Sjókvíaeldi á Íslandi Tómas J. Knútsson skrifar 1. nóvember 2018 07:30 Undirritaður finnur sig knúinn til að setja niður á blað lífsreynslu sína af köfun í sjókvíaeldi við Ísland hér áður fyrr (1985-1991.) Á þessum árum kafaði ég fyrir nokkur fiskeldisfyrirtæki sem ætluðu sér stóra hluti í þessum iðnaði, m.a. Faxalax og Laxalón. Kvíaeldi Laxalóns var í Hvalfirði og Faxalax var fyrir utan Vogastapa. Reyndar voru mínar fyrstu kafanir í sjókvíum í Ósabotnum nokkrum árum áður en ekki margar. Fyrirtækið Faxalax sendi mig utan til að fá starfsþjálfun í sjókvíaeldisköfun og eftirlit með slíkum kvíum sem voru þær bestu sem völ var á og áttu að þola allt að 12 metra ölduhæð. Þær voru 18 metra djúpar og endurhönnun á netunum átti að tryggja að þær rifnuðu ekki við blýateininn sem var fyrir miðju pokans. Þessi búr voru gefin upp til að geta þolað yfir 100 tonn af fiski í þeim í eldi. Kvíarnar voru 4 og allt festingarkerfið fyrir þessar kvíar samanstóð af 12 sérsteyptum 10 tonna steypuklumpum og að auki voru sett 2 risaakkeri í norður vegna þess að steinarnir fóru á skrið á botninum sem snéru í norður eftir fyrstu bræluna. Dýpið undir kvíunum var 30 metrar. Strax í byrjun rak ég niður 4 metra langar stikur undir hverja kví til að geta fylgst með setinu og affallinu. Öll bólfærin fengu sína staðsetningarpunkta og allt skráð niður í plotter fóðurbátsins. Framleiðendur kvíanna(Bridgestone-Japan) lögðu mjög mikla áherslu á reglulegt eftirlit og köfun sem og tryggingarfyrirtækið á Íslandi. Öllum settum leikreglum var fylgt og bætt við ef eitthvað var enda mikið í húfi. Þegar líða tók á eldið, en þetta var svokallað skiptieldi(seiðin komu 400 - 500 g), fór að bera á alls kyns vandamálum, það herjuðu á kvíarnar skarfar sem átu göt á netin, mikill gróður myndaðist á sumrin sem íþyngdi kvíarnar, selir gerðu göt á selanæturnar sem og rekaviður, mikil ísing á veturna rifu fuglanetin í spað sem og hoppunetin ofan sjávarmáls og brutu upphengjurnar. Undir kvíunum myndaðist mikið affall frá kvíunum og var fyrsta árið yfir 10 sm lag af úrgangi undir kvíunum. Í þetta sóttu aðrar lífverur eins og alls kyns skeldýr og ígulker, síðan kom krossfiskur og át allan skelfiskinn og í restina var bara skeljaauðn undir búrunum. Nytjafiskur(þorskur,ýsa og ufsi) ólst upp við kvíarnar og lifði á fóðurleyfum og fóðri sem fór í gegn. Við veiddum okkur í soðið í byrjun en hættum því fljótlega þar sem að nytjafiskurinn var ekki ætur sökum fóðurbragðs. Smám saman dó síðan þetta fiskeldi og það sem drap það var lús, hreisturskemmdir eftir ofsaveðrin en þá minkaði rúmmálið í kvíunum umtalsvert, rifnar nætur vegna ánetjunar, peningaleysi, frosthörkur og afleitt veðurfar við Faxaflóann. Kafað var a.m.k. 700 sinnum á þessum 6 árum í þær kvíar sem fiskeldi var í hér á suðvesturhorninu og haldnar dagbækur um allar kafanir, skoðanir og skrifaðar skýrslur reglulega um athugasemdir sem upp komu. Í lokin fór fiskeldið á hausinn, enginn hugsaði um kvíarnar og mikill fiskur slapp út, líklega milli 60-80 tonn. Skiptastjórarnir höfðuðu mál og ætluðu að kreista út úr tryggingunum fé en töpuðu málinu eingöngu fyrir köfunar- og eftirlitsdagbókum kafarans sem voru útfylltar eftir ströngustu kröfum Lloyds. Það er mikill ábyrgðarhluti þeirra einstaklinga sem vilja stunda fiskeldi að gera það rétt og í sátt við umhverfið. Því miður er eina fiskeldið sem hægt er að treysta á að ekki skaði umhverfið í kringum sig fiskeldi á landi. Þriðja kynslóðin af fiskeldi í sjókvíum á Íslandi er dauðans alvara, ekki bara fyrir lífríki hafsins sem á að fá að vera í sínu náttúrulega umhverfi heldur einnig sú tálsýn sem hún er fyrir fjárfestum og komandi vinnuafli. Þetta mun aldrei ganga upp vegna legu landsins, en fyrst og fremst mun þetta aldrei ganga upp vegna þess að sjórinn við landið stýrir vexti fisksins og hann er umtalsvert lægri hér en í samkeppnislöndum þeim sem við erum að keppa við. Upp á land með eldið og notum affallið til áburðardreifingar með grasfræjum, hættum fiskeldi í sjó og leyfum náttúrunni að njóta vafans. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Mest lesið Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Undirritaður finnur sig knúinn til að setja niður á blað lífsreynslu sína af köfun í sjókvíaeldi við Ísland hér áður fyrr (1985-1991.) Á þessum árum kafaði ég fyrir nokkur fiskeldisfyrirtæki sem ætluðu sér stóra hluti í þessum iðnaði, m.a. Faxalax og Laxalón. Kvíaeldi Laxalóns var í Hvalfirði og Faxalax var fyrir utan Vogastapa. Reyndar voru mínar fyrstu kafanir í sjókvíum í Ósabotnum nokkrum árum áður en ekki margar. Fyrirtækið Faxalax sendi mig utan til að fá starfsþjálfun í sjókvíaeldisköfun og eftirlit með slíkum kvíum sem voru þær bestu sem völ var á og áttu að þola allt að 12 metra ölduhæð. Þær voru 18 metra djúpar og endurhönnun á netunum átti að tryggja að þær rifnuðu ekki við blýateininn sem var fyrir miðju pokans. Þessi búr voru gefin upp til að geta þolað yfir 100 tonn af fiski í þeim í eldi. Kvíarnar voru 4 og allt festingarkerfið fyrir þessar kvíar samanstóð af 12 sérsteyptum 10 tonna steypuklumpum og að auki voru sett 2 risaakkeri í norður vegna þess að steinarnir fóru á skrið á botninum sem snéru í norður eftir fyrstu bræluna. Dýpið undir kvíunum var 30 metrar. Strax í byrjun rak ég niður 4 metra langar stikur undir hverja kví til að geta fylgst með setinu og affallinu. Öll bólfærin fengu sína staðsetningarpunkta og allt skráð niður í plotter fóðurbátsins. Framleiðendur kvíanna(Bridgestone-Japan) lögðu mjög mikla áherslu á reglulegt eftirlit og köfun sem og tryggingarfyrirtækið á Íslandi. Öllum settum leikreglum var fylgt og bætt við ef eitthvað var enda mikið í húfi. Þegar líða tók á eldið, en þetta var svokallað skiptieldi(seiðin komu 400 - 500 g), fór að bera á alls kyns vandamálum, það herjuðu á kvíarnar skarfar sem átu göt á netin, mikill gróður myndaðist á sumrin sem íþyngdi kvíarnar, selir gerðu göt á selanæturnar sem og rekaviður, mikil ísing á veturna rifu fuglanetin í spað sem og hoppunetin ofan sjávarmáls og brutu upphengjurnar. Undir kvíunum myndaðist mikið affall frá kvíunum og var fyrsta árið yfir 10 sm lag af úrgangi undir kvíunum. Í þetta sóttu aðrar lífverur eins og alls kyns skeldýr og ígulker, síðan kom krossfiskur og át allan skelfiskinn og í restina var bara skeljaauðn undir búrunum. Nytjafiskur(þorskur,ýsa og ufsi) ólst upp við kvíarnar og lifði á fóðurleyfum og fóðri sem fór í gegn. Við veiddum okkur í soðið í byrjun en hættum því fljótlega þar sem að nytjafiskurinn var ekki ætur sökum fóðurbragðs. Smám saman dó síðan þetta fiskeldi og það sem drap það var lús, hreisturskemmdir eftir ofsaveðrin en þá minkaði rúmmálið í kvíunum umtalsvert, rifnar nætur vegna ánetjunar, peningaleysi, frosthörkur og afleitt veðurfar við Faxaflóann. Kafað var a.m.k. 700 sinnum á þessum 6 árum í þær kvíar sem fiskeldi var í hér á suðvesturhorninu og haldnar dagbækur um allar kafanir, skoðanir og skrifaðar skýrslur reglulega um athugasemdir sem upp komu. Í lokin fór fiskeldið á hausinn, enginn hugsaði um kvíarnar og mikill fiskur slapp út, líklega milli 60-80 tonn. Skiptastjórarnir höfðuðu mál og ætluðu að kreista út úr tryggingunum fé en töpuðu málinu eingöngu fyrir köfunar- og eftirlitsdagbókum kafarans sem voru útfylltar eftir ströngustu kröfum Lloyds. Það er mikill ábyrgðarhluti þeirra einstaklinga sem vilja stunda fiskeldi að gera það rétt og í sátt við umhverfið. Því miður er eina fiskeldið sem hægt er að treysta á að ekki skaði umhverfið í kringum sig fiskeldi á landi. Þriðja kynslóðin af fiskeldi í sjókvíum á Íslandi er dauðans alvara, ekki bara fyrir lífríki hafsins sem á að fá að vera í sínu náttúrulega umhverfi heldur einnig sú tálsýn sem hún er fyrir fjárfestum og komandi vinnuafli. Þetta mun aldrei ganga upp vegna legu landsins, en fyrst og fremst mun þetta aldrei ganga upp vegna þess að sjórinn við landið stýrir vexti fisksins og hann er umtalsvert lægri hér en í samkeppnislöndum þeim sem við erum að keppa við. Upp á land með eldið og notum affallið til áburðardreifingar með grasfræjum, hættum fiskeldi í sjó og leyfum náttúrunni að njóta vafans.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun