Ásgeir, gefðu okkur von! Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar 13. ágúst 2024 11:01 Hún hefur smogið eins og dalalæða inn í nánast hvern krók og kima samfélagsins og hefur bæði vakið ugg og ótta. Váin hefur vomað yfir og sýnir ekki á sér neitt fararsnið. Vextir, verðbólga og vísitölur hvers konar hafa farið hækkandi og aukið á byrði almennings og fyrirtækja. Það hefur orðið algjör forsendubrestur og raunar trúnaðarbrot síðan Seðlabankinn lækkaði vexti svo þeir voru aðeins rétt fyrir ofan núllið. Bankarnir fylgdu í kjölfarið og loksins var hægt að fá lán á viðundandi kjörum eins og íbúðalán. Neysludansinn hófst, jafnt hjá lágtekjufólki sem og öðrum hópum, sem fögnuðu lágum stýrivöxtum sem fóru niður í 0,75% þegar best lét en veislan stóð stutt. Heimsfaraldurinn og lækkun stýrivaxta Á Covid- tímanum lágu landsmenn annað hvort í flensu eða voru í sóttkví. Hið sama átti við um peningastefnu Seðlabankans. Allt þjóðfélagið lamaðist og það gerðu vextirnir líka – um tíma. Þegar landinn tók að braggast átti það sama við um Ásgeir Jónsson seðlabankastjóra og peningastefnunefnd. Stýrivextirnir tóku samstundis að hækka og eru orðnir 9,25% nú í ágúst 2024 og hafa verið það ansi lengi. Þessar aðgerðir ku eiga að lækka verðbólguna og draga úr þenslu. Láglaunafólk hefur nær ekkert öryggisnet þegar svona árar í samfélaginu. Hærri stýrivextir leiða til þess að vextir og mánaðarleg greiðslubyrði á lánum sem eru með breytilega vexti hækka. Þetta á m.a. við um neytendalán á borð við yfirdrátt og greiðsludreifingu á kreditkortum en mestu munar þó um íbúðalánin. Þegar Seðlabankinn breytir stýrivöxtum fylgja lánveitendur í kjölfarið. Litlar líkur á að vinna í húsnæðishappdrættinu Frá árinu 2022 og til dagsins í dag hefur Seðlabankinn hækkað stýrivexti úr 2% í 9,25% eða um 7,25 prósentustig. Vöxtur stýrivaxtanna hefur því var hraður og margir spámenn lærðari en ég telja að Ásgeir og peningastefnunefnd muni ekki endilega lækka þá á næsta ákvörðunardegi 21. ágúst nk. Það er ofar mínum skilningi. Húsnæðismálin eru sér kapítuli. Um það hafa margir spekingar fjallað og bent á það sem þar mætti betur fara. Þær betrumbætur gætu m.a. lækkað verðbólguna þar sem húsnæðisliðurinn spilar stóra rullu. Að kaupa sér húsnæði á Íslandi er eins og að vera í villta vestrinu þar sem happið eitt ræður því hvort þú ert skotinn eða ekki. Til þess að fá yfirhöfuð greiðslumat þarf að eiga góðan slatta af peningum í útborgun og einnig góðar ráðstöfunartekjur. Þá komum við aftur að láglaunafólki sem sjaldan á mikið af peningum. Síðustu kjarasamningar voru taldir hóflegir, en samt sendu sumir þau skilaboð að þeir væru verðbólguhvetjandi. Stundum er veröldin svo skrítin! Þetta sama láglaunafólk, sem ekki hefur ráð á að eignast öruggt húsnæði, má svo eyða vel og af ráðstöfunartekjum sínu í óöruggt og rándýrt leiguhúsnæði. Þetta er ákveðinn ómöguleiki, ekki satt? Verðbólguhvetjandi láglaunafólk? Fyrir nokkrum árum vann ég um tíma í verslun í Kringlunni. Þegar ég fékk fyrsta launaseðilinn minn taldi ég að um misskilning væri að ræða svo lág var krónutalan sem komin var inn á reikninginn minn. Ég hringdi samstundis í verkalýðsfélagið mitt VR og sagði farir mínar ekki sléttar. Ég væri nú með fjögur háskólapróf og hafði um 30 ára fjölbreytta reynslu á vinnumarkaði, talsverða lífsreynslu en nei ekki af verslunarstörfum. Mér fannst lítil virðing fólgin í þessari krónutölu og enn minna réttlæti. Heimssýn mín breyttist þarna á gólfinu í Kringlunni. Mér hafði bara aldrei dottið í hug að fólki væru borguð svona skítalaun. Ég hélt að almennt væru svokölluðu markaðslaun við lýði og að þessir láglaunataxtar væru bara til viðmiðunar. Ég gekk nú með öðru hugarfari um Kringluna. Hvernig ætli gangi hjá afgreiðlukonunni í matvöruversluninni gangi að ná endum saman eða stráknum sem raðar í hillurnar? Sennilega býr hann enn heima hjá mömmu sínum og pabba, annars myndi hann ekki draga fram lífið. Hvað með allar ungu stúlkurnar í tískuverslunum. Hvernig gengur þeim að safna fyrir sinni fyrstu íbúð. Í þessu húsi Mammons var stór hluti starfsmanna ef til vill á launum sem ekki jöðruðu við fátæktarmörk heldur voru það beinlínis og dugðu varla fyrir lágmarksframfærslu. Mér hafði ekki dottið þetta í hug fyrr en ég reyndi það sjálf! Fyrir þetta fólk var ákveðinn ómöguleiki að ná endum saman nema annað kæmi til eins og aðstoð mömmu og pabba. Svo er verið að tala um þjóðarsátt! Óttast við hvern vaxtaákvörðunardag Fiskvinnsluskonan sem hamast í akkorði til að hækka laun sín ,ræstitæknirinn, ófaglærði þjónninn, starfsmaðurinn á hjúkrunarheimilinu, leikskólaleiðbeinandinn og pitsasendillinn svo fáein dæmi séu nefnd. Þau eru sennilega öll á skítalaunum en sinna störfum sínum samviskusamlega þrátt fyrir léleg kjör.þrátt fyrir mikilvægi starfa þeirra. Eflaust eru þau öll að sligast undan vaxtabyrði á einn eða annan hátt. Þeim finnst, eins og flestum vaxtastigið of hátt og auka enn frekar á „ómöguleikann” að lifa og búa hér á landi. Þau óttast hvern vaxtaákvörðunardag Seðlabankans. Þau hafa engar “verðbólguvæntingar”, nema síður sér – þau vonast bara til þess að verðbólgan fari niður og finnst þau hafa lagt sitt af mörkum til þess. Þau spyrja: Hvers vegna gengur nágrannalöndum betur að ráðast að niðurlögum verðbólgunnar en okkur? Og hvað verður um okkur ef að verðbólgan hefur ekki lækkað við endurskoðun kjarasamninga á næsta ári? Er þá allt unnið fyrir gýg? Við skorum á Ásgeir Ég, lágaunafolk og ábyggilega bara allir vilja því senda skilaboð til Ásgeirs seðlabankastjóra og peningastefnunefndar að lækka stýrivextina á næsta vaxtaákvörðunardegi þó ekki væri nema um smá– og svo meira í skrefum. Það myndi auðvelda líf okkar dálítið. Ásgeir, gerðu það, gefðu okkur von! Höfundur er kennari, blaðamaður og öryrki Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Verðlag Efnahagsmál Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Hún hefur smogið eins og dalalæða inn í nánast hvern krók og kima samfélagsins og hefur bæði vakið ugg og ótta. Váin hefur vomað yfir og sýnir ekki á sér neitt fararsnið. Vextir, verðbólga og vísitölur hvers konar hafa farið hækkandi og aukið á byrði almennings og fyrirtækja. Það hefur orðið algjör forsendubrestur og raunar trúnaðarbrot síðan Seðlabankinn lækkaði vexti svo þeir voru aðeins rétt fyrir ofan núllið. Bankarnir fylgdu í kjölfarið og loksins var hægt að fá lán á viðundandi kjörum eins og íbúðalán. Neysludansinn hófst, jafnt hjá lágtekjufólki sem og öðrum hópum, sem fögnuðu lágum stýrivöxtum sem fóru niður í 0,75% þegar best lét en veislan stóð stutt. Heimsfaraldurinn og lækkun stýrivaxta Á Covid- tímanum lágu landsmenn annað hvort í flensu eða voru í sóttkví. Hið sama átti við um peningastefnu Seðlabankans. Allt þjóðfélagið lamaðist og það gerðu vextirnir líka – um tíma. Þegar landinn tók að braggast átti það sama við um Ásgeir Jónsson seðlabankastjóra og peningastefnunefnd. Stýrivextirnir tóku samstundis að hækka og eru orðnir 9,25% nú í ágúst 2024 og hafa verið það ansi lengi. Þessar aðgerðir ku eiga að lækka verðbólguna og draga úr þenslu. Láglaunafólk hefur nær ekkert öryggisnet þegar svona árar í samfélaginu. Hærri stýrivextir leiða til þess að vextir og mánaðarleg greiðslubyrði á lánum sem eru með breytilega vexti hækka. Þetta á m.a. við um neytendalán á borð við yfirdrátt og greiðsludreifingu á kreditkortum en mestu munar þó um íbúðalánin. Þegar Seðlabankinn breytir stýrivöxtum fylgja lánveitendur í kjölfarið. Litlar líkur á að vinna í húsnæðishappdrættinu Frá árinu 2022 og til dagsins í dag hefur Seðlabankinn hækkað stýrivexti úr 2% í 9,25% eða um 7,25 prósentustig. Vöxtur stýrivaxtanna hefur því var hraður og margir spámenn lærðari en ég telja að Ásgeir og peningastefnunefnd muni ekki endilega lækka þá á næsta ákvörðunardegi 21. ágúst nk. Það er ofar mínum skilningi. Húsnæðismálin eru sér kapítuli. Um það hafa margir spekingar fjallað og bent á það sem þar mætti betur fara. Þær betrumbætur gætu m.a. lækkað verðbólguna þar sem húsnæðisliðurinn spilar stóra rullu. Að kaupa sér húsnæði á Íslandi er eins og að vera í villta vestrinu þar sem happið eitt ræður því hvort þú ert skotinn eða ekki. Til þess að fá yfirhöfuð greiðslumat þarf að eiga góðan slatta af peningum í útborgun og einnig góðar ráðstöfunartekjur. Þá komum við aftur að láglaunafólki sem sjaldan á mikið af peningum. Síðustu kjarasamningar voru taldir hóflegir, en samt sendu sumir þau skilaboð að þeir væru verðbólguhvetjandi. Stundum er veröldin svo skrítin! Þetta sama láglaunafólk, sem ekki hefur ráð á að eignast öruggt húsnæði, má svo eyða vel og af ráðstöfunartekjum sínu í óöruggt og rándýrt leiguhúsnæði. Þetta er ákveðinn ómöguleiki, ekki satt? Verðbólguhvetjandi láglaunafólk? Fyrir nokkrum árum vann ég um tíma í verslun í Kringlunni. Þegar ég fékk fyrsta launaseðilinn minn taldi ég að um misskilning væri að ræða svo lág var krónutalan sem komin var inn á reikninginn minn. Ég hringdi samstundis í verkalýðsfélagið mitt VR og sagði farir mínar ekki sléttar. Ég væri nú með fjögur háskólapróf og hafði um 30 ára fjölbreytta reynslu á vinnumarkaði, talsverða lífsreynslu en nei ekki af verslunarstörfum. Mér fannst lítil virðing fólgin í þessari krónutölu og enn minna réttlæti. Heimssýn mín breyttist þarna á gólfinu í Kringlunni. Mér hafði bara aldrei dottið í hug að fólki væru borguð svona skítalaun. Ég hélt að almennt væru svokölluðu markaðslaun við lýði og að þessir láglaunataxtar væru bara til viðmiðunar. Ég gekk nú með öðru hugarfari um Kringluna. Hvernig ætli gangi hjá afgreiðlukonunni í matvöruversluninni gangi að ná endum saman eða stráknum sem raðar í hillurnar? Sennilega býr hann enn heima hjá mömmu sínum og pabba, annars myndi hann ekki draga fram lífið. Hvað með allar ungu stúlkurnar í tískuverslunum. Hvernig gengur þeim að safna fyrir sinni fyrstu íbúð. Í þessu húsi Mammons var stór hluti starfsmanna ef til vill á launum sem ekki jöðruðu við fátæktarmörk heldur voru það beinlínis og dugðu varla fyrir lágmarksframfærslu. Mér hafði ekki dottið þetta í hug fyrr en ég reyndi það sjálf! Fyrir þetta fólk var ákveðinn ómöguleiki að ná endum saman nema annað kæmi til eins og aðstoð mömmu og pabba. Svo er verið að tala um þjóðarsátt! Óttast við hvern vaxtaákvörðunardag Fiskvinnsluskonan sem hamast í akkorði til að hækka laun sín ,ræstitæknirinn, ófaglærði þjónninn, starfsmaðurinn á hjúkrunarheimilinu, leikskólaleiðbeinandinn og pitsasendillinn svo fáein dæmi séu nefnd. Þau eru sennilega öll á skítalaunum en sinna störfum sínum samviskusamlega þrátt fyrir léleg kjör.þrátt fyrir mikilvægi starfa þeirra. Eflaust eru þau öll að sligast undan vaxtabyrði á einn eða annan hátt. Þeim finnst, eins og flestum vaxtastigið of hátt og auka enn frekar á „ómöguleikann” að lifa og búa hér á landi. Þau óttast hvern vaxtaákvörðunardag Seðlabankans. Þau hafa engar “verðbólguvæntingar”, nema síður sér – þau vonast bara til þess að verðbólgan fari niður og finnst þau hafa lagt sitt af mörkum til þess. Þau spyrja: Hvers vegna gengur nágrannalöndum betur að ráðast að niðurlögum verðbólgunnar en okkur? Og hvað verður um okkur ef að verðbólgan hefur ekki lækkað við endurskoðun kjarasamninga á næsta ári? Er þá allt unnið fyrir gýg? Við skorum á Ásgeir Ég, lágaunafolk og ábyggilega bara allir vilja því senda skilaboð til Ásgeirs seðlabankastjóra og peningastefnunefndar að lækka stýrivextina á næsta vaxtaákvörðunardegi þó ekki væri nema um smá– og svo meira í skrefum. Það myndi auðvelda líf okkar dálítið. Ásgeir, gerðu það, gefðu okkur von! Höfundur er kennari, blaðamaður og öryrki
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar