Nauðsynlegt að hækka lán og breyta skilyrðum um námsframvindu Lovísa Arnardóttir skrifar 6. febrúar 2024 13:30 Alexandra Ýr van Erven, stjórnmálafræðinemi. Landssamtök íslenskra stúdenta, LÍS, telja áríðandi að lögum um Menntasjóð námsmanna verði breytt til að tryggja skilvirkni og betra aðgengi nemenda að lánum og styrkjum. Samtökin fóru á fund allsherjar- og menntamálanefndar fyrir hádegi í dag. Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“ Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Verið ættleiddur af Íslendingum Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Alþjóðakerfinu ekki viðbjargandi og þörf á aðlögun Erlent Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Pútín sagður ætla að „taka til“ eftir kosningarnar Erlent Bylgja Dís er látin Innlent Segir danska kerfið þurfa að líta á Grænlendinga sem jafningja Erlent Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Innlent Fleiri fréttir Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Afnemur æviskipanir varasaksóknara eftir mál Helga Magnúsar Gul úrkomuviðvörun á Austfjörðum og á Suðausturlandi Gestur Guðmundsson er látinn Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Háskólinn hafi ekki breytt stefnu sinni um inntöku alþjóðlegra nema Hallar á karla í fjárlagafrumvarpi Féll af baki íslensks hests og fær engar skaðabætur Óttast verðhækkanir sem bitni á konum og barnafjölskyldum Ósáttur við skattana og hefði viljað loka fjárlagagatinu Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Ólík sýn á nýja fjárlagafrumvarpið Bylgja Dís er látin Fundu villuráfandi ferðamenn nærri skálanum í Landmannalaugum „Allir vilja alltaf meira“ Reikna með fimmtán milljarða halla á næsta ári Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Bjargað af efri hæð eftir að eldur kom upp á jarðhæð í íbúðarhúsi Sjá meira
Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“
Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Verið ættleiddur af Íslendingum Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Alþjóðakerfinu ekki viðbjargandi og þörf á aðlögun Erlent Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Pútín sagður ætla að „taka til“ eftir kosningarnar Erlent Bylgja Dís er látin Innlent Segir danska kerfið þurfa að líta á Grænlendinga sem jafningja Erlent Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Innlent Fleiri fréttir Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Afnemur æviskipanir varasaksóknara eftir mál Helga Magnúsar Gul úrkomuviðvörun á Austfjörðum og á Suðausturlandi Gestur Guðmundsson er látinn Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Háskólinn hafi ekki breytt stefnu sinni um inntöku alþjóðlegra nema Hallar á karla í fjárlagafrumvarpi Féll af baki íslensks hests og fær engar skaðabætur Óttast verðhækkanir sem bitni á konum og barnafjölskyldum Ósáttur við skattana og hefði viljað loka fjárlagagatinu Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Ólík sýn á nýja fjárlagafrumvarpið Bylgja Dís er látin Fundu villuráfandi ferðamenn nærri skálanum í Landmannalaugum „Allir vilja alltaf meira“ Reikna með fimmtán milljarða halla á næsta ári Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Bjargað af efri hæð eftir að eldur kom upp á jarðhæð í íbúðarhúsi Sjá meira
Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42
Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48