Hvers vegna drukknar fólk í vöktuðum sundlaugum? Hafþór B. Guðmundsson skrifar 27. janúar 2021 22:17 Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sundlaugar Tengdar fréttir Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18 „Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45 Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28 Mest lesið Sex hlutir sem þú vissir ekki um húsnæðisfélög Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Þegar hið óhugsanlega gerist Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Ábyrgð og ábyrgðarleysi Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Þegar óttinn er ekki sannur Sigurður Árni Reynisson Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason Skoðun Fimm staðreyndir fyrir Gunnþór Ingvason Arnar Þór Ingólfsson Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun Á flandri í klandri Jens Garðar Helgason Skoðun Skoðun Skoðun Sex hlutir sem þú vissir ekki um húsnæðisfélög Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Þegar hið óhugsanlega gerist Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Ábyrgð og ábyrgðarleysi Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar óttinn er ekki sannur Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Fimm staðreyndir fyrir Gunnþór Ingvason Arnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Á flandri í klandri Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Átak til að stytta biðlista barna eftir sérfræðiaðstoð Helga Þórðardóttir skrifar Skoðun Hverjir borga leikskólann í Kópavogi? Örn Arnarson skrifar Skoðun Tölvupóstar fjórðu iðnbyltingarinnar Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir skrifar Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason skrifar Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson skrifar Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson skrifar Skoðun Þjóðkirkja á réttri leið Þórður Guðmundsson skrifar Skoðun Staðreyndir um einfaldara regluverk Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Við þurfum hagkvæmu virkjunarkostina Gunnar Guðni Tómasson skrifar Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun „Jákvæð viðbrögð“ um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Sjá meira
Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála.
Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18
„Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45
Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun
Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar
Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun