Gerum meira – betur og hraðar Líf Magneudóttir skrifar 18. janúar 2019 16:15 Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Líf Magneudóttir Umhverfismál Mest lesið Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun