Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Lovísa Arnardóttir skrifar 25. apríl 2024 08:01 Sveitarstjóri í Mýrdalshreppi segir það hafa verið nauðsynlegt að stofna enskumælandi ráð til að tryggja aðgengi allra íbúa að lýðræðislegri þátttöku. Einar Freyr Elínarson sveitarstjóri í Mýrdalshreppi segir mikilvægt að þegar rætt er um enskumælandi ráð í sveitarfélaginu sé litið þess af hverju það var stofnað og við hvaða aðstæður. Hefði ráðið ekki verið stofnað hefði stór hluti íbúa verið útilokaður frá lýðræðisþátttöku. Íbúafjöldi í sveitarfélaginu er samkvæmt gögnum Hagstofunnar 639 en Sambandi íslenskra sveitarfélaga 881. Einar Freyr segir íbúa um þúsund og að 60 prósent þeirra sé af erlendum uppruna og er það hæst hlutfall á landinu. „Við stóðum frammi fyrir þeim veruleika eftir síðustu kosningar að eftir að Alþingi gerði breytingar á kosningalögum fjórfaldaðist fjöldi erlendra íbúa á kjörskrá,“ segir Einar Freyr. Kosningalögunum var breytt fyrir síðustu kosningar þannig að kjörgengi og kosningarétt fengu erlendir ríkisborgarar eftir þriggja ára búsetu á Íslandi í stað fimm ára búsetu sem það var áður. „Við horfðum raunsætt á stöðuna og það blasti við að ef við myndum ekkert gera værum við að sætta okkur við mjög litla lýðræðislega þátttöku íbúa,“ segir Einar Freyr. Verðlaunaefni? Nokkur umræða hefur verið um enskumælandi ráð sveitarfélagsins vegna verðlauna sem ráðið fékk frá Byggðastofnun. Í aðsendri grein eftir Snorra Másson á Vísi í gær var spurt hvort það væri í raun verðlaunaefni. Það væri áhyggjuefni þegar litið væri til þróunar notkunar íslenskrar tungu að verðlauna notkun enskrar tungu. „En það er alvarlegra rannsóknarefni ef Byggðastofnun telur þróunina í Vík í Mýrdal vera góða byggðastefnu, þar sem sveitarfélagið reiðir sig á eina atvinnugrein, íbúar með erlent ríkisfang eru í yfirgnæfandi meirihluta og það er orðinn óvinnandi vegur að reka samfélagið á íslensku,“ sagði Snorri í grein sinni. Grein hans svaraði Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor í íslensku, svo í morgun í umræðuhópi sínum Málspjall á Facebook. „Í þessu máli kemur glöggt í ljós það sem ég hef margoft skrifað hér um: Með atvinnustefnu sem byggist á láglaunastörfum þar sem fólk vinnur langan vinnudag, og með því að leggja allt of litla áherslu á kennslu íslensku sem annars máls, erum við að búa hér til tvískipt samfélag. Það er eðlilegt að ætlast til þess að íslenska sé notuð og nothæf á öllum sviðum, en jafnframt er eðlilegt að fólk sem hefur ekki verið búin nægilega góð aðstaða og tækifæri til að læra málið vilji njóta lýðræðislegra réttinda til þátttöku í samfélaginu. Eins og staðan er núna verður árekstur milli hagsmuna íslenskunnar og hagsmuna innflytjenda. Við verðum að finna leið til að leysa úr því þannig að réttur fólks sé virtur án þess að það komi niður á íslenskunni,“ sagði Eiríkur í grein sinni. Hægt að starfa lengi í ferðaþjónustu án þess að tala íslensku Einar Freyr segist fagna umræðu um íslenska tungu og að honum þyki Eiríkur skilja umræðuna vel, ein einnig skilji hann vel þann veruleika sem íbúar í Mýrdalshreppi standi frammi fyrir. „Það er hins vegar þannig að einmitt málefni íslenskunnar er það sem mest hefur verið rætt á fundum í enskumælandi ráði,“ segir Einar Freyr og einnig hafi ráðið verið nýtt til að kynna íslenska stjórnsýslu og íslenskt samfélag. Einnig hafi ráðið verið nýtt til að fara yfir almannavarnir og hvernig eigi að bregðast við náttúruhamförum. „Við erum að reyna að finna leiðir og koma af stað umræðu um það hvernig er hægt að innleiða hvata til þess að erlendir íbúar læri íslensku,“ segir Einar Freyr og að tækifærin séu ekki nægilega góð. Hann bendir á að sem dæmi í Mýrdalshreppi vinni flestir erlendir íbúar í ferðaþjónustu. „Það er hægt að starfa mjög lengi í ferðaþjónustu án þess að tala íslensku.“ Hann segir mikilvægt að allt samfélagið staldri við og kanni hvernig sé hægt að efla íslenskunám í þessum nýja veruleika. „Ég er á þeirri skoðun að þetta hafi verið mjög gott skref hjá okkur. Við erum að búa til þarna verkfæri fyrir erlenda íbúa til að hafa áhrif á stefnumótum. Það er eðlilegt að þeir sem borga fulla skatta, og Alþingi er búið að ákveða séu kjörgengir og hafi kosningarétt, þeir hafi einhverja rödd í því hvernig opinberu fé er ráðstafað og hvaða þjónustu sveitarfélagið er að veita.“ Skautun hjá Snorra Einar Freyr segir að allar fundargerðir ráðsins séu ritaðar á bæði ensku og íslensku. Stjórnsýslan fari þannig fram á íslensku. „Það er enginn afsláttur gefinn með það.“ Einar Freyr segir stöðuna einfaldlega þannig að það sé búið að byggja upp hagkerfi sé drifið áfram af ferðaþjónustu. Það skili fjármagni í hagkerfið og hafi tryggt uppbyggingu á Íslandi. Á sama tíma sé ekki nægilega skýr sýn eða stefna um það hvernig eigi að tryggja fólki aðgengi að íslenskukennslu. Auk þess þurfi að tryggja betur stöðu fjöltyngdra barna og málþroska þeirra. Það sé stór áskorun til framtíðar og sveitarfélagið hafi leitað til stjórnvalda um það. Íbúum hefur fjölgað hratt síðustu ár í Mýrdalshreppi. Vísir/ Jóhann K. „Ég fagna þessari umræðu. Mér finnst framsetningin hjá Snorra Mássyni frekar ýta undir ákveðna skautun á meðan að ég myndi miklu frekar leggja áherslu á samvinnu og samtalið á milli þessara hópa. Það eru ekki bara við Íslendingar sem erum í bestri stöðu að þróa hugmyndir og leiðir til að efla íslenskunám. Það er einmitt líka fólkið sem er að koma, og með fyrirtækjum og atvinnulífinu. Ég vil meina að þetta hafi verið heillavænlegra skref heldur en að hópurinn sem býr hérna, er með kosningarrétt og greiðir skatta, yrði áfram jaðarsettur.“ Íslensk tunga Mýrdalshreppur Innflytjendamál Sveitarstjórnarmál Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Innlent Fleiri fréttir Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Virkni í þremur gígum og mest í miðjunni Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjá meira
Íbúafjöldi í sveitarfélaginu er samkvæmt gögnum Hagstofunnar 639 en Sambandi íslenskra sveitarfélaga 881. Einar Freyr segir íbúa um þúsund og að 60 prósent þeirra sé af erlendum uppruna og er það hæst hlutfall á landinu. „Við stóðum frammi fyrir þeim veruleika eftir síðustu kosningar að eftir að Alþingi gerði breytingar á kosningalögum fjórfaldaðist fjöldi erlendra íbúa á kjörskrá,“ segir Einar Freyr. Kosningalögunum var breytt fyrir síðustu kosningar þannig að kjörgengi og kosningarétt fengu erlendir ríkisborgarar eftir þriggja ára búsetu á Íslandi í stað fimm ára búsetu sem það var áður. „Við horfðum raunsætt á stöðuna og það blasti við að ef við myndum ekkert gera værum við að sætta okkur við mjög litla lýðræðislega þátttöku íbúa,“ segir Einar Freyr. Verðlaunaefni? Nokkur umræða hefur verið um enskumælandi ráð sveitarfélagsins vegna verðlauna sem ráðið fékk frá Byggðastofnun. Í aðsendri grein eftir Snorra Másson á Vísi í gær var spurt hvort það væri í raun verðlaunaefni. Það væri áhyggjuefni þegar litið væri til þróunar notkunar íslenskrar tungu að verðlauna notkun enskrar tungu. „En það er alvarlegra rannsóknarefni ef Byggðastofnun telur þróunina í Vík í Mýrdal vera góða byggðastefnu, þar sem sveitarfélagið reiðir sig á eina atvinnugrein, íbúar með erlent ríkisfang eru í yfirgnæfandi meirihluta og það er orðinn óvinnandi vegur að reka samfélagið á íslensku,“ sagði Snorri í grein sinni. Grein hans svaraði Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor í íslensku, svo í morgun í umræðuhópi sínum Málspjall á Facebook. „Í þessu máli kemur glöggt í ljós það sem ég hef margoft skrifað hér um: Með atvinnustefnu sem byggist á láglaunastörfum þar sem fólk vinnur langan vinnudag, og með því að leggja allt of litla áherslu á kennslu íslensku sem annars máls, erum við að búa hér til tvískipt samfélag. Það er eðlilegt að ætlast til þess að íslenska sé notuð og nothæf á öllum sviðum, en jafnframt er eðlilegt að fólk sem hefur ekki verið búin nægilega góð aðstaða og tækifæri til að læra málið vilji njóta lýðræðislegra réttinda til þátttöku í samfélaginu. Eins og staðan er núna verður árekstur milli hagsmuna íslenskunnar og hagsmuna innflytjenda. Við verðum að finna leið til að leysa úr því þannig að réttur fólks sé virtur án þess að það komi niður á íslenskunni,“ sagði Eiríkur í grein sinni. Hægt að starfa lengi í ferðaþjónustu án þess að tala íslensku Einar Freyr segist fagna umræðu um íslenska tungu og að honum þyki Eiríkur skilja umræðuna vel, ein einnig skilji hann vel þann veruleika sem íbúar í Mýrdalshreppi standi frammi fyrir. „Það er hins vegar þannig að einmitt málefni íslenskunnar er það sem mest hefur verið rætt á fundum í enskumælandi ráði,“ segir Einar Freyr og einnig hafi ráðið verið nýtt til að kynna íslenska stjórnsýslu og íslenskt samfélag. Einnig hafi ráðið verið nýtt til að fara yfir almannavarnir og hvernig eigi að bregðast við náttúruhamförum. „Við erum að reyna að finna leiðir og koma af stað umræðu um það hvernig er hægt að innleiða hvata til þess að erlendir íbúar læri íslensku,“ segir Einar Freyr og að tækifærin séu ekki nægilega góð. Hann bendir á að sem dæmi í Mýrdalshreppi vinni flestir erlendir íbúar í ferðaþjónustu. „Það er hægt að starfa mjög lengi í ferðaþjónustu án þess að tala íslensku.“ Hann segir mikilvægt að allt samfélagið staldri við og kanni hvernig sé hægt að efla íslenskunám í þessum nýja veruleika. „Ég er á þeirri skoðun að þetta hafi verið mjög gott skref hjá okkur. Við erum að búa til þarna verkfæri fyrir erlenda íbúa til að hafa áhrif á stefnumótum. Það er eðlilegt að þeir sem borga fulla skatta, og Alþingi er búið að ákveða séu kjörgengir og hafi kosningarétt, þeir hafi einhverja rödd í því hvernig opinberu fé er ráðstafað og hvaða þjónustu sveitarfélagið er að veita.“ Skautun hjá Snorra Einar Freyr segir að allar fundargerðir ráðsins séu ritaðar á bæði ensku og íslensku. Stjórnsýslan fari þannig fram á íslensku. „Það er enginn afsláttur gefinn með það.“ Einar Freyr segir stöðuna einfaldlega þannig að það sé búið að byggja upp hagkerfi sé drifið áfram af ferðaþjónustu. Það skili fjármagni í hagkerfið og hafi tryggt uppbyggingu á Íslandi. Á sama tíma sé ekki nægilega skýr sýn eða stefna um það hvernig eigi að tryggja fólki aðgengi að íslenskukennslu. Auk þess þurfi að tryggja betur stöðu fjöltyngdra barna og málþroska þeirra. Það sé stór áskorun til framtíðar og sveitarfélagið hafi leitað til stjórnvalda um það. Íbúum hefur fjölgað hratt síðustu ár í Mýrdalshreppi. Vísir/ Jóhann K. „Ég fagna þessari umræðu. Mér finnst framsetningin hjá Snorra Mássyni frekar ýta undir ákveðna skautun á meðan að ég myndi miklu frekar leggja áherslu á samvinnu og samtalið á milli þessara hópa. Það eru ekki bara við Íslendingar sem erum í bestri stöðu að þróa hugmyndir og leiðir til að efla íslenskunám. Það er einmitt líka fólkið sem er að koma, og með fyrirtækjum og atvinnulífinu. Ég vil meina að þetta hafi verið heillavænlegra skref heldur en að hópurinn sem býr hérna, er með kosningarrétt og greiðir skatta, yrði áfram jaðarsettur.“
Íslensk tunga Mýrdalshreppur Innflytjendamál Sveitarstjórnarmál Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Innlent Fleiri fréttir Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Virkni í þremur gígum og mest í miðjunni Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjá meira