„Næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus“ Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 19. september 2023 15:52 Íris Hólm segist eiga erfitt með svefn og daglegar athafnir enda fái hún ekki upp á skrifuð lyf sem ekki eru til á landinu. Vísir Íris Hólm Jónsdóttir, söng-og leikkona, segist vera reið, svekkt og pirruð. Hún gat ekki sofið í nótt þar sem heilinn er á yfirsnúningi sökum þess að lyfin sem Íris tekur gegn ADHD eru ekki til í landinu. Hún segist hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, um ADHD. Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“ Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Sodastream-flaskan sem sprakk í frumeindir sínar Innlent Veiðihundar í Laugardal grunaðir um að hafa banað ketti Innlent Brjóta rúður í Grafarvogi vegna Tiktok-æðis Innlent Fara enn huldu höfði þrátt fyrir fjölda vísbendinga Innlent Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Erlent Andrúmsloftið í ríkisstjórninni hafi lagast eftir að Katrín hætti Innlent Eyra bitið af manni í stórfelldri líkamsárás í nótt Innlent Lilja Rafney segir sig úr VG vegna svika flokksins Innlent Lagði til breytingar á ræðuhöldum á sautjánda júní Innlent „Konur eru ekkert að leika sér að því að láta taka af sér brjóstin“ Innlent Fleiri fréttir Ein þekktasta sjóbirtingsá landsins þurr og meirihluti fiska dauður Mótmæla brottvísun Yazans á Austurvelli mbl.is liggur niðri eftir tölvuárás Andrúmsloftið í ríkisstjórninni hafi lagast eftir að Katrín hætti Neyddust til að aflýsa flugferðum vegna rafmagnsleysis Fara enn huldu höfði þrátt fyrir fjölda vísbendinga „Konur eru ekkert að leika sér að því að láta taka af sér brjóstin“ Rektor HR segir mikilvægt að verja valfrelsi nemenda 12 tonn af sveppum í hverri viku frá Flúðasveppum Landris gæti aukist en of snemmt að segja til um goslok Fann í hjarta sér að baráttan væri fullreynd Beit stóran bita úr eyra eftir orðaskak á skemmtistað Kanóna kveður Vinstri græn og mótmælt á Austurvelli Veiðihundar í Laugardal grunaðir um að hafa banað ketti Umfangsmiklar breytingar á örorkulífeyriskerfinu samþykktar Húsnæðismarkaður, Evrópusamvinna og þingveturinn gerður upp Brjóta rúður í Grafarvogi vegna Tiktok-æðis Sodastream-flaskan sem sprakk í frumeindir sínar Lengsti þingfundurinn fimmtán klukkustundir Eyra bitið af manni í stórfelldri líkamsárás í nótt Lilja Rafney segir sig úr VG vegna svika flokksins Lagði til breytingar á ræðuhöldum á sautjánda júní Gæsluvarðhald fram á föstudag vegna stunguárásarinnar Sá ekki fram á að geta lifað annað svona tímabil Húnabyggð og Skagabyggð sameinast Vann rúmar 55 milljónir í Lottó Páll Rúnar prjónar og syngur á Kirkjubæjarklaustri Ríkisstjórnin hafi séð um það sjálf að stúta eigin málum Af hættustigi niður á óvissustig Þing- og goslok Sjá meira
Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“
Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Sodastream-flaskan sem sprakk í frumeindir sínar Innlent Veiðihundar í Laugardal grunaðir um að hafa banað ketti Innlent Brjóta rúður í Grafarvogi vegna Tiktok-æðis Innlent Fara enn huldu höfði þrátt fyrir fjölda vísbendinga Innlent Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Erlent Andrúmsloftið í ríkisstjórninni hafi lagast eftir að Katrín hætti Innlent Eyra bitið af manni í stórfelldri líkamsárás í nótt Innlent Lilja Rafney segir sig úr VG vegna svika flokksins Innlent Lagði til breytingar á ræðuhöldum á sautjánda júní Innlent „Konur eru ekkert að leika sér að því að láta taka af sér brjóstin“ Innlent Fleiri fréttir Ein þekktasta sjóbirtingsá landsins þurr og meirihluti fiska dauður Mótmæla brottvísun Yazans á Austurvelli mbl.is liggur niðri eftir tölvuárás Andrúmsloftið í ríkisstjórninni hafi lagast eftir að Katrín hætti Neyddust til að aflýsa flugferðum vegna rafmagnsleysis Fara enn huldu höfði þrátt fyrir fjölda vísbendinga „Konur eru ekkert að leika sér að því að láta taka af sér brjóstin“ Rektor HR segir mikilvægt að verja valfrelsi nemenda 12 tonn af sveppum í hverri viku frá Flúðasveppum Landris gæti aukist en of snemmt að segja til um goslok Fann í hjarta sér að baráttan væri fullreynd Beit stóran bita úr eyra eftir orðaskak á skemmtistað Kanóna kveður Vinstri græn og mótmælt á Austurvelli Veiðihundar í Laugardal grunaðir um að hafa banað ketti Umfangsmiklar breytingar á örorkulífeyriskerfinu samþykktar Húsnæðismarkaður, Evrópusamvinna og þingveturinn gerður upp Brjóta rúður í Grafarvogi vegna Tiktok-æðis Sodastream-flaskan sem sprakk í frumeindir sínar Lengsti þingfundurinn fimmtán klukkustundir Eyra bitið af manni í stórfelldri líkamsárás í nótt Lilja Rafney segir sig úr VG vegna svika flokksins Lagði til breytingar á ræðuhöldum á sautjánda júní Gæsluvarðhald fram á föstudag vegna stunguárásarinnar Sá ekki fram á að geta lifað annað svona tímabil Húnabyggð og Skagabyggð sameinast Vann rúmar 55 milljónir í Lottó Páll Rúnar prjónar og syngur á Kirkjubæjarklaustri Ríkisstjórnin hafi séð um það sjálf að stúta eigin málum Af hættustigi niður á óvissustig Þing- og goslok Sjá meira