„Ég horfði á stykkið og sólina baka það“ Lovísa Arnardóttir og Kjartan Kjartansson skrifa 28. ágúst 2024 23:38 Birgir varaði við því að ís gæti hrunið aðeins nokkrum mínútum áður en það svo gerðist. Aðsend og Vísir/Vilhelm Birgir Þór Júlíusson kom að bandaríska manninum sem lést í slysi á Breiðamerkurjökli á sunnudag. Hann reyndi endurlífgun en án árangurs. Birgir Þór er einn eigenda ferðaþjónustufyrirtækisins Niflheima sem skipuleggur íshellaskoðun í jöklinum. Birgir var í hellinum rétt áður en hann hrundi og varaði annan leiðsögumanninn sem var á leið inn við því að stykki í hellinum gæti hrunið. Hvorugur leiðsögumannanna sem var á leið inn hafði mikla eða langa reynslu af jöklaleiðsögn í hellinum samkvæmt heimildum fréttastofu. Mennirnir unnu fyrir fyrirtækið Ice Pic Journeys. Leitað var að tveimur ferðamönnum til viðbótar við bandaríska parið undir ís fram á miðjan dag á mánudag þar til að í ljós kom að fyrirtækið hefði veitt lögreglu rangar upplýsingar um hversu margir hefðu verið í ferðinni. Þá var ljóst að enginn hefði verið ófundinn undir ísnum. „Það voru tveir leiðsögumenn með þennan hóp. Ég vissi af honum uppi á jökli og að þau væru að koma í hellinn. Ég var með síðasta hópinn sem var að fara á okkar vegum inn. Ég horfði á stykkið og sólina baka það,“ segir Birgir og að þegar hann mætti leiðsögumönnunum og hópnum hafi hann varað annan þeirra við því að ganga beint undir bogann. „Hinn var inni í hellinum að höggva tröppur. Ég bendi honum á sig í veggnum og segi honum að ég þurfi að fara í kvöld og taka hann niður. Því hann hafi verið orðinn hættulegur,“ segir Birgir. „Ég varaði hann við og benti á lagskiptinguna í ísnum og hvernig ísinn var búinn að síga frá deginum áður,“ segir Birgir og að hann viti ekki hvort hann hafi greint hinum leiðsögumanninum frá. Birgir segir að eftir þetta hafi hann farið upp úr hellinum með hópinn og verið á leið niður af jöklinum. „Ég er rétt lagður af stað þegar ég heyri dynkinn. Ég bað hópinn minn að bíða og hleyp upp að og sé þennan mann undir ísnum, þar sem lappirnar standa bara út. Ég næ í haka og hegg hann úr ísnum. Ég byrja endurlífgunartilraunir á honum en þær voru árangurslausar.“ Hann segir gífurlegt magn íss hafa hrunið. „Veggurinn lagðist saman, hann hrundi aðeins til austurs. Maðurinn stóð beint undir boganum á versta mögulega stað,“ segir Birgir og áætlar að veggurinn sem hrundi hafi verið tugir tonna að þyngd og um fimm metrar að hæð. Ekki mikið af hellinum Til að komast að hellinum er aflíðandi pallur niður. Svo sé vatnsstreymi í gegn sem fólk gangi meðfram. Í blálokin á rásinni er svo veggur sem myndar helli og þar er bogi sem fólk tók gjarnan myndir við. Til að komast upp gat það svo gengið upp stiga sem búið var að höggva í ísinn. „Það sem hægt að kalla helli af þessu er lítil rás með bláum ís. Þetta er í rauninni gönguleiðin að því. Það var þak yfir sem búið var að höggva af í breytingunum síðastliðnar vikur. Það var ekki mikið eftir af eiginlegum helli þarna,“ segir Birgir Þór og að slysið hafi átt sér stað við bogann í veggnum sem fólk í raun gekk við. „Ég hafði tekið eftir því að undirstöðurnar voru orðnar mjög veikar. Hann var búinn að þynnast það mikið. Það var mikil sól og fimmtán stiga hiti. Sólin skein akkúrat á vegginn sem varð til þess að hann veiktist enn meira og hrynur undan eigin þunga. Þessi maður sem ég dró undan ísnum var á versta mögulega stað og var ekki í gönguleiðinni. Þetta er ekki gott.“ Aðstæður á slysstað voru afar krefjandi fyrir viðbragðsaðila.Vísir/Vilhelm Birgir segist reyna að gera allt til að lágmarka slys og þess vegna brjóti þeir sem þarna vinni til dæmis reglulega niður úr ísnum. Það sé gert á sumrin og á veturna. Misjafnt hvað fólk kallar íshelli Birgir Þór segir skilgreiningu fólks á íshelli vera nokkuð misjafna. Það sem Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, til dæmis tali um í skýrslu sinni, sem hefur verið fjallað um í kjölfar slyssins, sé þegar vatn safnist saman undir jökli og myndi jökulá og fari svo út á einum stað og geri stóra vatnsrás á jaðri jökuls. „Það eru þessir eiginlegu stóru íshellar sem er talað um. Við vorum í þessum stóru hellum fyrstu árin. Svo fylltust þeir af fólki og upplifun gesta varð ekkert sérstök. Það var erfitt að leiðsegja því það var svo mikið skvaldur og hávaði. Það var erfitt að ná myndum. Þetta var orðið erfitt fyrir leiðsögumenn,“ segir hann og að því hafi þeir ákveðið fyrir einhverjum árum að fara frekar upp á jökul til að finna minni vatnsrásir og svelgi þar sem hægt væri að hafa minni hópa með meira næði. Fyrsta slysið á tíu ára ferli Birgir Þór segir að fyrir um tveimur vikum áður en slysið átti sér stað á sunnudaginn hafi lítið stykki dottið úr ísnum og á hjálm ferðamanns sem var í göngu um hellinn með fyrirtæki hans. Birgir segir að það hafi verið tilkynnt og til sé atvikaskýrsla um málið. „Hann vankaðist en svo hélt hann áfram með túrinn og hringinn í kringum landið. Þetta var í sömu rás. Slysin gerast og við tökum þeim alvarlega,“ segir Birgir. Það hafi verið fyrsta alvarlega slysið sem hafi átt sér stað í ferð hjá honum í þau tíu ár sem hann hafi unnið við þetta. Vatnajökulsþjóðgarður Slys á Breiðamerkurjökli Ferðamennska á Íslandi Bandaríkin Mest lesið Settu sprengjur í símboðana Erlent Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Innlent „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi Erlent Látin eftir hákarlaárás suður af Kanaríeyjum Erlent Banaslys á byggingarsvæði í Árborg Innlent Sárnar hvernig fjölskyldunni bárust tíðindin hörmulegu Innlent 169 börn sem fæddust eftir 7. október á lista yfir látnu Erlent Læknir grunaður um að nauðga 88 konum Erlent Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Innlent Fleiri fréttir „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Stjórnarandstaðan notuð til uppfyllingar á Alþingi Sjálfstæðisflokkurinn þríklofinn um samgöngusáttmála Banaslys á byggingarsvæði í Árborg Tók rúmlega ár að fá „nei“ við einfaldri fyrirspurn Spenna innan ríkisstjórnarinnar og mannskæðir gróðureldar Hvorki verið að fylgja fólki né fara með það heim Eyða ekki tíma í að eltast við sögusagnir Fresta leitinni að Illes Sex ferðamenn festust í helli við Reynisfjöru Sárnar hvernig fjölskyldunni bárust tíðindin hörmulegu Nafn stúlkunnar sem lést Til rannsóknar hvar stúlkan var myrt „Langveikt barn í hjólastól peð og fórnarlamb átaka við ríkisstjórnarborðið“ Telur litlar líkur á að Yazan verði vísað úr landi Sigmundur segir fjölmenningastefnuna komna í þrot Brýnt að finna þyrluflugi nýjan samastað Bein útsending: Málþing um sjúklingaöryggi Finnum sérstaklega til þegar börn eigi í hlut Óráðlegt að undirbúa flutning barns sem dvelur á sjúkrahúsi „Ég hótaði ekki stjórnarslitum“ Vandræðalegt að fylgjast með svörum ráðherra Segir lögin skipta máli en líka mannúð „Þó að það hafi verið mér þvert um geð“ Brottvísun Yazans mótmælt á meðan ráðherrar funda Segir Vinstri græn hafa þröngvað Guðrúnu til lögbrots Bjarni segir brottvísunina standa „Þetta er ekki bara pjatt“: Segir eftirlits þörf með gráum markaði með snyrtivörur Sjá meira
Hvorugur leiðsögumannanna sem var á leið inn hafði mikla eða langa reynslu af jöklaleiðsögn í hellinum samkvæmt heimildum fréttastofu. Mennirnir unnu fyrir fyrirtækið Ice Pic Journeys. Leitað var að tveimur ferðamönnum til viðbótar við bandaríska parið undir ís fram á miðjan dag á mánudag þar til að í ljós kom að fyrirtækið hefði veitt lögreglu rangar upplýsingar um hversu margir hefðu verið í ferðinni. Þá var ljóst að enginn hefði verið ófundinn undir ísnum. „Það voru tveir leiðsögumenn með þennan hóp. Ég vissi af honum uppi á jökli og að þau væru að koma í hellinn. Ég var með síðasta hópinn sem var að fara á okkar vegum inn. Ég horfði á stykkið og sólina baka það,“ segir Birgir og að þegar hann mætti leiðsögumönnunum og hópnum hafi hann varað annan þeirra við því að ganga beint undir bogann. „Hinn var inni í hellinum að höggva tröppur. Ég bendi honum á sig í veggnum og segi honum að ég þurfi að fara í kvöld og taka hann niður. Því hann hafi verið orðinn hættulegur,“ segir Birgir. „Ég varaði hann við og benti á lagskiptinguna í ísnum og hvernig ísinn var búinn að síga frá deginum áður,“ segir Birgir og að hann viti ekki hvort hann hafi greint hinum leiðsögumanninum frá. Birgir segir að eftir þetta hafi hann farið upp úr hellinum með hópinn og verið á leið niður af jöklinum. „Ég er rétt lagður af stað þegar ég heyri dynkinn. Ég bað hópinn minn að bíða og hleyp upp að og sé þennan mann undir ísnum, þar sem lappirnar standa bara út. Ég næ í haka og hegg hann úr ísnum. Ég byrja endurlífgunartilraunir á honum en þær voru árangurslausar.“ Hann segir gífurlegt magn íss hafa hrunið. „Veggurinn lagðist saman, hann hrundi aðeins til austurs. Maðurinn stóð beint undir boganum á versta mögulega stað,“ segir Birgir og áætlar að veggurinn sem hrundi hafi verið tugir tonna að þyngd og um fimm metrar að hæð. Ekki mikið af hellinum Til að komast að hellinum er aflíðandi pallur niður. Svo sé vatnsstreymi í gegn sem fólk gangi meðfram. Í blálokin á rásinni er svo veggur sem myndar helli og þar er bogi sem fólk tók gjarnan myndir við. Til að komast upp gat það svo gengið upp stiga sem búið var að höggva í ísinn. „Það sem hægt að kalla helli af þessu er lítil rás með bláum ís. Þetta er í rauninni gönguleiðin að því. Það var þak yfir sem búið var að höggva af í breytingunum síðastliðnar vikur. Það var ekki mikið eftir af eiginlegum helli þarna,“ segir Birgir Þór og að slysið hafi átt sér stað við bogann í veggnum sem fólk í raun gekk við. „Ég hafði tekið eftir því að undirstöðurnar voru orðnar mjög veikar. Hann var búinn að þynnast það mikið. Það var mikil sól og fimmtán stiga hiti. Sólin skein akkúrat á vegginn sem varð til þess að hann veiktist enn meira og hrynur undan eigin þunga. Þessi maður sem ég dró undan ísnum var á versta mögulega stað og var ekki í gönguleiðinni. Þetta er ekki gott.“ Aðstæður á slysstað voru afar krefjandi fyrir viðbragðsaðila.Vísir/Vilhelm Birgir segist reyna að gera allt til að lágmarka slys og þess vegna brjóti þeir sem þarna vinni til dæmis reglulega niður úr ísnum. Það sé gert á sumrin og á veturna. Misjafnt hvað fólk kallar íshelli Birgir Þór segir skilgreiningu fólks á íshelli vera nokkuð misjafna. Það sem Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, til dæmis tali um í skýrslu sinni, sem hefur verið fjallað um í kjölfar slyssins, sé þegar vatn safnist saman undir jökli og myndi jökulá og fari svo út á einum stað og geri stóra vatnsrás á jaðri jökuls. „Það eru þessir eiginlegu stóru íshellar sem er talað um. Við vorum í þessum stóru hellum fyrstu árin. Svo fylltust þeir af fólki og upplifun gesta varð ekkert sérstök. Það var erfitt að leiðsegja því það var svo mikið skvaldur og hávaði. Það var erfitt að ná myndum. Þetta var orðið erfitt fyrir leiðsögumenn,“ segir hann og að því hafi þeir ákveðið fyrir einhverjum árum að fara frekar upp á jökul til að finna minni vatnsrásir og svelgi þar sem hægt væri að hafa minni hópa með meira næði. Fyrsta slysið á tíu ára ferli Birgir Þór segir að fyrir um tveimur vikum áður en slysið átti sér stað á sunnudaginn hafi lítið stykki dottið úr ísnum og á hjálm ferðamanns sem var í göngu um hellinn með fyrirtæki hans. Birgir segir að það hafi verið tilkynnt og til sé atvikaskýrsla um málið. „Hann vankaðist en svo hélt hann áfram með túrinn og hringinn í kringum landið. Þetta var í sömu rás. Slysin gerast og við tökum þeim alvarlega,“ segir Birgir. Það hafi verið fyrsta alvarlega slysið sem hafi átt sér stað í ferð hjá honum í þau tíu ár sem hann hafi unnið við þetta.
Vatnajökulsþjóðgarður Slys á Breiðamerkurjökli Ferðamennska á Íslandi Bandaríkin Mest lesið Settu sprengjur í símboðana Erlent Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Innlent „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi Erlent Látin eftir hákarlaárás suður af Kanaríeyjum Erlent Banaslys á byggingarsvæði í Árborg Innlent Sárnar hvernig fjölskyldunni bárust tíðindin hörmulegu Innlent 169 börn sem fæddust eftir 7. október á lista yfir látnu Erlent Læknir grunaður um að nauðga 88 konum Erlent Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Innlent Fleiri fréttir „Við erum mjög uggandi yfir stöðunni“ Talinn hafa nauðgað konu og tekið það upp Spáir viðvarandi skorti á raforku næstu fimm ár Stjórnarandstaðan notuð til uppfyllingar á Alþingi Sjálfstæðisflokkurinn þríklofinn um samgöngusáttmála Banaslys á byggingarsvæði í Árborg Tók rúmlega ár að fá „nei“ við einfaldri fyrirspurn Spenna innan ríkisstjórnarinnar og mannskæðir gróðureldar Hvorki verið að fylgja fólki né fara með það heim Eyða ekki tíma í að eltast við sögusagnir Fresta leitinni að Illes Sex ferðamenn festust í helli við Reynisfjöru Sárnar hvernig fjölskyldunni bárust tíðindin hörmulegu Nafn stúlkunnar sem lést Til rannsóknar hvar stúlkan var myrt „Langveikt barn í hjólastól peð og fórnarlamb átaka við ríkisstjórnarborðið“ Telur litlar líkur á að Yazan verði vísað úr landi Sigmundur segir fjölmenningastefnuna komna í þrot Brýnt að finna þyrluflugi nýjan samastað Bein útsending: Málþing um sjúklingaöryggi Finnum sérstaklega til þegar börn eigi í hlut Óráðlegt að undirbúa flutning barns sem dvelur á sjúkrahúsi „Ég hótaði ekki stjórnarslitum“ Vandræðalegt að fylgjast með svörum ráðherra Segir lögin skipta máli en líka mannúð „Þó að það hafi verið mér þvert um geð“ Brottvísun Yazans mótmælt á meðan ráðherrar funda Segir Vinstri græn hafa þröngvað Guðrúnu til lögbrots Bjarni segir brottvísunina standa „Þetta er ekki bara pjatt“: Segir eftirlits þörf með gráum markaði með snyrtivörur Sjá meira