Skaðabætur vegna veikinda sem mengun í Járnblendinu orsakaði Jakob Bjarnar skrifar 18. febrúar 2023 07:01 Jónas Árnason tók eftir því, tveimur árum eftir að hann hóf störf í Járnblendinu, að hann var orðinn óvenju mæðinn. Hann hélt í fyrstu að hann væri bara ekki í nógu góðu formi en skoðun leiddi í ljós að hann var kominn með lungnasjúkdóm sem rekja mátti til vinnuaðstæðna. vísir/vilhelm Jónas Árnason hlaut nýverið bætur vegna veikinda, óafturkræfra lungnaskemmda, sem talið er að megi rekja beint til mengunar og óbærilegra vinnuaðstæðna í Járnblendinu á Grundartanga. Sumarið 2021 sagði Vísir magnaða baráttusögu Barða Halldórssonar en hann veiktist alvarlega eftir að hafa starfað hjá Elkem í Járnblendinu. Í fyrstu var ekkert vitað hvað var að Barða sem var svo veikur að hann gat ekki gengið. Eftir mikla mæðu var Barði greindur með það sem heitir æðabólgur. Nánar tiltekið sjúkdóminn granulomatosis polyangiitis (GPA), einnig nefndur Wegener's granulomatosis (WG). Óalgengt er að ungt og hraust fólk veikist af þessum sjúkdómi og því var farið í að athuga hvort aðstæður á vinnustað hefðu mögulega getað haft áhrif. Við fyrstu álitsgerð lækna vegna málsins í lok árs 2013 kom í ljós að kísilryk hefði verið í verksmiðjunni og að það væri þekkt að útsetning fyrir kísilryki eykur hættu á GPA (Granulomatosis with polyangiitis). Óafturkræfar skemmdir í lungum Í framhaldinu var gerð krafa á Elkem og Sjóvá sem þeirra tryggingafélag, um viðurkenningu á ábyrgð sem var hafnað á árinu 2015. Árið 2016 var sú niðurstaða staðfest af kærunefnd vátryggingamála. Barði hafði sem sagt fullan sigur gegn stórfyrirtækinu eftir mikla baráttu. Jónas starfaði einnig í Járnblendinu og hann segir að þeir Barði hafi veikst á svipuðum tíma. Frá Járnblendinu á Grundartanga. Ljóst er að veruleg mengun fylgir starfseminni sem þarna er.vísir/vilhelm „Já, þarna í kringum 2011. Við vorum saman á báti með þetta en ákveðið var að fara með hans mál fyrst. Þegar búið var að fá niðurstöðu í hans mál fór ég í mat hjá læknum sem mátu það þannig að minn sjúkdóm megi sannarlega rekja til mengunarinnar þar,“ segir Jónas. Sjúkdómurinn sem Jónas hefur mátt stríða við og rakinn er til óviðunandi vinnuaðstæðna, mengunar, er lungnasjúkdómur. Jónas var látinn undirgangast stranga lyfjameðferð en þegar ávinningurinn af henni hætti að skila sér var ljóst að Jónas var kominn með óafturkræfar skemmdir í lungum. Jónas var þá í kringum fertugt. Bætur sem nema 13,5 milljónum króna Jónas segir að þetta hafi lýst sér fyrst og fremst þannig að hann var orðinn afar mæðinn. „Ég starfaði þarna í fjögur ár, á árunum 2009 til 2013. Þetta kom í ljós eftir tvö ár eftir að ég hóf störf þarna,“ segir Jónas sem man ekki nákvæmlega hvenær það liggur fyrir að eitthvað alvarlegt hafi verið að. „Ég var farinn að finna fyrir því þegar ég var að ganga upp stigana að ég var óeðlilega móður. Ég kenndi í fyrstu um lélegu formi en við reglubundna heilsufarsskoðun kemur í ljós að ég þurfi að fara í ítarlegri skoðun og þá kemur þetta í ljós.“ Jónas segist hafa heyrt talað um fleiri sem eiga við veikindi að stríða vegna vinnuaðstæðna á Grundartanga en þó ekkert sem hann geti staðfest.vísir/vilhelm Jónas segist spurður hafa heyrt talað um að fleiri hafi kennt sér meins sem starfað hafa í Járnblendinu en ekkert sem hann hafi staðfest. Lögfræðingur hans hjá Fulltingi setti fram bótakröfu sem sneri að Sjóvá, sem er tryggingafélag Elkem, sem gekkst inn á að greiða bætur sem námu 13,5 milljónum. Var þá litið til fordæmisins sem mál Barða var og er. Fyrirtækið dragi lappirnar þegar úrbóta er þörf „Já, þetta er gegn Sjóvá. Svolítið eins og fyrirtækið sleppi en ég veit svo sem ekki hvort tryggingafyrirtækið geri svo endurkröfu á það. Ég veit ekki hvernig þetta virkar.“ Jónas segir að hann hafi því ekki þurft að draga mál sitt í gegnum dómskerfið til að sækja rétt sinn og megi þar þakka fordæmisgefandi dómi Barða. Jónas segir hafa verið lánsamur með vinnu, hann á nú þriðjungshlut í innréttingafyrirtæki sem heitir Brúnás og getur sinnt starfi sínu án þess að mikið reyni á lungnastarfsemina. Jónas telur að eftirliti með mengunarvörnum megi eflaust sinna betur en það sé ekki megin vandinn heldur að skilvirkni sé slæleg; þegar fyrir liggi að ekki er allt sem skyldi þá þurfi að fylgja því eftir með úrbótum. Þetta snýst um heilsu fólks og í sumum tilfellum er hún óafturkræf. Vinnumarkaður Stóriðja Umhverfismál Dómsmál Mest lesið Setti ofan í við Ingu: „Vert þú ekki með þennan skæting við mig“ Innlent Hvít jól, gular viðvaranir og varasamt ferðaveður Innlent Lyklaskipti í máli og myndum: „Þetta er voldugur lykill“ Innlent Tvö tröllvaxin mál og sækja eigi tekjurnar í fiskinn Innlent Segir Helga Magnús óhæfan til að gegna embættinu Innlent Nýr flugvöllur opnar nýjar dyr fyrir Suður-Grænland Innlent „Ég fæ ekki séð hvaða rugl þetta er“ Innlent „Heimsins furðulegasti fiskur“ afhentur í fjármálaráðuneytinu Innlent Yfirgaf jólatónleika í sjúkrabíl Innlent Sádar sagðir hafa sent fjórar viðvaranir Erlent Fleiri fréttir Lyklaskipti í máli og myndum: „Þetta er voldugur lykill“ Hvít jól, gular viðvaranir og varasamt ferðaveður Nýr flugvöllur opnar nýjar dyr fyrir Suður-Grænland Tvö tröllvaxin mál og sækja eigi tekjurnar í fiskinn „Heimsins furðulegasti fiskur“ afhentur í fjármálaráðuneytinu Kirkjutröppurnar opnaðar að nýju og hiti í hverju þrepi Setti ofan í við Ingu: „Vert þú ekki með þennan skæting við mig“ Umferðartafir vegna bílveltu á Mýrum Lyklaskipti og afmæli elsta Íslendingsins Segir Helga Magnús óhæfan til að gegna embættinu „Þannig að jólin komu snemma hjá mér“ „Ég fæ ekki séð hvaða rugl þetta er“ Fyrsti læknirinn í heilbrigðisráðuneytinu Það bráðvantar börn á leikskólann á Hvanneyri „Þú veist að ég er sú sem að passar best hérna inn“ „Ein allra besta jólagjöfin“ „Ég veit að þér mun sömuleiðis líða vel hér“ Skortur á sjúkragæslu á viðburðum hafi áhrif á neyðarþjónustu Eftirliti á viðburðum ábótavant og skynsemi í orkumálum Vegir víða hálir á morgun og blint á fjallvegum Stjórnarleiðtogar sitja fyrir svörum á Sprengisandi „Afskaplega róleg“ nótt hjá lögreglumönnum Þakklæti, auðmýkt, rok og söngur ríkisstjórnarinnar „Kurr í greininni í dag um að þetta skuli hvort tveggja vera á matseðlinum“ Breytingar á ráðuneytum taka ekki gildi fyrr en í mars Mest skreytta jólahúsið í Hveragerði Yfirgaf jólatónleika í sjúkrabíl Ný ríkisstjórn Íslands: „Við erum orðnar vinkonur“ Allt um nýja ríkisstjórn Íslands í kvöldfréttum Krónan muni veikjast og allir halda að sér höndum Sjá meira
Sumarið 2021 sagði Vísir magnaða baráttusögu Barða Halldórssonar en hann veiktist alvarlega eftir að hafa starfað hjá Elkem í Járnblendinu. Í fyrstu var ekkert vitað hvað var að Barða sem var svo veikur að hann gat ekki gengið. Eftir mikla mæðu var Barði greindur með það sem heitir æðabólgur. Nánar tiltekið sjúkdóminn granulomatosis polyangiitis (GPA), einnig nefndur Wegener's granulomatosis (WG). Óalgengt er að ungt og hraust fólk veikist af þessum sjúkdómi og því var farið í að athuga hvort aðstæður á vinnustað hefðu mögulega getað haft áhrif. Við fyrstu álitsgerð lækna vegna málsins í lok árs 2013 kom í ljós að kísilryk hefði verið í verksmiðjunni og að það væri þekkt að útsetning fyrir kísilryki eykur hættu á GPA (Granulomatosis with polyangiitis). Óafturkræfar skemmdir í lungum Í framhaldinu var gerð krafa á Elkem og Sjóvá sem þeirra tryggingafélag, um viðurkenningu á ábyrgð sem var hafnað á árinu 2015. Árið 2016 var sú niðurstaða staðfest af kærunefnd vátryggingamála. Barði hafði sem sagt fullan sigur gegn stórfyrirtækinu eftir mikla baráttu. Jónas starfaði einnig í Járnblendinu og hann segir að þeir Barði hafi veikst á svipuðum tíma. Frá Járnblendinu á Grundartanga. Ljóst er að veruleg mengun fylgir starfseminni sem þarna er.vísir/vilhelm „Já, þarna í kringum 2011. Við vorum saman á báti með þetta en ákveðið var að fara með hans mál fyrst. Þegar búið var að fá niðurstöðu í hans mál fór ég í mat hjá læknum sem mátu það þannig að minn sjúkdóm megi sannarlega rekja til mengunarinnar þar,“ segir Jónas. Sjúkdómurinn sem Jónas hefur mátt stríða við og rakinn er til óviðunandi vinnuaðstæðna, mengunar, er lungnasjúkdómur. Jónas var látinn undirgangast stranga lyfjameðferð en þegar ávinningurinn af henni hætti að skila sér var ljóst að Jónas var kominn með óafturkræfar skemmdir í lungum. Jónas var þá í kringum fertugt. Bætur sem nema 13,5 milljónum króna Jónas segir að þetta hafi lýst sér fyrst og fremst þannig að hann var orðinn afar mæðinn. „Ég starfaði þarna í fjögur ár, á árunum 2009 til 2013. Þetta kom í ljós eftir tvö ár eftir að ég hóf störf þarna,“ segir Jónas sem man ekki nákvæmlega hvenær það liggur fyrir að eitthvað alvarlegt hafi verið að. „Ég var farinn að finna fyrir því þegar ég var að ganga upp stigana að ég var óeðlilega móður. Ég kenndi í fyrstu um lélegu formi en við reglubundna heilsufarsskoðun kemur í ljós að ég þurfi að fara í ítarlegri skoðun og þá kemur þetta í ljós.“ Jónas segist hafa heyrt talað um fleiri sem eiga við veikindi að stríða vegna vinnuaðstæðna á Grundartanga en þó ekkert sem hann geti staðfest.vísir/vilhelm Jónas segist spurður hafa heyrt talað um að fleiri hafi kennt sér meins sem starfað hafa í Járnblendinu en ekkert sem hann hafi staðfest. Lögfræðingur hans hjá Fulltingi setti fram bótakröfu sem sneri að Sjóvá, sem er tryggingafélag Elkem, sem gekkst inn á að greiða bætur sem námu 13,5 milljónum. Var þá litið til fordæmisins sem mál Barða var og er. Fyrirtækið dragi lappirnar þegar úrbóta er þörf „Já, þetta er gegn Sjóvá. Svolítið eins og fyrirtækið sleppi en ég veit svo sem ekki hvort tryggingafyrirtækið geri svo endurkröfu á það. Ég veit ekki hvernig þetta virkar.“ Jónas segir að hann hafi því ekki þurft að draga mál sitt í gegnum dómskerfið til að sækja rétt sinn og megi þar þakka fordæmisgefandi dómi Barða. Jónas segir hafa verið lánsamur með vinnu, hann á nú þriðjungshlut í innréttingafyrirtæki sem heitir Brúnás og getur sinnt starfi sínu án þess að mikið reyni á lungnastarfsemina. Jónas telur að eftirliti með mengunarvörnum megi eflaust sinna betur en það sé ekki megin vandinn heldur að skilvirkni sé slæleg; þegar fyrir liggi að ekki er allt sem skyldi þá þurfi að fylgja því eftir með úrbótum. Þetta snýst um heilsu fólks og í sumum tilfellum er hún óafturkræf.
Vinnumarkaður Stóriðja Umhverfismál Dómsmál Mest lesið Setti ofan í við Ingu: „Vert þú ekki með þennan skæting við mig“ Innlent Hvít jól, gular viðvaranir og varasamt ferðaveður Innlent Lyklaskipti í máli og myndum: „Þetta er voldugur lykill“ Innlent Tvö tröllvaxin mál og sækja eigi tekjurnar í fiskinn Innlent Segir Helga Magnús óhæfan til að gegna embættinu Innlent Nýr flugvöllur opnar nýjar dyr fyrir Suður-Grænland Innlent „Ég fæ ekki séð hvaða rugl þetta er“ Innlent „Heimsins furðulegasti fiskur“ afhentur í fjármálaráðuneytinu Innlent Yfirgaf jólatónleika í sjúkrabíl Innlent Sádar sagðir hafa sent fjórar viðvaranir Erlent Fleiri fréttir Lyklaskipti í máli og myndum: „Þetta er voldugur lykill“ Hvít jól, gular viðvaranir og varasamt ferðaveður Nýr flugvöllur opnar nýjar dyr fyrir Suður-Grænland Tvö tröllvaxin mál og sækja eigi tekjurnar í fiskinn „Heimsins furðulegasti fiskur“ afhentur í fjármálaráðuneytinu Kirkjutröppurnar opnaðar að nýju og hiti í hverju þrepi Setti ofan í við Ingu: „Vert þú ekki með þennan skæting við mig“ Umferðartafir vegna bílveltu á Mýrum Lyklaskipti og afmæli elsta Íslendingsins Segir Helga Magnús óhæfan til að gegna embættinu „Þannig að jólin komu snemma hjá mér“ „Ég fæ ekki séð hvaða rugl þetta er“ Fyrsti læknirinn í heilbrigðisráðuneytinu Það bráðvantar börn á leikskólann á Hvanneyri „Þú veist að ég er sú sem að passar best hérna inn“ „Ein allra besta jólagjöfin“ „Ég veit að þér mun sömuleiðis líða vel hér“ Skortur á sjúkragæslu á viðburðum hafi áhrif á neyðarþjónustu Eftirliti á viðburðum ábótavant og skynsemi í orkumálum Vegir víða hálir á morgun og blint á fjallvegum Stjórnarleiðtogar sitja fyrir svörum á Sprengisandi „Afskaplega róleg“ nótt hjá lögreglumönnum Þakklæti, auðmýkt, rok og söngur ríkisstjórnarinnar „Kurr í greininni í dag um að þetta skuli hvort tveggja vera á matseðlinum“ Breytingar á ráðuneytum taka ekki gildi fyrr en í mars Mest skreytta jólahúsið í Hveragerði Yfirgaf jólatónleika í sjúkrabíl Ný ríkisstjórn Íslands: „Við erum orðnar vinkonur“ Allt um nýja ríkisstjórn Íslands í kvöldfréttum Krónan muni veikjast og allir halda að sér höndum Sjá meira