Einhver mesti útlánavöxtur síðustu ára Stefán Ó. Jónsson skrifar 22. ágúst 2020 19:38 Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð. Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Mest lesið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Viðskipti innlent Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Viðskipti innlent Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins Viðskipti innlent Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Viðskipti innlent Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Viðskipti innlent Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Viðskipti innlent Skáluðu fyrir kraftinum sem knýr samfélagið Viðskipti innlent „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Viðskipti innlent Fleiri fréttir Skáluðu fyrir kraftinum sem knýr samfélagið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Davíð Ernir til liðs við Athygli Netvís tekur við af SAFT Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sjá meira
Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð.
Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Mest lesið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Viðskipti innlent Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Viðskipti innlent Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins Viðskipti innlent Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Viðskipti innlent Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Viðskipti innlent Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Viðskipti innlent Skáluðu fyrir kraftinum sem knýr samfélagið Viðskipti innlent „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Viðskipti innlent Fleiri fréttir Skáluðu fyrir kraftinum sem knýr samfélagið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Davíð Ernir til liðs við Athygli Netvís tekur við af SAFT Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sjá meira
Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent
Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent