Ferðaþjónustan og sjálfbær framtíð Ásta Kristín Sigurjónsdóttir og Sævar Kristinsson skrifa 6. mars 2023 13:01 Um síðustu áramót gerðu KPMG, Íslenski ferðaklasinn og Samtök ferðaþjónustunnar árlega viðhorfskönnun meðal íslenskra ferðaþjónustufyrirtækja. Er þetta fimmta árið í röð sem þessi könnun er gerð. Helstu þættir sem spurt er um tengjast stöðu og horfum fyrirtækjanna í greininni, helstu áherslum og tækifærum í starfsemi þeirra í nánustu framtíð auk ýmissa annarra þátta eins og nýsköpun, sjálfbærni og mannauðsmálum. Bjartsýni ríkir en fjárhagsstaðan þröng Í nýjustu könnuninni sem kynnt var á Nýársmálstofu ferðaþjónustunnar fyrir skömmu kemur í ljós að almenn bjartsýni ríki í greininni, eftir erfið ár sem mörkuðust af ferðatakmörkunum vegna COVID-19. Viðspyrnan er kröftugri en margir þorðu að vona, enda hafa farþegatölur til Íslands vaxið hraðar en spár gerðu ráð fyrir. Þrátt fyrir það er ljóst að greinin er enn mjög skuldsett og þó að flestir svarenda segi að það gangi nokkuð vel að greiða niður stuðningslán stjórnvalda, þá eru almennt áhyggjur af fjárhagsstöðu greinarinnar. Það má greina á því að 59% svarenda segja að skuldastaða fyrirtækja muni vaxa eða haldast óbreytt á næstu árum. Eins eru nokkrar áhyggjur af kjarasamningum, en 37% þátttakenda sögðu að þeir legðust beinlínis illa í þau. Samkvæmt könnuninni eru þau mál sem skipta fyrirtæki í ferðaþjónustu mestu máli um þessar mundir aðallega kjaramál, gengismál og aðgengi að starfsfólki. Eins skiptir vaxtakostnaður meira máli nú en áður og fyrirtækjum er umhugað um að ná fram hagræðingu í rekstri. Allt gengur þetta út á að styrkja reksturinn til að gera fyrirtækjunum kleyft að standa undir aukinni skuldsetningu vegna heimsfaraldursins. Val markhópa og aukin tekjusköpun Í könnuninni spurðum við einnig um tækifæri og áskoranir sem blasa við ferðaþjónustufyrirtækjum til framtíðar. Helstu tækifærin að mati þátttakenda í könnuninni felast í því að sækjast eftir gestum sem stoppa lengur og skilja meira eftir sig. Eins lögðu fyrirtækin mikla áherslu á að nýta betur innviði landsins með því að ná meiri dreifingu ferðafólks um landið og eins innan ársins, t.d. með aukinni vetrarferðamennsku. Þegar horft er til langs tíma vilja ferðaþjónustufyrirtæki leggja aukna áherslu á sjálfbærni og verndun náttúrunnar. Stór hluti þátttakenda taldi helstu ógnun til framtíðar geta falist í of miklum ágangi ferðamanna, svokölluðum massatúrisma. Framtíðin felst í sjálfbærni Hér er aðeins stiklað á stóru um helstu niðurstöður könnunarinnar. En þær gefa til kynna að ferðaþjónustufyrirtæki þurfi á næstu misserum að ná meiri framlegð úr rekstrinum með aukinni hagkvæmni og hærri verðum, til að greiða niður skuldir og ná stöðugleika í rekstri. Mikil tækifæri felast í því að ná til betur hugsandi ferðamanna frá mörkuðum í Evrópu sem og Bandaríkjunum og Asíu á næstu árum og tryggja að greinin nái að nýta þá innviði sem til staðar eru. Með betur hugsandi ferðamönnum erum við að vísa til markhóps sem þekkir mikilvægi þess að ganga vel um umhverfi og náttúru og leytast við að skilja sem mest eftir sig af jákvæðum vistsporum á sem lengstum tíma. Til að ná markmiðum okkar um sjálfbæra og nærandi ferðaþjónustu til framtíðar þarf að leggja áframhaldandi áherslu á aukna ferðaþjónustu utan háannar og eins að jafnari dreifingu ferðafólks á landsbyggðinni. Á sama tíma er nauðsynlegt að Ísland nái að marka sér frekari sess sem sjálfbær áfangastaður og laða til sín gesti sem leggja áherslu á sjálfbærni. Á Nýársmálstofunni var talað sérstaklega um að höfða til gesta sem hafi áhuga á að skilja við áfangastaðinn Ísland í jafngóðu eða betra ásigkomulagi en þegar þau komu til okkar. Þannig getum við skapað auðgandi ferðaþjónustu þar sem við göngum ekki á auðlindirnar okkar til framtíðar, hvort sem þær eru félagslegar, umhverfislegar eða fjárhagslegar. Með því að efla ferðaþjónustuna um land allt erum við að auka fjölbreyttara atvinnulíf og styrkja með því samfélög og byggðir. Á fundinum kynnti ráðherra ferðamála, Lilja Dögg Alfreðsdóttir uppfærslu á stefnuramma fyrir ferðaþjónustuna til 2030 þar sem framtíðarsýnin er sú að Ísland ætli sér að vera leiðandi í sjálfbærni. Í uppfærslu stefnurammans liggur fyrir að leggja til og fjármagna aðgerðaáætlun til að styðja við stefnuna og eru þar fólgin gríðarlega mikil og stór tækifær fyrir íslenska ferðaþjónustu. Ásta Kristín Sigurjónsdóttir er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans og Sævar Kristinsson er sérfræðingur og ráðgjafi hjá KPMG. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Ásta Kristín Sigurjónsdóttir Mest lesið Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Um síðustu áramót gerðu KPMG, Íslenski ferðaklasinn og Samtök ferðaþjónustunnar árlega viðhorfskönnun meðal íslenskra ferðaþjónustufyrirtækja. Er þetta fimmta árið í röð sem þessi könnun er gerð. Helstu þættir sem spurt er um tengjast stöðu og horfum fyrirtækjanna í greininni, helstu áherslum og tækifærum í starfsemi þeirra í nánustu framtíð auk ýmissa annarra þátta eins og nýsköpun, sjálfbærni og mannauðsmálum. Bjartsýni ríkir en fjárhagsstaðan þröng Í nýjustu könnuninni sem kynnt var á Nýársmálstofu ferðaþjónustunnar fyrir skömmu kemur í ljós að almenn bjartsýni ríki í greininni, eftir erfið ár sem mörkuðust af ferðatakmörkunum vegna COVID-19. Viðspyrnan er kröftugri en margir þorðu að vona, enda hafa farþegatölur til Íslands vaxið hraðar en spár gerðu ráð fyrir. Þrátt fyrir það er ljóst að greinin er enn mjög skuldsett og þó að flestir svarenda segi að það gangi nokkuð vel að greiða niður stuðningslán stjórnvalda, þá eru almennt áhyggjur af fjárhagsstöðu greinarinnar. Það má greina á því að 59% svarenda segja að skuldastaða fyrirtækja muni vaxa eða haldast óbreytt á næstu árum. Eins eru nokkrar áhyggjur af kjarasamningum, en 37% þátttakenda sögðu að þeir legðust beinlínis illa í þau. Samkvæmt könnuninni eru þau mál sem skipta fyrirtæki í ferðaþjónustu mestu máli um þessar mundir aðallega kjaramál, gengismál og aðgengi að starfsfólki. Eins skiptir vaxtakostnaður meira máli nú en áður og fyrirtækjum er umhugað um að ná fram hagræðingu í rekstri. Allt gengur þetta út á að styrkja reksturinn til að gera fyrirtækjunum kleyft að standa undir aukinni skuldsetningu vegna heimsfaraldursins. Val markhópa og aukin tekjusköpun Í könnuninni spurðum við einnig um tækifæri og áskoranir sem blasa við ferðaþjónustufyrirtækjum til framtíðar. Helstu tækifærin að mati þátttakenda í könnuninni felast í því að sækjast eftir gestum sem stoppa lengur og skilja meira eftir sig. Eins lögðu fyrirtækin mikla áherslu á að nýta betur innviði landsins með því að ná meiri dreifingu ferðafólks um landið og eins innan ársins, t.d. með aukinni vetrarferðamennsku. Þegar horft er til langs tíma vilja ferðaþjónustufyrirtæki leggja aukna áherslu á sjálfbærni og verndun náttúrunnar. Stór hluti þátttakenda taldi helstu ógnun til framtíðar geta falist í of miklum ágangi ferðamanna, svokölluðum massatúrisma. Framtíðin felst í sjálfbærni Hér er aðeins stiklað á stóru um helstu niðurstöður könnunarinnar. En þær gefa til kynna að ferðaþjónustufyrirtæki þurfi á næstu misserum að ná meiri framlegð úr rekstrinum með aukinni hagkvæmni og hærri verðum, til að greiða niður skuldir og ná stöðugleika í rekstri. Mikil tækifæri felast í því að ná til betur hugsandi ferðamanna frá mörkuðum í Evrópu sem og Bandaríkjunum og Asíu á næstu árum og tryggja að greinin nái að nýta þá innviði sem til staðar eru. Með betur hugsandi ferðamönnum erum við að vísa til markhóps sem þekkir mikilvægi þess að ganga vel um umhverfi og náttúru og leytast við að skilja sem mest eftir sig af jákvæðum vistsporum á sem lengstum tíma. Til að ná markmiðum okkar um sjálfbæra og nærandi ferðaþjónustu til framtíðar þarf að leggja áframhaldandi áherslu á aukna ferðaþjónustu utan háannar og eins að jafnari dreifingu ferðafólks á landsbyggðinni. Á sama tíma er nauðsynlegt að Ísland nái að marka sér frekari sess sem sjálfbær áfangastaður og laða til sín gesti sem leggja áherslu á sjálfbærni. Á Nýársmálstofunni var talað sérstaklega um að höfða til gesta sem hafi áhuga á að skilja við áfangastaðinn Ísland í jafngóðu eða betra ásigkomulagi en þegar þau komu til okkar. Þannig getum við skapað auðgandi ferðaþjónustu þar sem við göngum ekki á auðlindirnar okkar til framtíðar, hvort sem þær eru félagslegar, umhverfislegar eða fjárhagslegar. Með því að efla ferðaþjónustuna um land allt erum við að auka fjölbreyttara atvinnulíf og styrkja með því samfélög og byggðir. Á fundinum kynnti ráðherra ferðamála, Lilja Dögg Alfreðsdóttir uppfærslu á stefnuramma fyrir ferðaþjónustuna til 2030 þar sem framtíðarsýnin er sú að Ísland ætli sér að vera leiðandi í sjálfbærni. Í uppfærslu stefnurammans liggur fyrir að leggja til og fjármagna aðgerðaáætlun til að styðja við stefnuna og eru þar fólgin gríðarlega mikil og stór tækifær fyrir íslenska ferðaþjónustu. Ásta Kristín Sigurjónsdóttir er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans og Sævar Kristinsson er sérfræðingur og ráðgjafi hjá KPMG.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun