„Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar 21. ágúst 2023 13:32 Á ferð um landið í sumar tókum við fjölskyldan eftir regnbogagötum, gangbrautum og veggjum víða þar sem við komum. Í hvert einasta sinn bentu dætur mínar okkur mæðrunum á litina, stoltar og glaðar. Þær eru meðvitaðar um að okkar fjölskylda er aðeins öðruvísi en flestar aðrar fjölskyldur, enda þurfa þær að útskýra fyrir öllum nýjum vinum af hverju þær eiga tvær mömmur og hvernig þær sjálfar urðu til. Þær vita að við erum hinsegin fjölskylda og að regnbogafáninn er okkar tákn. Í kjölfar frétta um hatursglæpi á hinsegin dögum hafa ótalmargar athugasemdir birst sem réttlæta skemmdarverk á regnbogafánum með því að fólk sé nú hreinlega komið með nóg af öllum þessum sýnileika hinsegin fólks, öllum þessum fánum. Mig langar þess vegna að segja frá því hvers vegna þessi sýnilegi stuðningur skiptir máli. Þegar ég kom út úr skápnum sem tvíkynhneigð, árið 2008, fannst mér allt mögulegt. Heimurinn var á réttri leið, hvert þjóðríkið á fætur öðru leyfði samkynja hjónabönd og trans fólk steig í auknum mæli fram opinberlega. Fordómar fyrir fólki eins og mér voru á undanhaldi, það var algjörlega skýrt. Þegar ég gerðist fyrst sjálfboðaliði hjá Samtökunum ‘78 nokkrum árum síðar, snerist þátttaka mín raunar fyrst og fremst um að gefa til baka, að þakka fyrir mig. Ég hélt að baráttunni væri lokið. Það stingur svolítið núna að hugsa til þessara ára og gera mér grein fyrir því hversu mikil forréttindi það voru að koma út úr skápnum í andrúmslofti vonar. Andrúmsloftið hefur nefnilega breyst, þótt það taki kannski ekki allir eftir því. Fólk sem ekki fylgist sérstaklega með veit til dæmis ekki að í sumar voru ítalskar mæður sem ekki gengu sjálfar með börn sín sviptar lagalegum tengslum við þau. Fólk veit kannski ekki að hinsegin fólk og fjölskyldur flýja nú ákveðin ríki Bandaríkjanna vegna hryllilegrar löggjafar gegn trans fólki og að opinber andúð á trans fólki hefur almennt aukist í veldisvexti í löndunum í kringum okkur. Það tekur kannski ekki eftir því að vinnustaðurinn minn - Samtökin ‘78 - situr nú undir hótunum, stöðugri hatursorðræðu og lygum. Fólk jafnvel man ekki eftir því að mennirnir sem voru handteknir fyrir að skipuleggja hryðjuverk í fyrra veltu því fyrir sér hvernig best væri að myrða sem flest fólk í Gleðigöngunni. Það veit ekki hvaða áhrif hryðjuverkin í Osló í fyrra höfðu á hinsegin fólk á Íslandi og veit líklega almennt ekki hvaða áhrif hatursglæpir og hatursorðræða hafa á hópana sem verða fyrir þeim. Fólk er kannski ekki meðvitað um að mörg okkar upplifðu í fyrsta skipti ótta í Gleðigöngunni. Hatursglæpir búa til óþægilega óvissu um það hvort við séum örugg í okkar daglega lífi. Andrúmsloft undirliggjandi ótta tekur við af andrúmslofti vonar. Sýnileiki regnbogafánans er mikilvægt andsvar við þessu ástandi. Hann er stuðningsyfirlýsing íslensks samfélags við frelsi hinsegin fólks. Tilfinningin sem fylgir því að sjá regnbogafána blakta við hún fyrir utan hverja bygginguna á fætur annarri í byrjun ágúst er ólýsanleg. Það er eins og hjartað hitni örlítið og takist á loft inni í brjóstinu. Við sem erum hinsegin finnum fyrir því að við fáum kannski að tilheyra, sleppum andanum sem við vissum ekki að við héldum niðri. Við öðlumst smá aukið hugrekki, smá aukna trú á að allt verði í lagi. Sýnilegur stuðningur skiptir máli, hann færir okkur von og minnir okkur á það hversu langt við höfum þó náð. „Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Dætur mínar eru ennþá nægilega litlar til þess að verða ekki varar við opinbera umræðu og fréttir af hatursglæpum. En það á enginn að þurfa að útskýra fyrir barninu sínu að sumt fólk sé nú bara komið með svo yfirgengilega nóg af fólki eins og okkur að það finni hjá sér þörf til þess að eyðileggja fánann okkar. Það er ekki skiljanlegt og ekki á nokkurn hátt eðlilegt viðbragð við frelsi annars fólks. Regnbogafáninn táknar frelsi til að upplifa hamingju, burtséð frá því hvernig maður elskar, hvern maður elskar eða hver maður er. Fyrir mína fjölskyldu og margar aðrar er hann mikilvægt tákn þess að við séum örugg. Það er eitthvað sem er þess virði að standa vörð um. Höfundur er verkefnastjóri hjá Samtökunum ‘78. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg Þorvaldsdóttir Hinsegin Mest lesið Rétti tíminn er núna! Kjósum Björn! Valur Brynjar Antonsson Skoðun Bréf til síungra sósíalista um land allt Oddný Eir Ævarsdóttir Skoðun Tökum höndum saman og kveðum niður þennan mannskæða faraldur! Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun Alþjóðadagur félagsráðgjafar Steinunn Bergmann Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Hamas; orsök eða afleiðing? Hlédís Sveinsdóttir Skoðun Að rjúfa vopnahlé – 300 myrt á svipstundu Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir,Yousef Tamimi Skoðun Kirsuberjatínsla félagsmálaráðherra Gunnar Úlfarsson Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Silja Bára rektor Háskóla Íslands Stefán Hrafn Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Rétti tíminn er núna! Kjósum Björn! Valur Brynjar Antonsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur félagsráðgjafar Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lýðræði, gagnsæi og valddreifing í Sósíalistaflokknum Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman og kveðum niður þennan mannskæða faraldur! Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Forystukrísa Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði á sér margar kostulegar birtingarmyndir! Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Utanríkis- og varnarmál Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Samkeppni er lykillinn að arðsemi fyrirtækja Friðrik Ingi Friðriksson skrifar Skoðun Bréf til síungra sósíalista um land allt Oddný Eir Ævarsdóttir skrifar Skoðun Hamas; orsök eða afleiðing? Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Foreldrar – tæmið öskubakkana og setjið börnin í bílstóla Guðný Helga Herbertsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög og brothættar byggðir – leið til sjálfbærrar þróunar Ásdís Helga Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að rjúfa vopnahlé – 300 myrt á svipstundu Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir,Yousef Tamimi skrifar Skoðun A Strong International University Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Þrjú lykilskref í átt að betri háskóla. Ingibjörg Gunnarsdóttir mun stíga þau Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Kirsuberjatínsla félagsmálaráðherra Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Hreint vatn frá Heiðmörk til framtíðar Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna skipta raddir ungmenna af erlendum uppruna máli? Guðrún Elsa Tryggvadóttir skrifar Skoðun Skrautfjöðurin jafnlaunavottun Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fjármál og akademískt frelsi Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára rektor Háskóla Íslands Stefán Hrafn Jónsson skrifar Skoðun Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir skrifar Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Gervigreind í skólastarfi – hvað getum við lært af Eistlandi? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Smánin tilheyrir geranda en of oft klínt á þolanda Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Jarðhiti jafnar leikinn Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Skipbrot Reykjavíkurborgar Davíð J. Arngrímsson skrifar Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Fjarkönnun og sjálfstæði þjóðar Karl Arnar Arnarson skrifar Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar Sjá meira
Á ferð um landið í sumar tókum við fjölskyldan eftir regnbogagötum, gangbrautum og veggjum víða þar sem við komum. Í hvert einasta sinn bentu dætur mínar okkur mæðrunum á litina, stoltar og glaðar. Þær eru meðvitaðar um að okkar fjölskylda er aðeins öðruvísi en flestar aðrar fjölskyldur, enda þurfa þær að útskýra fyrir öllum nýjum vinum af hverju þær eiga tvær mömmur og hvernig þær sjálfar urðu til. Þær vita að við erum hinsegin fjölskylda og að regnbogafáninn er okkar tákn. Í kjölfar frétta um hatursglæpi á hinsegin dögum hafa ótalmargar athugasemdir birst sem réttlæta skemmdarverk á regnbogafánum með því að fólk sé nú hreinlega komið með nóg af öllum þessum sýnileika hinsegin fólks, öllum þessum fánum. Mig langar þess vegna að segja frá því hvers vegna þessi sýnilegi stuðningur skiptir máli. Þegar ég kom út úr skápnum sem tvíkynhneigð, árið 2008, fannst mér allt mögulegt. Heimurinn var á réttri leið, hvert þjóðríkið á fætur öðru leyfði samkynja hjónabönd og trans fólk steig í auknum mæli fram opinberlega. Fordómar fyrir fólki eins og mér voru á undanhaldi, það var algjörlega skýrt. Þegar ég gerðist fyrst sjálfboðaliði hjá Samtökunum ‘78 nokkrum árum síðar, snerist þátttaka mín raunar fyrst og fremst um að gefa til baka, að þakka fyrir mig. Ég hélt að baráttunni væri lokið. Það stingur svolítið núna að hugsa til þessara ára og gera mér grein fyrir því hversu mikil forréttindi það voru að koma út úr skápnum í andrúmslofti vonar. Andrúmsloftið hefur nefnilega breyst, þótt það taki kannski ekki allir eftir því. Fólk sem ekki fylgist sérstaklega með veit til dæmis ekki að í sumar voru ítalskar mæður sem ekki gengu sjálfar með börn sín sviptar lagalegum tengslum við þau. Fólk veit kannski ekki að hinsegin fólk og fjölskyldur flýja nú ákveðin ríki Bandaríkjanna vegna hryllilegrar löggjafar gegn trans fólki og að opinber andúð á trans fólki hefur almennt aukist í veldisvexti í löndunum í kringum okkur. Það tekur kannski ekki eftir því að vinnustaðurinn minn - Samtökin ‘78 - situr nú undir hótunum, stöðugri hatursorðræðu og lygum. Fólk jafnvel man ekki eftir því að mennirnir sem voru handteknir fyrir að skipuleggja hryðjuverk í fyrra veltu því fyrir sér hvernig best væri að myrða sem flest fólk í Gleðigöngunni. Það veit ekki hvaða áhrif hryðjuverkin í Osló í fyrra höfðu á hinsegin fólk á Íslandi og veit líklega almennt ekki hvaða áhrif hatursglæpir og hatursorðræða hafa á hópana sem verða fyrir þeim. Fólk er kannski ekki meðvitað um að mörg okkar upplifðu í fyrsta skipti ótta í Gleðigöngunni. Hatursglæpir búa til óþægilega óvissu um það hvort við séum örugg í okkar daglega lífi. Andrúmsloft undirliggjandi ótta tekur við af andrúmslofti vonar. Sýnileiki regnbogafánans er mikilvægt andsvar við þessu ástandi. Hann er stuðningsyfirlýsing íslensks samfélags við frelsi hinsegin fólks. Tilfinningin sem fylgir því að sjá regnbogafána blakta við hún fyrir utan hverja bygginguna á fætur annarri í byrjun ágúst er ólýsanleg. Það er eins og hjartað hitni örlítið og takist á loft inni í brjóstinu. Við sem erum hinsegin finnum fyrir því að við fáum kannski að tilheyra, sleppum andanum sem við vissum ekki að við héldum niðri. Við öðlumst smá aukið hugrekki, smá aukna trú á að allt verði í lagi. Sýnilegur stuðningur skiptir máli, hann færir okkur von og minnir okkur á það hversu langt við höfum þó náð. „Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Dætur mínar eru ennþá nægilega litlar til þess að verða ekki varar við opinbera umræðu og fréttir af hatursglæpum. En það á enginn að þurfa að útskýra fyrir barninu sínu að sumt fólk sé nú bara komið með svo yfirgengilega nóg af fólki eins og okkur að það finni hjá sér þörf til þess að eyðileggja fánann okkar. Það er ekki skiljanlegt og ekki á nokkurn hátt eðlilegt viðbragð við frelsi annars fólks. Regnbogafáninn táknar frelsi til að upplifa hamingju, burtséð frá því hvernig maður elskar, hvern maður elskar eða hver maður er. Fyrir mína fjölskyldu og margar aðrar er hann mikilvægt tákn þess að við séum örugg. Það er eitthvað sem er þess virði að standa vörð um. Höfundur er verkefnastjóri hjá Samtökunum ‘78.
Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Tökum höndum saman og kveðum niður þennan mannskæða faraldur! Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Forystukrísa Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði á sér margar kostulegar birtingarmyndir! Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Foreldrar – tæmið öskubakkana og setjið börnin í bílstóla Guðný Helga Herbertsdóttir skrifar
Skoðun Samvinnufélög og brothættar byggðir – leið til sjálfbærrar þróunar Ásdís Helga Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Að rjúfa vopnahlé – 300 myrt á svipstundu Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir,Yousef Tamimi skrifar
Skoðun Þrjú lykilskref í átt að betri háskóla. Ingibjörg Gunnarsdóttir mun stíga þau Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta raddir ungmenna af erlendum uppruna máli? Guðrún Elsa Tryggvadóttir skrifar
Skoðun Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Gervigreind í skólastarfi – hvað getum við lært af Eistlandi? Þorsteinn Siglaugsson skrifar
Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar
Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar
Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun