Óhugnanleg áhrif á taugaþroska og heilastarfsemi Ólafur Björn Sverrisson skrifar 3. júlí 2023 07:00 Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum ræddi skaðleg áhrif nikótínpúða. aðsend/vísir/egill Fólk áttar sig almennt ekki á gríðarlegum styrkleika nikótíns í nikótínpúðum, að sögn doktors í lýðheilsuvísindum. Samkvæmt rannsóknum hafa púðarnir mikil áhrif á taugastarfsemi og draga úr gæðum sáðfrumna. Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“ Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Innlent Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Erlent „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Innlent Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Erlent Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Innlent Saksóknarar vilja Pelicot í 20 ára fangelsi Erlent Tvær á toppnum Innlent Virknin stöðug og bundin við nyrsta gíginn Innlent Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Innlent Ítrekar hótanir um að hækka tolla á Kína, Mexíkó og Kanada Erlent Fleiri fréttir Mega fresta kosningu í allt að viku verði óveður á laugardag Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Kölluð út vegna fiskibáts sem hafði misst vélarafl Leitaði á lögreglustöð með áverka eftir líkamsárás Virknin stöðug og bundin við nyrsta gíginn Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Flugvélar og fólk skautuðu á Hafravatni Tvær á toppnum Gasmengun helsta hættan í Grindavík „Það má Guð vita“ Bælin tóm og Diegos sárt saknað: „Hann er einn af okkur“ „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Bjartsýni í Karphúsinu og kattarins Díegó leitað Lofa fullum trúnaði ef Diego verður skilað Leitaði trúnaðarupplýsinga til að staðfesta orðróm en fékk sparkið Ákærður fyrir stunguárásina á Menningarnótt Dómsmál setur áform Heidelberg í uppnám Enn talsverður kraftur í eldgosinu Bitist af mikilli hörku um atkvæði íbúa í Ölfusi Breytinga að vænta á fylgi Flokks fólksins Krapastífla hefur myndast í Ölfusá við Selfoss Hjúkrunarfræðingar samþykktu samning Sást á öryggismyndavélum þegar Diego var numinn á brott Lögreglumenn furðuðu sig á vígahnetti Kjörin í stjórn Evrópska ungmennavettvangsins Jane Goodall hvetur stjórnvöld til að beita sér gegn hvalveiðum Opna Grindavík á ný Sérfræðingar rýna í stöðuna á lokasprettinum Ráðgjafar- og greiningarstöð fjársvelt meðan ásókn í þjónustu eykst Töluverðar líkur á leiðindaveðri á kjördag Sjá meira
Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“
Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Innlent Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Erlent „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Innlent Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Erlent Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Innlent Saksóknarar vilja Pelicot í 20 ára fangelsi Erlent Tvær á toppnum Innlent Virknin stöðug og bundin við nyrsta gíginn Innlent Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Innlent Ítrekar hótanir um að hækka tolla á Kína, Mexíkó og Kanada Erlent Fleiri fréttir Mega fresta kosningu í allt að viku verði óveður á laugardag Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Kölluð út vegna fiskibáts sem hafði misst vélarafl Leitaði á lögreglustöð með áverka eftir líkamsárás Virknin stöðug og bundin við nyrsta gíginn Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Flugvélar og fólk skautuðu á Hafravatni Tvær á toppnum Gasmengun helsta hættan í Grindavík „Það má Guð vita“ Bælin tóm og Diegos sárt saknað: „Hann er einn af okkur“ „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Bjartsýni í Karphúsinu og kattarins Díegó leitað Lofa fullum trúnaði ef Diego verður skilað Leitaði trúnaðarupplýsinga til að staðfesta orðróm en fékk sparkið Ákærður fyrir stunguárásina á Menningarnótt Dómsmál setur áform Heidelberg í uppnám Enn talsverður kraftur í eldgosinu Bitist af mikilli hörku um atkvæði íbúa í Ölfusi Breytinga að vænta á fylgi Flokks fólksins Krapastífla hefur myndast í Ölfusá við Selfoss Hjúkrunarfræðingar samþykktu samning Sást á öryggismyndavélum þegar Diego var numinn á brott Lögreglumenn furðuðu sig á vígahnetti Kjörin í stjórn Evrópska ungmennavettvangsins Jane Goodall hvetur stjórnvöld til að beita sér gegn hvalveiðum Opna Grindavík á ný Sérfræðingar rýna í stöðuna á lokasprettinum Ráðgjafar- og greiningarstöð fjársvelt meðan ásókn í þjónustu eykst Töluverðar líkur á leiðindaveðri á kjördag Sjá meira
Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00
Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01