Spilakassarnir eru versti vandi veðmála á Íslandi Sigurður G. Guðjónsson skrifar 13. mars 2024 11:01 Á undanförnum árum hefur ítrekað komið fram fram í útgáfu embættis Ríkislögreglustjóra á áhættumati um peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka fyrir Ísland, að „veruleg hætta er á því að spilakassar geti verið notaðir til að þvætta fé“ hér á landi og að „vísbendingar“ eru um að það hafi verið gert. Í nýjasta áhættumatinu er útskýrt að „peningaþvætti í gegnum spilakassa krefst ekki sérfræðiþekkingar, sérstaks undirbúnings eða tilkostnaðar.“ Aðferðin er einföld. Hægt er að hlaða reiðufé í spilakassana (allt að 100.000 kr. i hvert sinn) og svo prenta út vinningsmiða án þess að spila og fá greitt hjá gjaldkera. Þessi staða hefur verið þekkt í mörg ár, en þrátt fyrir það hafa viðbrögð félaganna tveggja sem reka spilakassana, Happdrætti Háskóla Íslands (HHÍ) og Íslandsspil (í eigu Rauða krossins og Landsbjargar), verið svo hverfandi lítil að Ríkislögreglustjóri vakti enn einu sinni athygli á þessari áhættu í nýjustu skýrslu sinni, sem kom út síðastliðinn desember. Betsson lýtur ströngum reglum ESB Á mánudag og þriðjudag hefur Bryndísi Hrafnkelsdóttur forstjóra Happdrættis Háskóla Íslands verið í viðtölum við Morgunblaðið og Bylgjuna. Í viðtölum þessum vék forstjórinn ekki einu orði að því af hverju HHÍ hefur ekki brugðist við marg ítrekuðum ábendingum Ríkislögreglustjóra, heldur kaus að beina athyglinni að erlendum netspilunarsíðum, setja þær allar undir sama hatt og tengja ólöglegri starfsemi. Það er vel þekkt að á flestum sviðum athafnalífsins eru fyrirtæki sem standa illa að málum, ýmist af getuleysi eða ráðnum hug, en að það eigi við um öll erlend netspilafyrirtæki er víðs fjarri sannleikanum. Staðreyndin er sú að sum þeirra halda miklu betur utanum starfsemi sína og viðskiptavini en íslensku happdrættisfyrirtækin. Þar á meðal er umbjóðandi minn, sænska fyrirtækið Betsson sem hvílir á rúmlega 60 ára gömlum grunni og er skráð í sænsku kauphöllinni Nasdaq í Stokkhólmi, með tilheyrandi gagnsæis- og upplýsingaskyldu. Vefsíðan betsson.com er starfrækt af fyrirtækinu BML Group Ltd, sem er með heimili á Möltu. Malta er aðildarríki Evrópusambandsins (ESB) og lúta fyrirtæki með aðsetur þar ströngum reglum ESB um varnir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka. Fyrirtækið lýtur einnig reglum ESB um gagnsæi og skyldur veðmálafyrirtækja, þar á meðal ber þeim skylda til að framkvæma áreiðanleikakannanir á viðskiptavinum sínum og tilkynna grunsamleg viðskipti. Eru þessar reglur mun strangari en gilda samkvæmt íslenskum lögum um spila- og happdrættisfyrirtæki. Íslensku fyrirtækin sinnulaus gagnvart spilafíkn En frammistaða íslensku happdrættisfélaganna er ekki aðeins dapurleg þegar kemur að vörnum gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka. Sinnuleysi þeirra gagnvart þeim sem eru útsettir fyrir spilafíkn hefur verið þekkt löngu áður en Ríkislögreglustjóri hóf að benda á kæruleysi þeirra gagnvart misnotkun brotamanna á spilakössunum. Í skýrslu starfshóps dómsmálaráðherra um „Réttarbætur á sviði happdrættismála“, sem kom út í desember 2022, er bent á að „umfangsmestu og viðkvæmustu álitamálin sem takast þyrfti á við snéru að rekstri spilakassa og spilavéla sem rekin eru á grundvelli ákvæða sérlaga, en rekstur þeirra virðist nátengdur vandamálum tengdum spilavanda og spilafíkn.“ Þetta voru ekki nýjar fréttir. Margsinnis hefur verið bent á að spilakassarnir eru uppspretta sorglegustu dæmanna um að fólk hafi ánetjast spilafíkn. Það var af þeim sökum sem SÁÁ ákvað 2020 að hætta þátttöku í rekstri þeirra. Sama gildir um önnur lönd. Spilakassar eru skaðlegasta form veðmála. Af þeirri ástæðu voru svokölluð spilakort tekin upp í Noregi 2009 og 2014 í Svíþjóð. Notkun þeirra hefur hjálpað þeim sem glíma við spilafíkn að setja sér mörk og dregið úr tapi þeirra. Skylda er að nota spilakort í báðum löndum en með þeim þurfa spilarar að auðkenna sig og setja sér takmörk um hversu háa fjárhæð þeir geta sett inn á spilareikning sinn og spilað fyrir. Íslensku spilakassafélögin tvö hafa frá að minnsta kosti árinu 2017 talað um að koma hér upp spilakortum, en ekkert orðið úr verki. Mögulega óttast þau áhrifin á afkomu sína. Þetta er umfangsmikill rekstur. HHÍ er með tæplega 500 spilakassa í rekstri á rúmlega 20 stöðum, sem eru ýmist barir, söluturnar eða sérstakir spilasalir. Spilakassar Íslandsspila eru um 330 talsins og eru þeir aðgengilegir á um 50 stöðum, börum, söluturnum og sérstökum spilasölum. Heildarvelta árið 2022 í spilakössum var um tólf milljarðar, kemur fram í áhættumati Ríkislögreglustjóra. Ábyrg spilamennska lykilatriði Bryndís forstjóri HHÍ útskýrði ekki í viðtalinu við Morgunblaðið af hverju spilakassafélögin hafa dregið svona lappirnar í því að takast á við spilafíkn viðskiptavina sinna. Frammistaða þeirra í þeim efnum er hins vegar alveg á hinum endanum frá því hvernig Betsson hefur sinnt þessu málefni enda veit félagið að gott samband við viðskiptavini hefur verið er grunnurinn að farsælum rekstri í ríflega sextíu ára sögu þess. Betsson hefur um árabil verið leiðandi í nýsköpun og þróun á stafrænum lausnum í netleikjum. Félagið hefur alla tíð lagt ríka áherslu á ábyrga spilamennsku og vinur með Global Gambling Guidance Group (G4), sem vottar spilasíður á Netinu. Betsson býður ýmis tól og leiðir eru í boði til að koma í veg fyrir óheilbrigða spilamennsku. Gildir það bæði um ráðstafanir sem spilarar geta sjálfir stutt sig við og af hálfu fyrirtækisins, sem hefur samband við spilara ef hugbúnaður félagsins nemur vísbendingar um að spilamennska sé að fara úr böndunum. Ólöglegt fyrir aðila undir 18 ára aldri að opna reikninga og/eða spila fjárhættuspil hjá Betsson. Fyrirtækið áskilur sér rétt til þess að óska eftir sönnun um aldur frá öllum viðskiptavinum sínum og getur lokað reiknigum þangað til viðeigandi gögn hafa borist. Hér er hægt að kynna sér betur þau tól Betsson sem stuðla að ábyrgri spilamennsku. Eru þessar ráðstafanir um eigin ábyrga spilamennsku og möguleg inngrip til að stöðva óheilbrigða spilamennsku mun umfangsmeiri en eru í boði hjá íslenskum spila- og happdrættisfyrirtækjum. Það var gott að lesa í spjallinu við Bryndísi að þau ætli nú að fara að bæta ráð sitt. Höfundur er lögmaður Betsson. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjárhættuspil Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Á undanförnum árum hefur ítrekað komið fram fram í útgáfu embættis Ríkislögreglustjóra á áhættumati um peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka fyrir Ísland, að „veruleg hætta er á því að spilakassar geti verið notaðir til að þvætta fé“ hér á landi og að „vísbendingar“ eru um að það hafi verið gert. Í nýjasta áhættumatinu er útskýrt að „peningaþvætti í gegnum spilakassa krefst ekki sérfræðiþekkingar, sérstaks undirbúnings eða tilkostnaðar.“ Aðferðin er einföld. Hægt er að hlaða reiðufé í spilakassana (allt að 100.000 kr. i hvert sinn) og svo prenta út vinningsmiða án þess að spila og fá greitt hjá gjaldkera. Þessi staða hefur verið þekkt í mörg ár, en þrátt fyrir það hafa viðbrögð félaganna tveggja sem reka spilakassana, Happdrætti Háskóla Íslands (HHÍ) og Íslandsspil (í eigu Rauða krossins og Landsbjargar), verið svo hverfandi lítil að Ríkislögreglustjóri vakti enn einu sinni athygli á þessari áhættu í nýjustu skýrslu sinni, sem kom út síðastliðinn desember. Betsson lýtur ströngum reglum ESB Á mánudag og þriðjudag hefur Bryndísi Hrafnkelsdóttur forstjóra Happdrættis Háskóla Íslands verið í viðtölum við Morgunblaðið og Bylgjuna. Í viðtölum þessum vék forstjórinn ekki einu orði að því af hverju HHÍ hefur ekki brugðist við marg ítrekuðum ábendingum Ríkislögreglustjóra, heldur kaus að beina athyglinni að erlendum netspilunarsíðum, setja þær allar undir sama hatt og tengja ólöglegri starfsemi. Það er vel þekkt að á flestum sviðum athafnalífsins eru fyrirtæki sem standa illa að málum, ýmist af getuleysi eða ráðnum hug, en að það eigi við um öll erlend netspilafyrirtæki er víðs fjarri sannleikanum. Staðreyndin er sú að sum þeirra halda miklu betur utanum starfsemi sína og viðskiptavini en íslensku happdrættisfyrirtækin. Þar á meðal er umbjóðandi minn, sænska fyrirtækið Betsson sem hvílir á rúmlega 60 ára gömlum grunni og er skráð í sænsku kauphöllinni Nasdaq í Stokkhólmi, með tilheyrandi gagnsæis- og upplýsingaskyldu. Vefsíðan betsson.com er starfrækt af fyrirtækinu BML Group Ltd, sem er með heimili á Möltu. Malta er aðildarríki Evrópusambandsins (ESB) og lúta fyrirtæki með aðsetur þar ströngum reglum ESB um varnir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka. Fyrirtækið lýtur einnig reglum ESB um gagnsæi og skyldur veðmálafyrirtækja, þar á meðal ber þeim skylda til að framkvæma áreiðanleikakannanir á viðskiptavinum sínum og tilkynna grunsamleg viðskipti. Eru þessar reglur mun strangari en gilda samkvæmt íslenskum lögum um spila- og happdrættisfyrirtæki. Íslensku fyrirtækin sinnulaus gagnvart spilafíkn En frammistaða íslensku happdrættisfélaganna er ekki aðeins dapurleg þegar kemur að vörnum gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka. Sinnuleysi þeirra gagnvart þeim sem eru útsettir fyrir spilafíkn hefur verið þekkt löngu áður en Ríkislögreglustjóri hóf að benda á kæruleysi þeirra gagnvart misnotkun brotamanna á spilakössunum. Í skýrslu starfshóps dómsmálaráðherra um „Réttarbætur á sviði happdrættismála“, sem kom út í desember 2022, er bent á að „umfangsmestu og viðkvæmustu álitamálin sem takast þyrfti á við snéru að rekstri spilakassa og spilavéla sem rekin eru á grundvelli ákvæða sérlaga, en rekstur þeirra virðist nátengdur vandamálum tengdum spilavanda og spilafíkn.“ Þetta voru ekki nýjar fréttir. Margsinnis hefur verið bent á að spilakassarnir eru uppspretta sorglegustu dæmanna um að fólk hafi ánetjast spilafíkn. Það var af þeim sökum sem SÁÁ ákvað 2020 að hætta þátttöku í rekstri þeirra. Sama gildir um önnur lönd. Spilakassar eru skaðlegasta form veðmála. Af þeirri ástæðu voru svokölluð spilakort tekin upp í Noregi 2009 og 2014 í Svíþjóð. Notkun þeirra hefur hjálpað þeim sem glíma við spilafíkn að setja sér mörk og dregið úr tapi þeirra. Skylda er að nota spilakort í báðum löndum en með þeim þurfa spilarar að auðkenna sig og setja sér takmörk um hversu háa fjárhæð þeir geta sett inn á spilareikning sinn og spilað fyrir. Íslensku spilakassafélögin tvö hafa frá að minnsta kosti árinu 2017 talað um að koma hér upp spilakortum, en ekkert orðið úr verki. Mögulega óttast þau áhrifin á afkomu sína. Þetta er umfangsmikill rekstur. HHÍ er með tæplega 500 spilakassa í rekstri á rúmlega 20 stöðum, sem eru ýmist barir, söluturnar eða sérstakir spilasalir. Spilakassar Íslandsspila eru um 330 talsins og eru þeir aðgengilegir á um 50 stöðum, börum, söluturnum og sérstökum spilasölum. Heildarvelta árið 2022 í spilakössum var um tólf milljarðar, kemur fram í áhættumati Ríkislögreglustjóra. Ábyrg spilamennska lykilatriði Bryndís forstjóri HHÍ útskýrði ekki í viðtalinu við Morgunblaðið af hverju spilakassafélögin hafa dregið svona lappirnar í því að takast á við spilafíkn viðskiptavina sinna. Frammistaða þeirra í þeim efnum er hins vegar alveg á hinum endanum frá því hvernig Betsson hefur sinnt þessu málefni enda veit félagið að gott samband við viðskiptavini hefur verið er grunnurinn að farsælum rekstri í ríflega sextíu ára sögu þess. Betsson hefur um árabil verið leiðandi í nýsköpun og þróun á stafrænum lausnum í netleikjum. Félagið hefur alla tíð lagt ríka áherslu á ábyrga spilamennsku og vinur með Global Gambling Guidance Group (G4), sem vottar spilasíður á Netinu. Betsson býður ýmis tól og leiðir eru í boði til að koma í veg fyrir óheilbrigða spilamennsku. Gildir það bæði um ráðstafanir sem spilarar geta sjálfir stutt sig við og af hálfu fyrirtækisins, sem hefur samband við spilara ef hugbúnaður félagsins nemur vísbendingar um að spilamennska sé að fara úr böndunum. Ólöglegt fyrir aðila undir 18 ára aldri að opna reikninga og/eða spila fjárhættuspil hjá Betsson. Fyrirtækið áskilur sér rétt til þess að óska eftir sönnun um aldur frá öllum viðskiptavinum sínum og getur lokað reiknigum þangað til viðeigandi gögn hafa borist. Hér er hægt að kynna sér betur þau tól Betsson sem stuðla að ábyrgri spilamennsku. Eru þessar ráðstafanir um eigin ábyrga spilamennsku og möguleg inngrip til að stöðva óheilbrigða spilamennsku mun umfangsmeiri en eru í boði hjá íslenskum spila- og happdrættisfyrirtækjum. Það var gott að lesa í spjallinu við Bryndísi að þau ætli nú að fara að bæta ráð sitt. Höfundur er lögmaður Betsson.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun