Tölum um #samræmd próf Ragnar Þór Pétursson skrifar 27. febrúar 2019 10:30 Eins og flestum er kunnugt stendur nú yfir samráð um breytinga á lögum um menntun kennara. Þegar þetta er skrifað hafa fimm athugasemdir borist í samráðsgátt. Til samanburðar hafa borist átta athugasemdir um nýtt frumvarp um dýrasjúkdóma og þrettán athugasemdir um breytingu á byggingareglugerð. Með fullri virðingu fyrir dýrasjúkdómum og byggingareglugerðum þá vona ég að niðurstaðan verði sú að áhugi á fyrirkomulagi kennaramenntunar sé eitthvað meiri en á þessum málum. Á sama tíma eru athugasemdir um breytingu klukkunnar eru orðnar 1274! Að því sögðu langar mig að gera samræmd próf að umtalsefni. Á vegum menntamálaráðuneytisins hefur verið hópur að störfum við að skoða framkvæmd, tilgang og uppbyggingu samræmdra prófa. Ég reikna með að hópurinn skili fljótlega af sér skýrslu. Það væri afar æskilegt ef þeirri skýrslu yrði mætt með öflugri, faglegri umræðu. Ég var svo heppinn að fá að koma í mýflugumynd að vinnunni þegar ég var í fjölbreyttum hópi skólafólks sem hittist á vinnufundi til að ræða nokkrar grundvallarspurningar um samræmd próf. Nú hef ég verið býsna gagnrýninn í garð prófanna en það kom á óvart að niðurstöður flestra á fundinum voru býsna afgerandi og nánast samhljóða. Miðað við vinnufundinn telur skólafólk á íslandi að samræmd próf hafi að mestu leyti gengið sér til húðar. Þau mæli ekki vel það sem þeim er ætlað að mæla og þau skapi ýmsa óheilbrigða hvata í íslensku skólakerfi. Að því sögðu tóku margir undir mikilvægi þess að til staðar séu traustir mælikvarðar á gæði íslensks skólastarfs. Því er auðvitað að einhverju leyti mætt með innra og ytra mati á skólastarfi (þannig á það allavega að vera) en það kann vel að vera að skólastarf græddi á því að til væru mælitæki sem kennarar gætu markvisst beitt í starfi sínu. Ég hef heyrt ýmsa kennara kalla á slíkt og slíkar hugmyndir svifu yfir vötnum á vinnufundinum einnig. Hugleiðum augnablik þversögina milli samræmdra prófa og lesferilsprófanna. Annað er skylda, hitt ekki. Umtalsvert fleiri börn taka samt lesferilspróf en fara í samræmd próf! Ég geri ráð fyrir að á því kunni að vera þrjár málefnalegar skýringar. Í fyrsta lagi er eflaust stærri hópur sem erindi á í lesferilspróf en samræmd próf. Í öðru lagi hafa skólastjórnendur og skólayfirvöld víða þrýst á um að lesferill sé notaður. Í þriðja lagi (og þetta er atriði sem er allrar virðingar vert) vill fjöldi kennara hafa áreiðanlega mæla til að sjá framfarir í lestri. Ef lesferli er rétt beitt getur hann orðið öflugt hjálpartæki í verkfærakistu faglegs kennara. Auðvitað er lesferilspróf ekki gallalaust.Öflugur fagmaður veit samt hvað prófið gerir ekki. Prófin eru einfaldlega píptest í lestri. Nemendur lesa eins hratt og þeir mögulega geta án þess að sprengja sig í dálítinn tíma. Ef þeim gengur vel eru ákveðin tækniatriði lestrar væntanlega í góðu lagi. Hættan við svona próf er sú að fólk leggi á þau of mikla áherslu. Það er hvorki æskilegt né eðlilegt að þjálfa upp kynslóð sem les með þeim hætti sem lesferilsprófin gera kröfu um. Þau mæla hvorki áheyrileika né túlkun. Á báðum jöðrum hraðakvarðans er lesturinn afskræmdur. Það er algert grundvallaratriði að öðrum þáttum lestrar sé sinnt samhliða og með fram hraðlestri. Sé kennari meðvitaður um þetta getur ferillinn verið gott tæki. Á umræðufundi um samræmd próf var það sjónarmið mest áberandi að lesferillinn væri dæmi um tiltölulega vel heppnað matstæki á meðan samræmdu prófin í núverandi mynd væru slæmt matstæki. Á flestum borðum var áherslan sú að Menntamálastofnun skyldi framleiða fjölbreytt matstæki sem kennarar gætu beitt í störfum sínum – og að leggja skyldi samræmd próf í núverandi mynd niður. Með þetta veganesti tók starfshópurinn til starfa og ég veit ekki betur en að hann eigi að skila af sér hvað úr hverju. Það verður spennandi að sjá hvaða tillögur hópurinn leggur fram og hversu djarfar þær verða. Hópurinn er að sjálfsögðu ekki bundinn af tillögum vinnufundarins – en persónulega bind ég við hann töluverðar vonir. Í öllu falli verða tillögurnar að fá þróttmikla umfjöllun í samfélaginu. Ég segi kannski ekki að þær þurfa að verða jafn fyrirferðarmiklar og þrasið um breytingu klukkunnar – en fjandakornið ef umræða um dýrasjúkdóma og reglugerðarbreytingar í byggingariðnaði skákar faglegri umræðu um menntamál. Þá erum við býsna illa stödd.Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Pétursson Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Eins og flestum er kunnugt stendur nú yfir samráð um breytinga á lögum um menntun kennara. Þegar þetta er skrifað hafa fimm athugasemdir borist í samráðsgátt. Til samanburðar hafa borist átta athugasemdir um nýtt frumvarp um dýrasjúkdóma og þrettán athugasemdir um breytingu á byggingareglugerð. Með fullri virðingu fyrir dýrasjúkdómum og byggingareglugerðum þá vona ég að niðurstaðan verði sú að áhugi á fyrirkomulagi kennaramenntunar sé eitthvað meiri en á þessum málum. Á sama tíma eru athugasemdir um breytingu klukkunnar eru orðnar 1274! Að því sögðu langar mig að gera samræmd próf að umtalsefni. Á vegum menntamálaráðuneytisins hefur verið hópur að störfum við að skoða framkvæmd, tilgang og uppbyggingu samræmdra prófa. Ég reikna með að hópurinn skili fljótlega af sér skýrslu. Það væri afar æskilegt ef þeirri skýrslu yrði mætt með öflugri, faglegri umræðu. Ég var svo heppinn að fá að koma í mýflugumynd að vinnunni þegar ég var í fjölbreyttum hópi skólafólks sem hittist á vinnufundi til að ræða nokkrar grundvallarspurningar um samræmd próf. Nú hef ég verið býsna gagnrýninn í garð prófanna en það kom á óvart að niðurstöður flestra á fundinum voru býsna afgerandi og nánast samhljóða. Miðað við vinnufundinn telur skólafólk á íslandi að samræmd próf hafi að mestu leyti gengið sér til húðar. Þau mæli ekki vel það sem þeim er ætlað að mæla og þau skapi ýmsa óheilbrigða hvata í íslensku skólakerfi. Að því sögðu tóku margir undir mikilvægi þess að til staðar séu traustir mælikvarðar á gæði íslensks skólastarfs. Því er auðvitað að einhverju leyti mætt með innra og ytra mati á skólastarfi (þannig á það allavega að vera) en það kann vel að vera að skólastarf græddi á því að til væru mælitæki sem kennarar gætu markvisst beitt í starfi sínu. Ég hef heyrt ýmsa kennara kalla á slíkt og slíkar hugmyndir svifu yfir vötnum á vinnufundinum einnig. Hugleiðum augnablik þversögina milli samræmdra prófa og lesferilsprófanna. Annað er skylda, hitt ekki. Umtalsvert fleiri börn taka samt lesferilspróf en fara í samræmd próf! Ég geri ráð fyrir að á því kunni að vera þrjár málefnalegar skýringar. Í fyrsta lagi er eflaust stærri hópur sem erindi á í lesferilspróf en samræmd próf. Í öðru lagi hafa skólastjórnendur og skólayfirvöld víða þrýst á um að lesferill sé notaður. Í þriðja lagi (og þetta er atriði sem er allrar virðingar vert) vill fjöldi kennara hafa áreiðanlega mæla til að sjá framfarir í lestri. Ef lesferli er rétt beitt getur hann orðið öflugt hjálpartæki í verkfærakistu faglegs kennara. Auðvitað er lesferilspróf ekki gallalaust.Öflugur fagmaður veit samt hvað prófið gerir ekki. Prófin eru einfaldlega píptest í lestri. Nemendur lesa eins hratt og þeir mögulega geta án þess að sprengja sig í dálítinn tíma. Ef þeim gengur vel eru ákveðin tækniatriði lestrar væntanlega í góðu lagi. Hættan við svona próf er sú að fólk leggi á þau of mikla áherslu. Það er hvorki æskilegt né eðlilegt að þjálfa upp kynslóð sem les með þeim hætti sem lesferilsprófin gera kröfu um. Þau mæla hvorki áheyrileika né túlkun. Á báðum jöðrum hraðakvarðans er lesturinn afskræmdur. Það er algert grundvallaratriði að öðrum þáttum lestrar sé sinnt samhliða og með fram hraðlestri. Sé kennari meðvitaður um þetta getur ferillinn verið gott tæki. Á umræðufundi um samræmd próf var það sjónarmið mest áberandi að lesferillinn væri dæmi um tiltölulega vel heppnað matstæki á meðan samræmdu prófin í núverandi mynd væru slæmt matstæki. Á flestum borðum var áherslan sú að Menntamálastofnun skyldi framleiða fjölbreytt matstæki sem kennarar gætu beitt í störfum sínum – og að leggja skyldi samræmd próf í núverandi mynd niður. Með þetta veganesti tók starfshópurinn til starfa og ég veit ekki betur en að hann eigi að skila af sér hvað úr hverju. Það verður spennandi að sjá hvaða tillögur hópurinn leggur fram og hversu djarfar þær verða. Hópurinn er að sjálfsögðu ekki bundinn af tillögum vinnufundarins – en persónulega bind ég við hann töluverðar vonir. Í öllu falli verða tillögurnar að fá þróttmikla umfjöllun í samfélaginu. Ég segi kannski ekki að þær þurfa að verða jafn fyrirferðarmiklar og þrasið um breytingu klukkunnar – en fjandakornið ef umræða um dýrasjúkdóma og reglugerðarbreytingar í byggingariðnaði skákar faglegri umræðu um menntamál. Þá erum við býsna illa stödd.Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar