„Við getum ekki séð að þetta sé eitthvað sem Ísland þarf að fara út í,“ segir Auður Önnu Magnúsdóttir, formaður Landverndar, um gullleit og leit að öðrum góðmálmum. Landvernd hafi hins vegar ekki markað sér ákveðna stefnu þegar kemur að gullleit. „Þetta hefur komið nokkuð oft upp á síðastliðnum áratugum en aldrei neitt orðið úr þessu. Þetta er mjög mikið inngrip í íslenska náttúru,“ segir hún.
Eins og Vísir greindi frá á miðvikudag horfir kanadíska gullleitarfyrirtækið St-Georges til íslenskra jarðhitasvæða eftir að hafa greint sýni úr borholum og setlaugum við Reykjanesvirkjun. En í þeim fannst tiltekið magn af gulli, silfri, kopar og sinki.
Rannsóknin var unnin að undirlagi íslenska dótturfyrirtækisins Iceland Resources, sem var áður í eigu feðga sem höfðu stundað umdeilda gullleit um áratuga skeið. Meðal annars í Þormóðsdal í Mosfellssveit og á Tröllaskaga.
Gullleit litlu skilað
„Alltaf eru nýir og nýir að reyna þetta en aldrei finnst gull í vinnanlegu magni. Tilkynnt er um nýjar tæknilausnir sem skila hins vegar ekki því sem þær eiga að skila,“ segir Auður um gullleitina hér á Íslandi. Hún segist þó ekki hafa þekkinguna til að geta fullyrt að útséð sé hvort gull í vinnanlegu magni sé hér til á Íslandi.
Gullleit á Íslandi hófst árið 1905 þegar menn töldu sig hafa fundið gullæð í vatnsborholu í Vatnsmýrinni. Kom í ljós að um kopar var að ræða. Önnur tilraun var gerð í Vatnsmýrinni á þriðja áratug síðustu aldar.
Eftir áratuga hlé byrjaði svo gullleit aftur á tíunda áratugnum, einkum í Þormóðsdal. Síðan þá hafa meðal annars verið gefin út rannsóknarleyfi í Vopnafirði, Héraðsflóa og á Reykjanesi.
Í íslensku basalti er meðalstyrkur gulls 0,007 grömm á hvert tonn og þykir landið því frekar óvænlegt til gullgraftar, sem fylgir mikið jarðrask.
Græn mengun næsta skref
St-Georges titlar sig sem umhverfisvænt námufyrirtæki (eco-mining). Það er að kolefnissporið sé minna en í venjulegum námagreftri og nýtingin betri.
Auður segist ekki hafa skoðað sögu þessa fyrirtækis mjög vel en hins vegar sé það orðið sífellt algengara að fyrirtæki, oft í mengandi iðnaði, skreyti sig með grænum stimpli án þess að innistæða sé fyrir því. Það er svokallaður grænþvottur.
„Í dag er mjög mikið talað um grænt hitt og grænt þetta en það er voða lítið á bak við það,“ segir Auður. „Námagröftur er alltaf subbulegur iðnaður. Við bíðum eftir því að einhver auglýsi græna mengun. Það hlýtur að vera næsta skref,“ segir hún.
Orkan fer í orkuskipti
Auður segist mótfallin gullleit á íslenskum jarðhitasvæðum sem og öðrum svæðum á landinu. Það sé heldur ekki pláss fyrir hana. Óumdeilt sé að stefna ríkisstjórnarinnar sé að koma á orkuskiptum.
„Orkuskiptin eru forgangsverkefni næstu áratuga. Orkan hérna er ekki til sölu í annað og nýr orkufrekur iðnaður ekki uppi á borðinu,“ segir Auður.
