Ræðum um gjaldmiðilinn Ingólfur Sverrisson skrifar 1. apríl 2024 22:01 Sveigjanleiki íslensku krónunnar er að margra mati dýrmætur eiginleiki og gerir þennan minnsta gjaldmiðil veraldar að þjóðargersemi sem mikil nauðsyn er að varðveita. Með þessum töfrasprota sé unnt að bregðast við óværu eins og verðbólgu og hækka vexti endalaust þannig að fólk og fyrirtæki borgi ríflega fyrir þá ósvinnu að sækjast eftir lánum innan íslenska hagkerfisins. Að vísu er þessi dýrgripur þeirrar ónáttúru að leggja ekki kvaðirnar á alla landsmenn, aðeins þau fyrirtæki sem ekki hafa forðað sér í faðm stærri gjaldmiðla ásamt unga fólkinu sem er að reyna að koma þaki yfir höfuðið. Þarna eru þeir einstaklingar og fyrirtæki fundin sem verðskulda að taka á sig svipuhögg vaxtavandarins. Við hin skuldlausu sleppum og auðvitað þau 250 fyrirtæki sem hafa fengið leyfi til að færa allt sitt í evrum eða dollurum. Eiga því greiðan aðgang að lánum og rekstrarfé sem er margfalt hagstæðara en samræmd íslensk bankastarfsemi býður upp á þar sem samkeppni er ekki í hávegum höfð. Talsmenn þessara fyrirtækja, sem spanna nú rösklega 40% þjóðarbúskaparins, brosa bara góðlátlega þegar fyrirtækin, sem læst eru inni í íslenska krónukerfinu og kvarta sáran yfir að þurfa ásamt unga fólkinu að greiða stórupphæðir til að vinna á verðbólgunni. Mitt í þessum hrunadansi hljómar svo lofsöngurinn um þá dásemd sem krónan knýr fram með því að hækka stýrivexti fjórtán sinnum í röð á útvalda hópa. Margir hafa þó bent á að fáránlegt sé að kljúfa þjóðina með þessu háttalagi í andstæðar fylkingar. Vænlegra sé að fara að dæmi flestra nágrannaþjóða okkar og taka upp eða tengjast evrunni enda þótt þess konar tal sé af mörgum lagt að jöfnu við landráð. Eftir sem áður virðast augu margra loks vera farin að opnast fyrir því að ástæða sé til að staldra við, skoða málið og ræða æsingalaust kosti þess og galla að taka upp evruna. Mörgum til furðu virðist helsta hindrunin gegn vitrænni umræðu um gjaldmiðilinn koma frá þeim fyrirtækjum innan samtaka atvinnurekenda sem þegar hafa forðað sér úr krónuhagkerfinu. Hið mikla hreðjartak sem þar er beitt til að komast hjá umræðu um mál þetta er einhver undarlegasta ráðgáta síðari tíma og minnir á vinnubrögð rússneskra oligarka þar sem umræða og lýðræðisleg niðurstaða er talið úrelt þing. Nýlega eru virtir verkalýðsforingjar þó farnir að ræða opinskátt um að hugsanlega geti upptaka evru leitt af sér stöðugra fjármálaumhverfi í okkar góða landi og tryggt umbjóðendum þeirra mun betri kjör til lengri tíma litið. Með nýjum langtímakjarsamningi sé jafnvel lag til að skoða málið. Þegar slíkur þanki er farinn að svífa yfir vötnum er eðlilegt að huga að því hvað allar þessar ágætu viðskipta- og hagfræðadeildir háskólanna okkar geta lagt af mörkum. Annars vegar með því að afla traustra upplýsinga um helstu staðreyndir málsins, skera þannig til meinsins og opinbera grunnupplýsingar fyrir okkur sem byggjum þetta samfélag. Hins vegar að efna til vandaðra og málefnalegra umræðna um þær niðurstöður og hvaða ályktanir megi af þeim draga. Þá geta landsmenn betur áttað sig á því hvort krónan okkar sé í raun: Bjargvættur, orsök óstöðugleika eða bara hitamælir sem engu skiptir eins og ein kenningin hljómar. Alltént er betra að þekkja helstu staðreyndir, skiptast á skoðunum um þær og hætta að hrópa slagorð upp úr skotgröfum. Við lok málefnalegrar umræðu ætti að vera raunhæft að skapa hér stöðugra efnahagsumhverfi í framtíðinni allri þjóðinni til farsældar. En umfram allt: Ræðum þetta mikilvæga málefni af yfirvegun og réttsýni. Þessi hallærislega þöggun er ekki sæmandi menntaðri og upplýstri þjóð. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslenska krónan Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd Jakob S. Jónsson, Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson Skoðun Skoðun Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson skrifar Skoðun Styðjum Katrínu Jakobsdóttur Gerður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur þessi ótti við tilfinningar? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Lyf og dáleiðsla Hannes Björnsson skrifar Skoðun Hvað þarf til að forseti beiti málskotsrétti? Salvör Nordal skrifar Skoðun Kosningar nálgast Halldóra Æsa Aradóttir skrifar Skoðun Auðlindirnar okkar Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson skrifar Skoðun Fagleg uppbygging myndlistar í forgrunni Tinna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson skrifar Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Blóðugt upp fyrir axlir Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Greind eða dómgreindarskortur Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Stafrænt samstarf sveitarfélaga þarf aukið vægi Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Fyrir ykkur, Blessing, Mary og Esther Guðrún Árnadóttir,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir skrifar Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Söfn í þágu fræðslu og rannsókna Sigurjón Baldur Hafsteinsson skrifar Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Sjá meira
Sveigjanleiki íslensku krónunnar er að margra mati dýrmætur eiginleiki og gerir þennan minnsta gjaldmiðil veraldar að þjóðargersemi sem mikil nauðsyn er að varðveita. Með þessum töfrasprota sé unnt að bregðast við óværu eins og verðbólgu og hækka vexti endalaust þannig að fólk og fyrirtæki borgi ríflega fyrir þá ósvinnu að sækjast eftir lánum innan íslenska hagkerfisins. Að vísu er þessi dýrgripur þeirrar ónáttúru að leggja ekki kvaðirnar á alla landsmenn, aðeins þau fyrirtæki sem ekki hafa forðað sér í faðm stærri gjaldmiðla ásamt unga fólkinu sem er að reyna að koma þaki yfir höfuðið. Þarna eru þeir einstaklingar og fyrirtæki fundin sem verðskulda að taka á sig svipuhögg vaxtavandarins. Við hin skuldlausu sleppum og auðvitað þau 250 fyrirtæki sem hafa fengið leyfi til að færa allt sitt í evrum eða dollurum. Eiga því greiðan aðgang að lánum og rekstrarfé sem er margfalt hagstæðara en samræmd íslensk bankastarfsemi býður upp á þar sem samkeppni er ekki í hávegum höfð. Talsmenn þessara fyrirtækja, sem spanna nú rösklega 40% þjóðarbúskaparins, brosa bara góðlátlega þegar fyrirtækin, sem læst eru inni í íslenska krónukerfinu og kvarta sáran yfir að þurfa ásamt unga fólkinu að greiða stórupphæðir til að vinna á verðbólgunni. Mitt í þessum hrunadansi hljómar svo lofsöngurinn um þá dásemd sem krónan knýr fram með því að hækka stýrivexti fjórtán sinnum í röð á útvalda hópa. Margir hafa þó bent á að fáránlegt sé að kljúfa þjóðina með þessu háttalagi í andstæðar fylkingar. Vænlegra sé að fara að dæmi flestra nágrannaþjóða okkar og taka upp eða tengjast evrunni enda þótt þess konar tal sé af mörgum lagt að jöfnu við landráð. Eftir sem áður virðast augu margra loks vera farin að opnast fyrir því að ástæða sé til að staldra við, skoða málið og ræða æsingalaust kosti þess og galla að taka upp evruna. Mörgum til furðu virðist helsta hindrunin gegn vitrænni umræðu um gjaldmiðilinn koma frá þeim fyrirtækjum innan samtaka atvinnurekenda sem þegar hafa forðað sér úr krónuhagkerfinu. Hið mikla hreðjartak sem þar er beitt til að komast hjá umræðu um mál þetta er einhver undarlegasta ráðgáta síðari tíma og minnir á vinnubrögð rússneskra oligarka þar sem umræða og lýðræðisleg niðurstaða er talið úrelt þing. Nýlega eru virtir verkalýðsforingjar þó farnir að ræða opinskátt um að hugsanlega geti upptaka evru leitt af sér stöðugra fjármálaumhverfi í okkar góða landi og tryggt umbjóðendum þeirra mun betri kjör til lengri tíma litið. Með nýjum langtímakjarsamningi sé jafnvel lag til að skoða málið. Þegar slíkur þanki er farinn að svífa yfir vötnum er eðlilegt að huga að því hvað allar þessar ágætu viðskipta- og hagfræðadeildir háskólanna okkar geta lagt af mörkum. Annars vegar með því að afla traustra upplýsinga um helstu staðreyndir málsins, skera þannig til meinsins og opinbera grunnupplýsingar fyrir okkur sem byggjum þetta samfélag. Hins vegar að efna til vandaðra og málefnalegra umræðna um þær niðurstöður og hvaða ályktanir megi af þeim draga. Þá geta landsmenn betur áttað sig á því hvort krónan okkar sé í raun: Bjargvættur, orsök óstöðugleika eða bara hitamælir sem engu skiptir eins og ein kenningin hljómar. Alltént er betra að þekkja helstu staðreyndir, skiptast á skoðunum um þær og hætta að hrópa slagorð upp úr skotgröfum. Við lok málefnalegrar umræðu ætti að vera raunhæft að skapa hér stöðugra efnahagsumhverfi í framtíðinni allri þjóðinni til farsældar. En umfram allt: Ræðum þetta mikilvæga málefni af yfirvegun og réttsýni. Þessi hallærislega þöggun er ekki sæmandi menntaðri og upplýstri þjóð. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði.
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar