Óvinsæl færsla miðaldra manns, ómenntaður, ómarktækur og neikvæður Gunnar Dan Wiium skrifar 30. október 2023 09:00 Stundum fer ég í sjálfan mig og hef ekkert að segja. Oft tengt langvarandi álagi, ég einhvernvegin bara dett í svona auto-gír og trukka áfram fram að jólum. Ég er nefnilega trukkur, lítill trukkur. En eins og stelpan mín segir oft, work smart not hard, mottó sem ég er að reyna að tileinka mér þessa dagana. Og ég er oft með skoðanir á svona samfélagspólitík en hef mis mikinn áhuga á að miðla þeim. Samt er ég bara svona búðarkall með sveinspróf sem ég kláraði um tvítugt, fór aldrei í skóla eftir það, bara lagði gólf og setti upp eldhúsinnréttingar eða byggði grindverk. En það er einhvern vegin þannig að ég lít i kringum mig og spegla mig í því sem ég sé og mynda mér skoðun út frá íhugun og miðla svo í kjölfarið. Við gerum þetta öll en erum með mismikla þörf fyrir að segja öðrum frá hvar við stöndum. Hvað sé ég þessa dagana þegar ég les eða horfi á áróðursvélar hinna ýmsu hagsmunaafla annað en fjöldamorð í beinni? Fjöldamorð sem ráðamenn taka óbeint afstöðu með þó svo þeim finnist óþægilegt að horfa upp á limlest meðvitundarlaus börn á sjónvarpsskjánum. Skiljanlega, það er mjög óþægilegt að horfa upp á aðra þjást því þjáning annara er manns eigin þó svo að bara okkar innsti kjarni skynji það. En hvað sé ég? Ég sé pólareseringu og reiði sem gefur til til kynna visst fjöldageðrof, ástand verður að fá að renna sitt skeið með tilheyrandi flugeldasýningum, ekkert nýtt af nálinni þar. Við manneskjan gerum þetta með jöfnu millibili. Við töpum áttum í þessari jafnvægislist efnis og anda því landamærin eru í raun engin. Andinn er burðarstoð alls efnis en við neitum að horfast í augu við það. Við festumst í óttablendinni örvæntingu um að geta útskýrt allt og skilið. Ég segi óttablendinni því ákveðið element í okkur óttast dauðan, að eitthvað endi og fyrir okkur að skilja ekki með hugviti felur í sér stjórnleysi sem í vissum skilning er ákveðin dauði. Við tölum um listina að lifa en sjáum ekki að listin í að lifa felst í listinni í að deyja, listinni að skilja ekki en treysta á hið ó-haldbæra. Við fjarlægumst trúarbrögðin sem gera einstaklinginn vanmáttugan en valdeflir okkur sem hóp, trúarbrögð sem virkir samkennd það er að segja ef trúarleiðtoginn sem leiðir okkur er ekki síkópati og graðfoli. Við sækjumst eftir séreinkennum og í kringum séreinkennin sköpum við landamæri og litla hópa innan hópsins sem við öll í raun tilheyrum. Ég´ið vill verða séð sem einstakt, hins-segin en ekki eins og heldur different then others. Vinnumarkaður hins vestræna heims öskrar á jafnvægi og kvóta sem eykur á álag í takt við aukið upplýsingaflæði og stafrænan aðgang að einstaklingnum. Við erum dregin í hringiðju stórfyrirtækja sem gefa okkur brauðmylsnur fyrir að fórna allri okkar orku yfir dagtíman með tilheyrandi kulnun á öðrum sviðum. Ábyrgðarhlutverk sem snúa að fjölskyldu fer að verða tálmi á þeirri leið sem okkur er sagt að sé þroski. Hugtak eins og meðvirkni er kynnt fyrir okkur og við förum að setja okkur sjálf í fyrsta sæti á kostnað óeigingjarnar þjónustu. Hugmyndir um fjölskyldu taka algjörum stakkaskiptum og börnin hírast á stofnunum frá morgni til kvölds og á “viðeigandi” lyfjagjöf við ástandi sem skapast hefur í tilfinningarlegu tengslarofi. Ástandið er reyndar skýrt eitthvað annað eins og um sjúkdóm barnsins sé að ræða en ekki afleiðingar fársjúkrar samfélagsgerðar. Aldraðir foreldrar okkar sitja saman í lyfjamóki yfir sjónvarpsmarkaðnum en fá oftast stuttar heimsóknir um helgar þegar mikilvæg börnin þeirra gefa sér tuttugu mínútur á leið sinni á Huppu eða á crossfit æfingu. Einhver sagði mér um daginn að á undan öllum þeim samfélagslegu skriðum síðustu alda og árþúsunda tökumst við líka á um kynhneigð og kynvitund. Þar erum við einmitt núna, við rífumst um fjölda kynja og kynhneigða og heimtum rétt einstaklingsins til að ákveða sjálf eða sjálft það sem áður var ákvarðað af náttúrunni. Ég er ekkert að segja að neinar af þessum sveiflum séu rangar og óviðeigandi heldur bara að lýsa því sem ég sé og geri ég auðvitað fastlega ráð fyrir að allt sé í samræmi við gefnar forsendur. Í bókinni Brave New World eftir Aldous Huxley sem skrifuð var árið 1932 fengum við innsýn í heim sem var undir stjórn ofur kapítalískra afla í formi fámennri ofur-elítu. Barneignir voru orðnar að framleiðslu og stýrð eftir týpu einstaklingsins sem kerfið fór fram á til að vihalda skilvirkri framleiðslu og heims stjórn. Heimskir og smávaxnir voru framleiddir fyrir störf í verksmiðjum, aðgengi að súrefni var einfaldlega skert á meðgöngu sem gerði þá heimska og smávaxna. Orð eða hugtak eins og móðir var orðið að skítugu klámyrði og engin átti fjölskyldur, bara óttablendin falsk dýrkun á kúgaran sem vaktaði hverju einustu hreyfingu, hvert einasta orð og hverja einustu hugsun. Soma var mokað í mannskapinn í töfluformi og í þeirri vímu gat stjórnin viðhaldið fullkomnu valdi á stéttar skiptum múgnum sem sá ýmist um framboðið eða eftirspurnina. Stýrð stéttaskipting er mikilvæg fyrir stjórn sem Huxley lýsir í bók sinni, hún kemur í veg fyrir uppreisn því múgnum er talin trú um að hann hafi möguleika á velmegun og hagvexti, einnig er falskri ásýnd um frjálsan heim sköpuð á þann hátt, tálsýnin um að þú hafir eitthvað um nokkuð að segja hvernig þér vegnar í kapítalískum uber-kommúnisma, stökkbreyttri hugmyndafræði. Svo spurning er hvort ég raunverulega hafi ekkert að segja á þessum tímum þar sem við virðumst eiga fullt en erum óhamingjusöm. Þessum tíma er að ljúka því brátt munt þú ekkert eiga en þú munt verða hamingjusamur, hamingjusöm, hamingjusamt. Höfundur starfar sem verslunarstjóri og þáttarstjórnandi Þvottahússins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Dan Wiium Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman Skoðun Skoðun Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Sjá meira
Stundum fer ég í sjálfan mig og hef ekkert að segja. Oft tengt langvarandi álagi, ég einhvernvegin bara dett í svona auto-gír og trukka áfram fram að jólum. Ég er nefnilega trukkur, lítill trukkur. En eins og stelpan mín segir oft, work smart not hard, mottó sem ég er að reyna að tileinka mér þessa dagana. Og ég er oft með skoðanir á svona samfélagspólitík en hef mis mikinn áhuga á að miðla þeim. Samt er ég bara svona búðarkall með sveinspróf sem ég kláraði um tvítugt, fór aldrei í skóla eftir það, bara lagði gólf og setti upp eldhúsinnréttingar eða byggði grindverk. En það er einhvern vegin þannig að ég lít i kringum mig og spegla mig í því sem ég sé og mynda mér skoðun út frá íhugun og miðla svo í kjölfarið. Við gerum þetta öll en erum með mismikla þörf fyrir að segja öðrum frá hvar við stöndum. Hvað sé ég þessa dagana þegar ég les eða horfi á áróðursvélar hinna ýmsu hagsmunaafla annað en fjöldamorð í beinni? Fjöldamorð sem ráðamenn taka óbeint afstöðu með þó svo þeim finnist óþægilegt að horfa upp á limlest meðvitundarlaus börn á sjónvarpsskjánum. Skiljanlega, það er mjög óþægilegt að horfa upp á aðra þjást því þjáning annara er manns eigin þó svo að bara okkar innsti kjarni skynji það. En hvað sé ég? Ég sé pólareseringu og reiði sem gefur til til kynna visst fjöldageðrof, ástand verður að fá að renna sitt skeið með tilheyrandi flugeldasýningum, ekkert nýtt af nálinni þar. Við manneskjan gerum þetta með jöfnu millibili. Við töpum áttum í þessari jafnvægislist efnis og anda því landamærin eru í raun engin. Andinn er burðarstoð alls efnis en við neitum að horfast í augu við það. Við festumst í óttablendinni örvæntingu um að geta útskýrt allt og skilið. Ég segi óttablendinni því ákveðið element í okkur óttast dauðan, að eitthvað endi og fyrir okkur að skilja ekki með hugviti felur í sér stjórnleysi sem í vissum skilning er ákveðin dauði. Við tölum um listina að lifa en sjáum ekki að listin í að lifa felst í listinni í að deyja, listinni að skilja ekki en treysta á hið ó-haldbæra. Við fjarlægumst trúarbrögðin sem gera einstaklinginn vanmáttugan en valdeflir okkur sem hóp, trúarbrögð sem virkir samkennd það er að segja ef trúarleiðtoginn sem leiðir okkur er ekki síkópati og graðfoli. Við sækjumst eftir séreinkennum og í kringum séreinkennin sköpum við landamæri og litla hópa innan hópsins sem við öll í raun tilheyrum. Ég´ið vill verða séð sem einstakt, hins-segin en ekki eins og heldur different then others. Vinnumarkaður hins vestræna heims öskrar á jafnvægi og kvóta sem eykur á álag í takt við aukið upplýsingaflæði og stafrænan aðgang að einstaklingnum. Við erum dregin í hringiðju stórfyrirtækja sem gefa okkur brauðmylsnur fyrir að fórna allri okkar orku yfir dagtíman með tilheyrandi kulnun á öðrum sviðum. Ábyrgðarhlutverk sem snúa að fjölskyldu fer að verða tálmi á þeirri leið sem okkur er sagt að sé þroski. Hugtak eins og meðvirkni er kynnt fyrir okkur og við förum að setja okkur sjálf í fyrsta sæti á kostnað óeigingjarnar þjónustu. Hugmyndir um fjölskyldu taka algjörum stakkaskiptum og börnin hírast á stofnunum frá morgni til kvölds og á “viðeigandi” lyfjagjöf við ástandi sem skapast hefur í tilfinningarlegu tengslarofi. Ástandið er reyndar skýrt eitthvað annað eins og um sjúkdóm barnsins sé að ræða en ekki afleiðingar fársjúkrar samfélagsgerðar. Aldraðir foreldrar okkar sitja saman í lyfjamóki yfir sjónvarpsmarkaðnum en fá oftast stuttar heimsóknir um helgar þegar mikilvæg börnin þeirra gefa sér tuttugu mínútur á leið sinni á Huppu eða á crossfit æfingu. Einhver sagði mér um daginn að á undan öllum þeim samfélagslegu skriðum síðustu alda og árþúsunda tökumst við líka á um kynhneigð og kynvitund. Þar erum við einmitt núna, við rífumst um fjölda kynja og kynhneigða og heimtum rétt einstaklingsins til að ákveða sjálf eða sjálft það sem áður var ákvarðað af náttúrunni. Ég er ekkert að segja að neinar af þessum sveiflum séu rangar og óviðeigandi heldur bara að lýsa því sem ég sé og geri ég auðvitað fastlega ráð fyrir að allt sé í samræmi við gefnar forsendur. Í bókinni Brave New World eftir Aldous Huxley sem skrifuð var árið 1932 fengum við innsýn í heim sem var undir stjórn ofur kapítalískra afla í formi fámennri ofur-elítu. Barneignir voru orðnar að framleiðslu og stýrð eftir týpu einstaklingsins sem kerfið fór fram á til að vihalda skilvirkri framleiðslu og heims stjórn. Heimskir og smávaxnir voru framleiddir fyrir störf í verksmiðjum, aðgengi að súrefni var einfaldlega skert á meðgöngu sem gerði þá heimska og smávaxna. Orð eða hugtak eins og móðir var orðið að skítugu klámyrði og engin átti fjölskyldur, bara óttablendin falsk dýrkun á kúgaran sem vaktaði hverju einustu hreyfingu, hvert einasta orð og hverja einustu hugsun. Soma var mokað í mannskapinn í töfluformi og í þeirri vímu gat stjórnin viðhaldið fullkomnu valdi á stéttar skiptum múgnum sem sá ýmist um framboðið eða eftirspurnina. Stýrð stéttaskipting er mikilvæg fyrir stjórn sem Huxley lýsir í bók sinni, hún kemur í veg fyrir uppreisn því múgnum er talin trú um að hann hafi möguleika á velmegun og hagvexti, einnig er falskri ásýnd um frjálsan heim sköpuð á þann hátt, tálsýnin um að þú hafir eitthvað um nokkuð að segja hvernig þér vegnar í kapítalískum uber-kommúnisma, stökkbreyttri hugmyndafræði. Svo spurning er hvort ég raunverulega hafi ekkert að segja á þessum tímum þar sem við virðumst eiga fullt en erum óhamingjusöm. Þessum tíma er að ljúka því brátt munt þú ekkert eiga en þú munt verða hamingjusamur, hamingjusöm, hamingjusamt. Höfundur starfar sem verslunarstjóri og þáttarstjórnandi Þvottahússins.
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar