Þetta kom fram á blaðamannafundi forsætisráðherranna í Osló í morgun þar sem Norðurlandaráðsþing hófst. Noregur var eina Norðurlandaþjóðin sem greiddi atkvæði með ályktun Jórdaníu sem var samþykkt með tveimur þriðju atkvæða. Ísland sat hjá líkt og hin Norðurlöndin en þjóðirnar töldu vanta í ályktun Jórdaníu að fordæma hryðjuverk Hamas-samtakanna í Ísrael.
Ísland sat hjá í atkvæðagreiðslu um þingsályktunartillögu sem tekin var fyrir á þingi Sameinuðu þjóðanna um vopnahlé á Gasa á föstudagskvöld. Noregur var eitt Norðurlanda sem greiddi atkvæði með tillögunni. Jórdanía lagði tillöguna fram og 120 lönd studdu hana óbreytta, 14 greiddu atkvæði gegn henni og 45 sátu hjá, þar á meðal Ísland.
Kanada lagði til breytingu á tillögunni, sem 88 aðildarríki studdu, en þar var lögð meiri áhersla á fordæmingu Hamas. Breytingartillagan náði ekki fram að ganga.
Katrín fyrst til svars
Blaðamaður TV2 í Noregi spurði forsætisráðherra hinna Norðurlandanna hvers vegna þjóðirnar hefðu setið hjá ólíkt Noregi. Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra greip boltann á lofti og játti því að Ísland hefði vissulega setið hjá.
„Síðan þá hefur verið rætt um hvort við hefðum átt að fylgja fordæmi Noregs því mannúðarkrísan á Gassa er mikil. Um leið er sorglegt að ekki hafi verið meirihluti með tillögu Kanada þar sem var einnig minnst á gíslana og hryðjuverk Hamas-samtakanna.“
Katrín sagðist telja Norðurlöndin sammála um mannúðarhlé á Gasa.
„Ég held að fulltrúar allra Norðurlandanna hafi verið skýrir hvað þetta varðar í New York. Ég held að það séu lykilskilaboðin frá Norðurlöndunum í augnablikinu að það verði að vera vopnahlé, mannúðarhlé.“
Aldrei séð neitt þessu líkt
Ulf Kristersson, forsætisráðherra Svía, segir að í grundvallaratriðum sé samstaða um málið innan Evrópusambandsins en þó vel þekkt ágreiningsefni enda eigi ágreiningur Ísraels og Palestínu sér langa sögu. Það hafi komið í ljós við atkvæðagreiðsluna enda Evrópulöndin ýmist greitt atkvæði með, setið hjá eða örfá greitt atkvæði á móti ályktuninni.
Það endurspeglar að einhverju leyti hvaða ályktun ætti að draga af atkvæðagreiðslunni hjá UN.
Mette Frederiksen, forsætisráðherra Dana, sagðist ekki telja neinn ágreining meðal Norðurlandanna um mikilvægi mannúðaraðstoðar á Gasa.
„Dauði almennra borgara og sérstaklega barna snertir okkur öll. En það vantaði að fordæma hryðjuverk Hamas í yfirlýsingunni hjá Sameinuðu þjóðunum, að fordæma hryðjuverk Hamas. Það voru hrikaleg hryðjuverk. Ég hef séð mörg hryðjuverk en held ég hafi aldrei séð neitt líkt því sem við sáum í Ísrael. Svo margir gyðingar hafa ekki verið drepnir á einum degi síðan í helförinni. Grimmdin hjá Hamas var sláandi. Við verðum því að fordæma það sem gerðist í Ísrael,“ sagði Frederiksen.
Um leið yrði að styðja rétt Ísraels innan ramma alþjóðalaga.
Kom aldrei til greina
Petteri Orpo, forsætisráðherra Finnlands, tók undir með fyrri ræðumönnum varðandi mikilvægi mannúðaraðstoðar á Gasa.
„Ég er leiður að ekki hafi náðst samstaða um málið hjá Sameinuðu þjóðunum. En það var ekki jafnvægi í yfirlýsingunni því það verður að fordæma Hamas. Þá hefur Ísrael rétt til að verja sig innan ramma alþjóðalaga.“
Jonas Gahr Støre, forsætisráðherra Noregs, var afdráttarlaus í svari sínu.
„Hvað Noreg varðar þá kom aldrei til greina að sitja hjá,“ sagði Støre. Noregur hefði samþykkt ályktunina ásamt Portúgal, Spáni, Frakklandi og Belgíu.
„Við verðum að vera skýr þegar kemur að fordæmingu hryðjuverka og við höfum verið það frá fyrsta degi. Við greiddum atkvæði með tillögu Kanada. Í hverri yfirlýsingu segjum við að Ísrael hafi rétt til varna. En svo þarf að gæta meðalhófs. Það sem er að gerast á Gasa er ógn við almenna borgara og um leið nærliggjandi lönd, þar á meðal Ísrael. Því er mikilvægt að koma hjálparaðstoð til tveggja milljóna manna. Hvað Noreg varðar kom aldrei til greina að sitja hjá.“
Hvert land beri ábyrgð
Hallgrímur Indriðason, fréttamaður RÚV, spurði í framhaldinu hvort það væri ekki slæmt út á við þegar Norðurlöndin gætu ekki verið fullkomlega sammála í jafnstóru máli sem þessu.
„Hvert land verður að bera ábyrgð á atkvæði sínu,“ sagði Støre. Þjóðir beri auðvitað saman bækur sínar við svona ákvarðanir. Evrópusambandslöndin hefðu rætt saman í Brussel en Noregur rætt við mikinn fjölda landa. Noregur er sem kunnugt er ekki í Evrópusambandinu frekar en Ísland.
„Ég er sammála kollegum mínum að það er enginn ágreiningur varðandi að koma aðstoð til almennra borgara. Ekki heldur varðandi að fordæma hryðjuverk Hamas gagnvart Ísrael. Þá er það spurningin, ætti að greiða atkvæði með eða á móti þessari ályktun? Minnumst þess að tveir þriðju þeirra sem greiddu atkvæða samþykktu ályktunina.“
