Vilja metnaðarfull loftslagsmarkmið Svavar Hávarðsson skrifar 3. desember 2015 07:00 Reykjavíkurborg hlaut Náttúru- og umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs árið 2014 fyrir starf sitt að umhverfismálum og framleiðslu sjálfbærrar orku. Starfsemi og mannlíf í þéttbýli skýrir um 80 prósent orkunotkunar og koltvísýringslosunar í heiminum. Borgir heimsins verða því að skipa sér í fremstu röð í baráttunni gegn loftslagsbreytingum næstu áratugina. Höfuðborgir Norðurlanda hafa sent öflugar sendisveitir á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna (COP21) í París og hófu ráðstefnuna með því að kynna metnaðarfull markmið sín í loftslagsmálum í sýningarskála Norrænu ráðherranefndarinnar. Norrænu höfuðborgirnar fimm eru allar þátttakendur í svonefndum Borgarstjórasáttmála, Covenant of Mayors, sem er hreyfing borga og svæða sem miðar að því að ná og fara fram úr markmiðum ESB um 20 prósenta samdrátt í orkunotkun og losun gróðurhúsalofttegunda fyrir árið 2020. Fulltrúar Reykjavíkur, Stokkhólms, Kaupmannahafnar, Óslóar og Helsinki kynntu loftslagsaðgerðir borganna í norræna sýningarskálanum 30. nóvember.Hægt er að kynna sér dagskrá Norrænu ráðherranefndarinnar á COP21 með því að smella hér.Reykjavík: Markvisst unnið að þéttingu byggðarReykjavíkurborg hlaut Náttúru- og umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs árið 2014 fyrir starf sitt að umhverfismálum og framleiðslu sjálfbærrar orku. Allri hitunar- og orkuþörf Reykjavíkur er mætt með sjálfbærum orkuauðlindum, nánar tiltekið jarðhita og vatnsorku. Borgin stefnir að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 35 pró- sent fyrir árið 2020 og um 73 prósent árið 2050 miðað við losunina árið 2007. Þetta verður gert með því að breyta ferðavenjum, með þéttingu byggðar, plöntun trjáa til mótvægis og með bættri meðhöndlun úrgangs.Frá KaupmannahöfnVísir/GettyKaupmannahöfn: Fyrsta hlutlausa höfuðborgin árið 2025Í Kaupmannahöfn hefur þegar verið dregið úr koltvísýringslosun um 30 prósent frá árinu 2005, en á sama tíma var 18 prósenta hagvöxtur og íbúafjöldinn jókst um 15 prósent. Í loftslagsáætlun Kaupmannahafnar fyrir árið 2025 (CPH 2025 Climate Plan) er lögð megináhersla á orkuframleiðslu, orkunotkun, grænar samgöngur og stjórnsýslu. Gert er ráð fyrir að 78 prósent samdráttar í koltvísýringslosun náist með breytingum á orkuframleiðslu, til dæmis með byggingu 360 megavatta vindorkuvera á landi og sjó, með nýju hita- og orkuveri (CHP) sem nýtir lífmassa og með því að draga úr notkun jarðefnaeldsneytis. Orkusparnaður, þar á meðal orkuendurbætur og bygging orkunýtinna húsa, mun draga úr losun um 25 prósent. Í borginni hjóla 62 prósent íbúanna í og úr vinnu. Samgönguverkefni munu einkum snúast um hjólreiðar og að því að styrkja stöðu lífgas- og fjölknúinna strætisvagna og raf- og vetnisbíla. Ennfremur ætlar Kaupmannahafnarborg að setja af stað 300 loftslagsaðlögunarverkefni með 9,8 milljarða danskra króna til ráðstöfunar sem miða að því að búa borgina undir úrhellisrigningar og annað aftakaveður.Stokkhólmur.Vísir/GettyStokkhólmur: Frumkvöðull í loftslagsmálum allt frá 1998Fyrsta framkvæmdaáætlun Stokkhólms í loftslagsmálum var sam- þykkt árið 1998. Árið 2010 varð hún fyrst borga til að hljóta Grænu höfuðborgarverðlaunin (Green Capital Award) frá framkvæmdastjórn ESB og sjálfbærni er nú fastur þáttur í öllum áætlunum og borgarskipulagi. Í Stokkhólmi hefur koltvísýringslosun á mann dregist saman um 25 prósent frá árinu 1990. Langtímamarkmiðið er að borgin verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2040. Stór hluti samdráttarins í losun hefur náðst með fjárfestingum í fjarhitun, sem nær til um 80 prósenta allra heimila. Árið 2016 mun nýtt hita- og orkuver (CHP) sjá um hitun 190 þúsund heimila, framleiða 750 gígavattstundir af orku og minnka losun um 120 þúsund tonn. Stefnt er að því að 70 prósent alls matarúrgangs árið 2020 verði nýtt í framleiðslu á lífgasi. Gasið kemur í stað jarðgass í gaskerfinu og verður einnig hægt að nota það sem eldsneyti fyrir bíla. Allir öskubílar borgarinnar, þrjú hundruð strætisvagnar, vörubílar og meira en 10.000 bílar ganga nú fyrir lífgasi. Samkvæmt framkvæmda- áætlun borgarinnar í loftslags- og orkumálum eiga allir strætisvagnar í borginni að ganga fyrir sjálfbærri orku árið 2025.Osló, höfuðborg Noregs.vísir/GettyÓsló: Jarðefnaeldsneytislaus árið 2030 er markmið dagsinsÓslóarborg tilkynnti nýlega markmiðið um að verða jarðefnaeldsneytislaus fyrir árið 2030. Gert er ráð fyrir að helminga losun fyrir árið 2020 og minnka hana um 95 prósent fyrir árið 2030. Bílaumferð er mikil í Ósló. Borgin ætlar að setja almenningssamgöngur, hjólreiðamenn og gangandi vegfarendur í forgang og minnka bílaumferð um þriðjung fyrir árið 2030. Samkvæmt áætluninni á mið- borgin að vera orðin bíllaus árið 2019. Ósló er orðin þekkt fyrir fjölda rafbíla. Ein skýringin á þessum árangri er að rafbílar eru undanþegnir ýmsum sköttum og gjöldum, þar á meðal vegagjöldum í Ósló, og hleðsla og bílastæði eru ókeypis. Net hrað- hleðslustöðva og lífeldsneytis- og vetnisáfyllingarstöðva í Ósló verður eflt á næstu árum. Ennfremur ætlar borgin að fjárfesta í nýjum neðanjarðarlestargöngum undir miðborgina og bæta hjólreiðagrunnkerfið í því skyni að auka hlutdeild hjólreiða í daglegum ferðum um 25%. Almenningssamgöngukerfi borgarinnar, Ruters, verður útstreymislaust árið 2020.Frá Helsinki, höfuðborg Finnlands.Helsinki: Loftslagsaðlöguð borg er markmið fyrir 2050 Helsinkiborg hefur mótað vegvísi sem sýnir hvernig gera má höfuð- borgina koltvísýringshlutlausa árið 2050. Þrátt fyrir að dregið hafi verið úr kolefnissporum Helsinki á mann um 37 prósent síðan árið 1990 eru þau enn tiltölulega há miðað við aðrar borgir Evrópu. Kolefnisfótsporin eru sem stendur 4,7 tonn á mann en eiga að verða komin niður í 400 kíló á mann árið 2050. Megináskorun borgarinnar er að 90% hitunar byggir á jarðefnaeldsneyti, en 20 prósent eru vegna raforkunotkunar og 23 prósent vegna samgangna. Í vegvísinum er bent á þrjú forgangsverkefni í tengslum við loftlagsmarkmið borgarinnar fyrir árið 2050: Umbreytingu yfir í sjálfbæra orku, aukna orkuskilvirkni og öflugra almenningssamgöngukerfi. Stutt verður við koltvísýringshlutlausar samgöngur með skilvirku borgarskipulagi og með því að setja hjólreiðar, gangandi vegfarendur og almenningssamgöngur í forgang, meðal annars með skilvirku neti neðanjarðarlesta, lesta og léttlesta. Loftslagsmál Mest lesið Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Þúsundir syrgja í Tehran og Trump segir æðstaklerkinn ljúga Erlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Innlent Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Innlent „Þurfum að huga að forvörnum“ Fréttir Allt að sautján stiga hiti í dag Veður Fleiri fréttir Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Átök í Sósíalistaflokknum, þinglokaviðræður og síðasti dagur Litlu kaffistofunnar Veiðigjöld ekki á dagskrá þingfundar í dag Gripinn við innbrot og bíl ekið inn í búð Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Tilraun langtímakjarasamninga hafi mistekist Málið rannsakað sem tilraun til manndráps Telja Múmínlundinn klárt brot á höfundarétti Glænýr leikskóli í Mosfellsbæ heitir Sumarhús Verðbólguvonbrigði, hraðakstur og kokkur með keppnisskap Málið týndist í kerfinu og reyndist á endanum fyrnt Segulómtækið enn óvirkt og beðið eftir þúsund lítrum af helíni „Allar kannanir eru með einhverja óvissu“ Steini frá Straumnesi látinn Áfram frestað meðan formenn funda Birgir Ármannsson kominn með málflutningsréttindi Þingmenn ekki svo heppnir að fá tvöföld laun Standa saman gegn „óskiljanlegri“ ósk Vegagerðarinnar Helgi leiðir nefnd um atvinnumál í Norðurþingi Nú má heita Kareem Link Baggio og Anóra Vava Star Kerfið bilaði og atkvæði greidd upp á gamla mátann Ánægja með gjaldfrjálsar skólamáltíðir en fjármögnunin áskorun Verðbólga eykst og Alþingi í óvissu Gerðu úttekt á skrifstofu Ríkissáttasemjara Sjá meira
Starfsemi og mannlíf í þéttbýli skýrir um 80 prósent orkunotkunar og koltvísýringslosunar í heiminum. Borgir heimsins verða því að skipa sér í fremstu röð í baráttunni gegn loftslagsbreytingum næstu áratugina. Höfuðborgir Norðurlanda hafa sent öflugar sendisveitir á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna (COP21) í París og hófu ráðstefnuna með því að kynna metnaðarfull markmið sín í loftslagsmálum í sýningarskála Norrænu ráðherranefndarinnar. Norrænu höfuðborgirnar fimm eru allar þátttakendur í svonefndum Borgarstjórasáttmála, Covenant of Mayors, sem er hreyfing borga og svæða sem miðar að því að ná og fara fram úr markmiðum ESB um 20 prósenta samdrátt í orkunotkun og losun gróðurhúsalofttegunda fyrir árið 2020. Fulltrúar Reykjavíkur, Stokkhólms, Kaupmannahafnar, Óslóar og Helsinki kynntu loftslagsaðgerðir borganna í norræna sýningarskálanum 30. nóvember.Hægt er að kynna sér dagskrá Norrænu ráðherranefndarinnar á COP21 með því að smella hér.Reykjavík: Markvisst unnið að þéttingu byggðarReykjavíkurborg hlaut Náttúru- og umhverfisverðlaun Norðurlandaráðs árið 2014 fyrir starf sitt að umhverfismálum og framleiðslu sjálfbærrar orku. Allri hitunar- og orkuþörf Reykjavíkur er mætt með sjálfbærum orkuauðlindum, nánar tiltekið jarðhita og vatnsorku. Borgin stefnir að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 35 pró- sent fyrir árið 2020 og um 73 prósent árið 2050 miðað við losunina árið 2007. Þetta verður gert með því að breyta ferðavenjum, með þéttingu byggðar, plöntun trjáa til mótvægis og með bættri meðhöndlun úrgangs.Frá KaupmannahöfnVísir/GettyKaupmannahöfn: Fyrsta hlutlausa höfuðborgin árið 2025Í Kaupmannahöfn hefur þegar verið dregið úr koltvísýringslosun um 30 prósent frá árinu 2005, en á sama tíma var 18 prósenta hagvöxtur og íbúafjöldinn jókst um 15 prósent. Í loftslagsáætlun Kaupmannahafnar fyrir árið 2025 (CPH 2025 Climate Plan) er lögð megináhersla á orkuframleiðslu, orkunotkun, grænar samgöngur og stjórnsýslu. Gert er ráð fyrir að 78 prósent samdráttar í koltvísýringslosun náist með breytingum á orkuframleiðslu, til dæmis með byggingu 360 megavatta vindorkuvera á landi og sjó, með nýju hita- og orkuveri (CHP) sem nýtir lífmassa og með því að draga úr notkun jarðefnaeldsneytis. Orkusparnaður, þar á meðal orkuendurbætur og bygging orkunýtinna húsa, mun draga úr losun um 25 prósent. Í borginni hjóla 62 prósent íbúanna í og úr vinnu. Samgönguverkefni munu einkum snúast um hjólreiðar og að því að styrkja stöðu lífgas- og fjölknúinna strætisvagna og raf- og vetnisbíla. Ennfremur ætlar Kaupmannahafnarborg að setja af stað 300 loftslagsaðlögunarverkefni með 9,8 milljarða danskra króna til ráðstöfunar sem miða að því að búa borgina undir úrhellisrigningar og annað aftakaveður.Stokkhólmur.Vísir/GettyStokkhólmur: Frumkvöðull í loftslagsmálum allt frá 1998Fyrsta framkvæmdaáætlun Stokkhólms í loftslagsmálum var sam- þykkt árið 1998. Árið 2010 varð hún fyrst borga til að hljóta Grænu höfuðborgarverðlaunin (Green Capital Award) frá framkvæmdastjórn ESB og sjálfbærni er nú fastur þáttur í öllum áætlunum og borgarskipulagi. Í Stokkhólmi hefur koltvísýringslosun á mann dregist saman um 25 prósent frá árinu 1990. Langtímamarkmiðið er að borgin verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2040. Stór hluti samdráttarins í losun hefur náðst með fjárfestingum í fjarhitun, sem nær til um 80 prósenta allra heimila. Árið 2016 mun nýtt hita- og orkuver (CHP) sjá um hitun 190 þúsund heimila, framleiða 750 gígavattstundir af orku og minnka losun um 120 þúsund tonn. Stefnt er að því að 70 prósent alls matarúrgangs árið 2020 verði nýtt í framleiðslu á lífgasi. Gasið kemur í stað jarðgass í gaskerfinu og verður einnig hægt að nota það sem eldsneyti fyrir bíla. Allir öskubílar borgarinnar, þrjú hundruð strætisvagnar, vörubílar og meira en 10.000 bílar ganga nú fyrir lífgasi. Samkvæmt framkvæmda- áætlun borgarinnar í loftslags- og orkumálum eiga allir strætisvagnar í borginni að ganga fyrir sjálfbærri orku árið 2025.Osló, höfuðborg Noregs.vísir/GettyÓsló: Jarðefnaeldsneytislaus árið 2030 er markmið dagsinsÓslóarborg tilkynnti nýlega markmiðið um að verða jarðefnaeldsneytislaus fyrir árið 2030. Gert er ráð fyrir að helminga losun fyrir árið 2020 og minnka hana um 95 prósent fyrir árið 2030. Bílaumferð er mikil í Ósló. Borgin ætlar að setja almenningssamgöngur, hjólreiðamenn og gangandi vegfarendur í forgang og minnka bílaumferð um þriðjung fyrir árið 2030. Samkvæmt áætluninni á mið- borgin að vera orðin bíllaus árið 2019. Ósló er orðin þekkt fyrir fjölda rafbíla. Ein skýringin á þessum árangri er að rafbílar eru undanþegnir ýmsum sköttum og gjöldum, þar á meðal vegagjöldum í Ósló, og hleðsla og bílastæði eru ókeypis. Net hrað- hleðslustöðva og lífeldsneytis- og vetnisáfyllingarstöðva í Ósló verður eflt á næstu árum. Ennfremur ætlar borgin að fjárfesta í nýjum neðanjarðarlestargöngum undir miðborgina og bæta hjólreiðagrunnkerfið í því skyni að auka hlutdeild hjólreiða í daglegum ferðum um 25%. Almenningssamgöngukerfi borgarinnar, Ruters, verður útstreymislaust árið 2020.Frá Helsinki, höfuðborg Finnlands.Helsinki: Loftslagsaðlöguð borg er markmið fyrir 2050 Helsinkiborg hefur mótað vegvísi sem sýnir hvernig gera má höfuð- borgina koltvísýringshlutlausa árið 2050. Þrátt fyrir að dregið hafi verið úr kolefnissporum Helsinki á mann um 37 prósent síðan árið 1990 eru þau enn tiltölulega há miðað við aðrar borgir Evrópu. Kolefnisfótsporin eru sem stendur 4,7 tonn á mann en eiga að verða komin niður í 400 kíló á mann árið 2050. Megináskorun borgarinnar er að 90% hitunar byggir á jarðefnaeldsneyti, en 20 prósent eru vegna raforkunotkunar og 23 prósent vegna samgangna. Í vegvísinum er bent á þrjú forgangsverkefni í tengslum við loftlagsmarkmið borgarinnar fyrir árið 2050: Umbreytingu yfir í sjálfbæra orku, aukna orkuskilvirkni og öflugra almenningssamgöngukerfi. Stutt verður við koltvísýringshlutlausar samgöngur með skilvirku borgarskipulagi og með því að setja hjólreiðar, gangandi vegfarendur og almenningssamgöngur í forgang, meðal annars með skilvirku neti neðanjarðarlesta, lesta og léttlesta.
Loftslagsmál Mest lesið Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Þúsundir syrgja í Tehran og Trump segir æðstaklerkinn ljúga Erlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Innlent Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Innlent „Þurfum að huga að forvörnum“ Fréttir Allt að sautján stiga hiti í dag Veður Fleiri fréttir Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Átök í Sósíalistaflokknum, þinglokaviðræður og síðasti dagur Litlu kaffistofunnar Veiðigjöld ekki á dagskrá þingfundar í dag Gripinn við innbrot og bíl ekið inn í búð Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Tilraun langtímakjarasamninga hafi mistekist Málið rannsakað sem tilraun til manndráps Telja Múmínlundinn klárt brot á höfundarétti Glænýr leikskóli í Mosfellsbæ heitir Sumarhús Verðbólguvonbrigði, hraðakstur og kokkur með keppnisskap Málið týndist í kerfinu og reyndist á endanum fyrnt Segulómtækið enn óvirkt og beðið eftir þúsund lítrum af helíni „Allar kannanir eru með einhverja óvissu“ Steini frá Straumnesi látinn Áfram frestað meðan formenn funda Birgir Ármannsson kominn með málflutningsréttindi Þingmenn ekki svo heppnir að fá tvöföld laun Standa saman gegn „óskiljanlegri“ ósk Vegagerðarinnar Helgi leiðir nefnd um atvinnumál í Norðurþingi Nú má heita Kareem Link Baggio og Anóra Vava Star Kerfið bilaði og atkvæði greidd upp á gamla mátann Ánægja með gjaldfrjálsar skólamáltíðir en fjármögnunin áskorun Verðbólga eykst og Alþingi í óvissu Gerðu úttekt á skrifstofu Ríkissáttasemjara Sjá meira