Vanhæfur þegar hann dæmdi mann til að greiða 142 milljónir Árni Sæberg skrifar 8. júní 2024 21:51 Ingi Tryggvason er dómari við Héraðsdóm Reykjaness. VÍSIR/TRYGGVI PÁLL Héraðsdómarinn Ingi Tryggvason var vanhæfur þegar hann dæmdi mann til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar vegna brota á skattalögum. Hann olli eigin vanhæfi með því að tjá sig óvarlega um sakarefnið undir rekstri málsins. Þetta var niðurstaða Landsréttar, sem ómerkti dóms Héraðsdóms Reykjaness og vísaði honum heim í hérað til úrlausnar á ný í gær. Maðurinn, sem er ekki nafngreindur í dómi Landsréttar, var árið 2022 dæmdur til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar fyrir að hafa staðið skil á efnislega röngum skattframtölum gjaldárin 2016 til 2018 með því að hafa látið undir höfuð leggjast að telja fram skattskyldar tekjur frá einkahlutafélagi upp á 162 milljónir króna og þannig komið sér hjá að greiða tekjuskatt og útsvar að fjárhæð 71 milljón króna. Hann áfrýjaði þeim dómi Landsréttar og krafðist þess að hann yrði ómerktur vegna vanhæfis dómarans. Hafi tekið afstöðu of snemma Í dómi Landsréttar segir að ómerkingarkröfu sína hafi maðurinn byggt á því að héraðsdómari hafi tjáð sig með þeim hætti undir rekstri málsins, áður en hann hlýddi á vitni í málinu og áður en málflutningur fór fram, að hann teljist vanhæfur til að kveða upp dóm í því samkvæmt lögum um meðferð sakamála og því bæri að ómerkja hinn áfrýjaða dóm. Í greinargerð mannsins var vitnað í fern orðaskipti milli Inga og mannsins, sem eru meðal annars eftirfarandi: „Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“ Af þessum ummælum mætti ráða að dómarinn hafi verið búinn að taka afstöðu til sakarefnis áður en málið var tekið til dóms. Af hálfu ákæruvaldsins hafi ómerkingarkröfunni mótmælt og bent á að með framangreindum ummælum héraðsdómarans hafi hann verið að leiðbeina ákærða og ganga úr skugga um að hann skildi og væri ljós sú staða, sem hefði verið uppi gagnvart ákærða þegar búið var að flytja fjármuni félagsins af reikningi þess yfir á eigin bankareikning ákærða, og sem ákæruvaldið reisti málatilbúnað sinn á. Sakborningur verði að geta treyst dómaranum Í niðurstöðukafla Landsréttar segir að þegar lagt er mat á hæfi dómara til að fara með mál verði að gæta að því að tilgangur hæfisreglna í réttarfarslögum er ekki einungis að tryggja að dómari sitji ekki í máli nema hann sé óhlutdrægur gagnvart bæði aðilum máls og efni þess, heldur einnig að tryggja traust aðila jafnt sem almennings til dómstóla með því að koma í veg fyrir að dómari komi að úrlausn máls ef réttmæt tortryggni gæti risið um óhlutdrægni hans. Sé réttmætur vafi um óhlutdrægni dómara sé óhjákvæmilegt að hann víki sæti í máli Samkvæmt lögum um meðferð sakamála sé dómari vanhæfur til að fara með mál ef fyrir hendi eru atvik eða aðstæður sem eru fallnar til þess að draga óhlutdrægni hans með réttu í efa. Dómari ver'i jafnan að gæta að hæfi sínu þannig að efnisleg afstaða hans til þess ágreinings sem uppi er í málinu, komi ekki fram fyrr en í dómi. Ekki sáttur með spurningarnar Af upptökum úr dómsal sé ljóst að á stundum hafi maðurinn ekki verið alls kostar sáttur með þær spurningar sem Ingi beindi að honum. „Þótt það sé að sínu leyti skiljanlegt að héraðsdómari hafi, við þessar aðstæður, talið rétt að útskýra fyrir ákærða hverjar sönnunarkröfur væru gerðar í máli sem þessu, verður ekki framhjá því litið að í ummælum dómarans, sem gerð er grein fyrir hér að framan í efnisgrein 8 og féllu áður en teknar voru skýrslur af vitnum og munnlegur málflutningur fór fram, fólust öðrum þræði ályktanir hans um sönnunarstöðuna í máli ákærða,“ segir í dóminum. Því verði að fallast á það með manninum að ummæli dómarans hafi verið til þess fallin gefa honum tilefni til að draga óhlutdrægni dómarans í efa. Af þeim sökum væri óhjákvæmilegt að ómerkja hinn áfrýjaða dóm ásamt meðferð málsins í héraði frá upphafi aðalmeðferðar og vísa því til héraðsdóms til úrlausnar á ný Dómsmál Dómstólar Skattar og tollar Mest lesið Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglunds Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Innlent Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Innlent Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Innlent Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglunds Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Sjá meira
Þetta var niðurstaða Landsréttar, sem ómerkti dóms Héraðsdóms Reykjaness og vísaði honum heim í hérað til úrlausnar á ný í gær. Maðurinn, sem er ekki nafngreindur í dómi Landsréttar, var árið 2022 dæmdur til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar fyrir að hafa staðið skil á efnislega röngum skattframtölum gjaldárin 2016 til 2018 með því að hafa látið undir höfuð leggjast að telja fram skattskyldar tekjur frá einkahlutafélagi upp á 162 milljónir króna og þannig komið sér hjá að greiða tekjuskatt og útsvar að fjárhæð 71 milljón króna. Hann áfrýjaði þeim dómi Landsréttar og krafðist þess að hann yrði ómerktur vegna vanhæfis dómarans. Hafi tekið afstöðu of snemma Í dómi Landsréttar segir að ómerkingarkröfu sína hafi maðurinn byggt á því að héraðsdómari hafi tjáð sig með þeim hætti undir rekstri málsins, áður en hann hlýddi á vitni í málinu og áður en málflutningur fór fram, að hann teljist vanhæfur til að kveða upp dóm í því samkvæmt lögum um meðferð sakamála og því bæri að ómerkja hinn áfrýjaða dóm. Í greinargerð mannsins var vitnað í fern orðaskipti milli Inga og mannsins, sem eru meðal annars eftirfarandi: „Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“ Af þessum ummælum mætti ráða að dómarinn hafi verið búinn að taka afstöðu til sakarefnis áður en málið var tekið til dóms. Af hálfu ákæruvaldsins hafi ómerkingarkröfunni mótmælt og bent á að með framangreindum ummælum héraðsdómarans hafi hann verið að leiðbeina ákærða og ganga úr skugga um að hann skildi og væri ljós sú staða, sem hefði verið uppi gagnvart ákærða þegar búið var að flytja fjármuni félagsins af reikningi þess yfir á eigin bankareikning ákærða, og sem ákæruvaldið reisti málatilbúnað sinn á. Sakborningur verði að geta treyst dómaranum Í niðurstöðukafla Landsréttar segir að þegar lagt er mat á hæfi dómara til að fara með mál verði að gæta að því að tilgangur hæfisreglna í réttarfarslögum er ekki einungis að tryggja að dómari sitji ekki í máli nema hann sé óhlutdrægur gagnvart bæði aðilum máls og efni þess, heldur einnig að tryggja traust aðila jafnt sem almennings til dómstóla með því að koma í veg fyrir að dómari komi að úrlausn máls ef réttmæt tortryggni gæti risið um óhlutdrægni hans. Sé réttmætur vafi um óhlutdrægni dómara sé óhjákvæmilegt að hann víki sæti í máli Samkvæmt lögum um meðferð sakamála sé dómari vanhæfur til að fara með mál ef fyrir hendi eru atvik eða aðstæður sem eru fallnar til þess að draga óhlutdrægni hans með réttu í efa. Dómari ver'i jafnan að gæta að hæfi sínu þannig að efnisleg afstaða hans til þess ágreinings sem uppi er í málinu, komi ekki fram fyrr en í dómi. Ekki sáttur með spurningarnar Af upptökum úr dómsal sé ljóst að á stundum hafi maðurinn ekki verið alls kostar sáttur með þær spurningar sem Ingi beindi að honum. „Þótt það sé að sínu leyti skiljanlegt að héraðsdómari hafi, við þessar aðstæður, talið rétt að útskýra fyrir ákærða hverjar sönnunarkröfur væru gerðar í máli sem þessu, verður ekki framhjá því litið að í ummælum dómarans, sem gerð er grein fyrir hér að framan í efnisgrein 8 og féllu áður en teknar voru skýrslur af vitnum og munnlegur málflutningur fór fram, fólust öðrum þræði ályktanir hans um sönnunarstöðuna í máli ákærða,“ segir í dóminum. Því verði að fallast á það með manninum að ummæli dómarans hafi verið til þess fallin gefa honum tilefni til að draga óhlutdrægni dómarans í efa. Af þeim sökum væri óhjákvæmilegt að ómerkja hinn áfrýjaða dóm ásamt meðferð málsins í héraði frá upphafi aðalmeðferðar og vísa því til héraðsdóms til úrlausnar á ný
„Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“
Dómsmál Dómstólar Skattar og tollar Mest lesið Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglunds Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Innlent Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Innlent Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Innlent Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglunds Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Sjá meira