Þessi barátta gerði ekki bara það að tryggja okkur þessa fögru auðn um aldur og ævi, sem þó var ærið verkefni í hugum margra. Sigurinn knúði allan orkugeirann til að endurhugsa gömlu góðu leiðina. Þessi deild í íslenska rányrkjubúinu neyddist til að hætta að kreista sífellt fleiri megavött úr landinu og finna leiðir til að kreista fleiri dollara úr megavöttunum… Orkumöguleikarnir voru ekki endalausir og nýting varð kjörorð. Rafvæðing á öllum samgöngum landsins á landi og sjó var miklu ábatasamari en stóriðja, alþjóðleg útboð á lausri orku snarhækkuðu verðið til atvinnuvega sem engin atvinnuveganefnd hafði látið sér detta í hug… Ég kalla þennan sigur Straumhvörf því sigurinn um hálendið markaði annað fráhvarf Íslendinga frá rányrkjustefnu síðan land byggðist – hitt var þegar við hættum að reyna að drepa alla fiskana í sjónum.“ Látum þetta verða orð að sönnu eftir þrjátíu ár.Fátækar þjóðir eins og Namibía, Botswana og Malaví hafa brugðið hlífiskildi yfir risavaxin landsvæði til að vernda villta náttúru.
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar