Þetta kemur meðal annars fram í úttekt á Landhelgisgæslunni en Ríkisendurskoðun óskaði eftir því að Gæslan upplýsti hversu oft loftför hennar væru notuð til að flytja ráðherra, ráðuneytisstjóra og aðra aðila innan eða á vegum stjórnsýslunnar á árunum 2018‒20. Í svari stofnunarinnar kom fram að ráðamenn voru meðferðis í tíu flugverkefnum.
Tilgreint er sérstaklega að eitt þessara verkefna hafi verið í ágúst 2020 en þá fékk Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra, þá dómsmálaráðherra, þyrlu Gæslunnar til að flytja sig frá Gesthúsinu Reyni við Reynisfjöru að morgni 20. ágúst. Þar varði ráðherra fríi sínu í hestaferð. Þyrlan lagði af stað frá Reykjavík kl. 07:04, sótti dómsmálaráðherra og var komin aftur til Reykjavíkur klukkan 08:40 á fund.
Málið vakti verulega athygli á sínum tíma en Áslaug Arna baðst afsökunar á þessum ferðum sínum og útskýrði að Georg Lárusson, forstjóri Landhelgisgæslunnar, hafi lagt þetta til.
Skutl Gæslunnar með ráðamenn almennt komst svo með óbeinum hætti á dagskrá aftur eftir að það var til umfjöllunar í sjónvarpsþáttunum Verbúðinni, sem límdi sig í vitund þjóðarinnar. Mikael Torfason, einn handritshöfunda, telur sig hafa heimildir fyrir því að Gæslan hafi á löngu tímabili þjónað því hlutverki að skutlast með ráðamenn á sínum farartækjum, hvor heldur var í lofti eða legi.
Aðeins ein þyrla til reiðu og hún nýtt undir ráðherra
Í skýrslunni er sérstaklega bent á að dagana 19.-22. ágúst 2020 hafi verið unnið að viðhaldi þyrlunnar TF-GRO og því var TF-EIR eina tiltæka þyrla stofnunarinnar þann 20. ágúst 2020 þegar hún var nýtt til að fljúga með ráðherra til og frá umræddum fundi.
En mat Landhelgisgæslunnar er að viðbragðsgeta stofnunarinnar hafi ekki verið skert og „ef komi til útkalls þegar farþegar eru um borð sé þeim hleypt frá borði eins fljótt og mögulegt er til að sinna megi útkalli. Í tilkynningu Landhelgisgæslunnar af þessu tilefni kom fram að flug sem þessi væru innan flugtímaáætlunar stofnunarinnar og því ekki um óeðlilega tilhögun að ræða.“
Ríkisendurskoðun óskaði einnig eftir því að dómsmálaráðuneytið gerði grein fyrir því hvort endurskoðun á verklagi við ferðir ráðherra í boði Landhelgisgæslunnar en Áslaug Arna hafði í tengslum við málið gefið til kynna að vert væri að ráðast í slíkt. Ráðuneytið afhenti Ríkisendurskoðun drög að reglum sem unnið sem eiga að koma í veg fyrir að vafi leiki á réttmætri nýtingu loft- og sjófara stofnunarinnar við æfingar og önnur verkefni sem ekki eru sérstaklega talin upp í lögum.
Brýnir fyrir ráðamönnum að um sé að ræða öryggisbúnað
Ríkisendurskoðun telur vert að brýna fyrir ráðherrum, Gæslunni og öðrum einstaklingum að ferðir með flugvélum, þyrlum eða skipum sem Landhelgisgæslan hefur til umráða, í einkaerindum, eru alvarlega athugunarverðar:
„Tæki stofnunarinnar eru öryggisbúnaður sem keyptur er eða leigður sem tæki til löggæslu og björgunarstarfa til hagsbóta fyrir almenning en ekki til einkaerinda.“
Þá telur Ríkisendurskoðun eðlilegt að settar verði viðmiðunarreglur um afnot æðstu stjórnar ríkisins af loftförum í eigu og leigu stofnana ríkisins, þar á meðal Landhelgisgæslu Íslands og að forsætisráðuneytið kæmi þar að.
„Yrðu reglurnar einkum látnar taka til flutninga vegna óvæntra atburða eða formlegra athafna á vegum æðstu stjórnar ríkisins en öll einkanot verði óheimil,“ segir í skýrslunni.
Vísir óskaði á sínum tíma eftir kostnaðarmati á þessu skutli með ráðherra en fékk ekki nákvæmt svar, aðeins að kostnaður flugdeildar Gæslunnar sé metinn á ársgrundvelli.