Nauðsynlegt að hækka lán og breyta skilyrðum um námsframvindu Lovísa Arnardóttir skrifar 6. febrúar 2024 13:30 Alexandra Ýr van Erven, stjórnmálafræðinemi. Landssamtök íslenskra stúdenta, LÍS, telja áríðandi að lögum um Menntasjóð námsmanna verði breytt til að tryggja skilvirkni og betra aðgengi nemenda að lánum og styrkjum. Samtökin fóru á fund allsherjar- og menntamálanefndar fyrir hádegi í dag. Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“ Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið „Í mínum huga alveg útilokað“ Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Innlent Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Erlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Innlent Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent Fleiri fréttir Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Bóndi þvingaður til að afhenda hrút Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Segja Grindavík alls ekki ónýta og vilja hleypa fólki inn Fjórar ferðir vegna heilbrigðisþjónustu fást nú endurgreiddar Skemmdu bíla í reiðiskasti áður en þeir flúðu lögreglu á rafskútu Dýrmætu vasaúri og silfurfesti stolið af byggðasafni „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Rannsókn lokið á máli sem snýr að Polar Nanoq Fyrsta makrílfarmi vertíðarinnar landað í Neskaupstað Kári Garðarsson ráðinn framkvæmdastjóri Samtakanna 78 „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Albert neitaði sök Mikil tækifæri felist í að gera Þórsmörk að þjóðgarði Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Ekki náttúruspjöll heldur forvarnir „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ „Við erum að klæða vegi sem eiga að vera malbikaðir“ Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Sjá meira
Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“
Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið „Í mínum huga alveg útilokað“ Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Innlent Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Erlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Innlent Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent Fleiri fréttir Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Bóndi þvingaður til að afhenda hrút Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Segja Grindavík alls ekki ónýta og vilja hleypa fólki inn Fjórar ferðir vegna heilbrigðisþjónustu fást nú endurgreiddar Skemmdu bíla í reiðiskasti áður en þeir flúðu lögreglu á rafskútu Dýrmætu vasaúri og silfurfesti stolið af byggðasafni „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Rannsókn lokið á máli sem snýr að Polar Nanoq Fyrsta makrílfarmi vertíðarinnar landað í Neskaupstað Kári Garðarsson ráðinn framkvæmdastjóri Samtakanna 78 „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Albert neitaði sök Mikil tækifæri felist í að gera Þórsmörk að þjóðgarði Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Ekki náttúruspjöll heldur forvarnir „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ „Við erum að klæða vegi sem eiga að vera malbikaðir“ Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Sjá meira
Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42
Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48