Ólafur Ragnar segir nýja stjórnarskrá ónýtt plagg Jakob Bjarnar skrifar 29. október 2024 07:01 Ólafur Ragnar, fyrrverandi forseti, hefur sent frá sér bók sem byggir á dagbókarskrifum hans sjálfs. Enn hefur Ólafi Ragnari tekist að láta umræðuna hverfast um sig. vísir/arnar Ólafur Ragnar Grímsson, fyrrverandi forseti Íslands, hnykkti á því sem hann hefur áður sagt og gaf tillögum Stjórnlagaráðs um nýja stjórnarskrá falleinkunn. Í raun skrúfaði hann tillögurnar í sundur og sagði þær ekki nothæfar. Ólafur Ragnar var í ítarlegu viðtali við Sigurjón Egilsson í Sonum Egils á Samstöðinni um helgina. Umræðuefnið er ný bók Ólafs, „Þjóðin og Valdið – Fjölmiðlalögin og Icesave sem Forlagið gefur út, en þau byggja á ítarlegum dagbókarfærslum forsetans á örlagatímum í sögu þjóðarinnar. Finna má það sem Ólafur Ragnar segir um nýja stjórnarskrá þegar um það bil 45 mínútur eru liðnar af viðtalinu. Vel fór á með þeim Sigurjóni og Ólafi Ragnar og fóru þeir um víðan völl. Einkum voru fjölmiðlalögin, sem Ólafur Ragnar vísaði til þjóðaratkvæðagreiðslu og hlaut það frumvarp Davíðs Oddssonar snautleg örlög og svo var Icesave til umræðu. Ekki tími til að stilla tillögurnar af Um miðbik viðtals nefndi Sigurjón Sigurð Líndal heitinn lagaprófessor sem hafði þá talað um að hann myndi ekki treysta sér til að rita nýja stjórnarskrá. Ólafur Ragnar sagði þetta rétt. „Hann kemur fram í bókinni nokkuð oft.“ Má ég spyrja þig út í nýju stjórnarskrána? „Já, já. Það kemur nú reyndar fram í bókinni að mér fannst það ferli ekki traustvekjandi. Ég rökstyð það hvað eftir annað í bókinni og lýsi samtölum við menn þar um. Ég er alveg sammála Sigurði um þetta, sem gamall prófessor í stjórnmálafræði eins og hann var gamall prófessor í lögfræði, að menn gera sér ekki grein fyrir því hvað það er mikið vandaverk að búa til nýja stjórnarskrá. Og það að hægt sé að hlaupa í það á nokkrum mánuðum, eins og þessum hópi manna var ætlað að gera, það er nánast óvinnandi verk.“ Þó Ólafur Ragnar hafi áður nefnt meinbugi á nýrri stjórnarskrá hefur hann líklega aldrei verið eins afdráttarlaus í að lýsa skoðun sinni á henni og nú.vísir/vilhelm Ólafur Ragnar hefur sjaldan eða aldrei verið eins afdráttarlaus í tali um hina nýju stjórnarskrá sem stöðugt skýtur upp kollinum í umræðunni. Hann bendir á að aldrei hafi verið ritað neitt yfirlit yfir það sem þarna gerðist í raun og veru, hjá stjórnlagaráðinu eða stjórnarþinginu. „En eftir því sem ég hef heyrt, ég veit ekki hvort það er rétt, skiptu þau þessu á milli sín í þrennt, svo komu tillögur um það og svo var tíminn búinn. Þá var alveg eftir sú vinna að stilla þessu gangverki saman, hvernig þessi hjól pössuðu í eina vél. Sú vinna var aldrei unnin.“ Sá hvernig reiðin dreifði úr sér í þingsal Ólafur Ragnar sagði frá því þegar hann átti að setja þingið 2012, en það áttu að fara fram forsetakosningar þá næsta vor en þar hafði Ólafur sigur með 52 prósentum atkvæða, að enginn hafði fjallað um þetta atriði. Ólafur tók sér því það fyrir hendur að raða saman öllu þeim ákvæðum um forsetann og dró þá ályktun að verið væri að leggja til mun valdameira embætti forsetans en áður hafði þekkst. „Það væri mikilvægt að þingið kvæði upp úr um það hvort verið væri að kjósa um þennan nýja valdamikla forseta eða eftir gamla kerfinu? Og það urðu bara allir öskureiðir. Ég stóð þarna í ræðustól Alþingis og sá bara hvernig reiðin spratt fram í þingsalnum hingað og þangað.“ Ólafur Ragnar sagði ýmsa „snillinga“ sem jafnvel höfðu tekið tekið þátt í þessu hafi í viðtölum sagt að þetta væri bara della í honum. Eða allt þar til Sighvatur Björgvinsson, fyrrverandi ráðherra og ritstjóri, skrifaði grein í Fréttablaðinu, sagði: „Ég hef verið að hlusta á þessi ummæli forsetans og sé ekki betur en að forsetinn hafi algjörlega rétt fyrir sér.“ Forsetinn gæti tryllt þingið algerlega Ólafur Ragnar segir eitt merkilegt í þessum tillögum varðandi stjórnarmyndun og stjórnlagarétt að í nýju stjórnarskránni sé nánast alveg aflagt mikilvægi formanna flokkanna með ákvæði. „Heldur er sagt að forsetinn eigi að tala við þingmenn, alla 63. Svo átti að gera tillögur um nýjan forsætisráðherra og ef þær væru felldar í tví- eða þrígang þá ætti að efna til nýrra kosninga. Ég sagði svona í gríni, að ef ég ætti að praktísera stjórnarmyndun eftir þessu regluverki og ekki tala við foringja flokkanna heldur bara einstaka þingmenn sem við vitum að allir eru með ráðherra í maganum og ég veit ekki hvað og hvað, myndi taka mig minna en viku að trylla þingið algjörlega með slíkum viðtölum.“ Að sögn Ólafs Ragnars eru tillögurnar þannig að ef ekki næst meirihluti fyrir nýjum forsætisráðherra er þing rofið og kosið aftur. „Það væri því hægur leikur fyrir forsetann að búa til stjórnmálaflokk forsetans innan slíkra tillagna, með því að fara í viðtöl við hinn og þennan í þinginu, gera tillögur um forsætisráðherra sem hann veit að verða felldar, þingið ræður ekkert við þetta og gera nákvæmlega sama og de Gaulle gerði, úr 3. Lýðveldinu yfir í 5. lýðveldið. Þessi umræða fór ekkert fram.“ Ekki hrist fram úr erminni að skrifa stjórnarskrá Ólafur segir að það verði að stilla gangverkið saman. Hann nefndi að í Bandaríkjunum sé heil fræðigrein sem fjalli bara um þetta. „Þannig að það er alveg rétt hjá mínum góða vini Sigurði Líndal heitnum, það að búa til nýja stjórnarskrá er intelektúelt, hvað þá pólitískt, gríðarlegt vandaverk. Að halda að það sé hrist fram úr erminni og halda að það verði í lagi gengur gegn eins og ekkert sé gengur gegn allri stjórnskipulegri reynslu. Það hefur ekkert orðið úr þessu verki því miður.“ Ólafur Ragnar sagði að ef stjórnlagaþingið hefði tekið fyrir tiltekna þætti, lykilákvæði, hefði hugsanlega verið hægt að nota þessa vinnu. Stjórnarskrá Bókaútgáfa Forseti Íslands Fjölmiðlar Ólafur Ragnar Grímsson Stjórnlagaþing Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Erlent Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Innlent Fleiri fréttir Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Sjá meira
Ólafur Ragnar var í ítarlegu viðtali við Sigurjón Egilsson í Sonum Egils á Samstöðinni um helgina. Umræðuefnið er ný bók Ólafs, „Þjóðin og Valdið – Fjölmiðlalögin og Icesave sem Forlagið gefur út, en þau byggja á ítarlegum dagbókarfærslum forsetans á örlagatímum í sögu þjóðarinnar. Finna má það sem Ólafur Ragnar segir um nýja stjórnarskrá þegar um það bil 45 mínútur eru liðnar af viðtalinu. Vel fór á með þeim Sigurjóni og Ólafi Ragnar og fóru þeir um víðan völl. Einkum voru fjölmiðlalögin, sem Ólafur Ragnar vísaði til þjóðaratkvæðagreiðslu og hlaut það frumvarp Davíðs Oddssonar snautleg örlög og svo var Icesave til umræðu. Ekki tími til að stilla tillögurnar af Um miðbik viðtals nefndi Sigurjón Sigurð Líndal heitinn lagaprófessor sem hafði þá talað um að hann myndi ekki treysta sér til að rita nýja stjórnarskrá. Ólafur Ragnar sagði þetta rétt. „Hann kemur fram í bókinni nokkuð oft.“ Má ég spyrja þig út í nýju stjórnarskrána? „Já, já. Það kemur nú reyndar fram í bókinni að mér fannst það ferli ekki traustvekjandi. Ég rökstyð það hvað eftir annað í bókinni og lýsi samtölum við menn þar um. Ég er alveg sammála Sigurði um þetta, sem gamall prófessor í stjórnmálafræði eins og hann var gamall prófessor í lögfræði, að menn gera sér ekki grein fyrir því hvað það er mikið vandaverk að búa til nýja stjórnarskrá. Og það að hægt sé að hlaupa í það á nokkrum mánuðum, eins og þessum hópi manna var ætlað að gera, það er nánast óvinnandi verk.“ Þó Ólafur Ragnar hafi áður nefnt meinbugi á nýrri stjórnarskrá hefur hann líklega aldrei verið eins afdráttarlaus í að lýsa skoðun sinni á henni og nú.vísir/vilhelm Ólafur Ragnar hefur sjaldan eða aldrei verið eins afdráttarlaus í tali um hina nýju stjórnarskrá sem stöðugt skýtur upp kollinum í umræðunni. Hann bendir á að aldrei hafi verið ritað neitt yfirlit yfir það sem þarna gerðist í raun og veru, hjá stjórnlagaráðinu eða stjórnarþinginu. „En eftir því sem ég hef heyrt, ég veit ekki hvort það er rétt, skiptu þau þessu á milli sín í þrennt, svo komu tillögur um það og svo var tíminn búinn. Þá var alveg eftir sú vinna að stilla þessu gangverki saman, hvernig þessi hjól pössuðu í eina vél. Sú vinna var aldrei unnin.“ Sá hvernig reiðin dreifði úr sér í þingsal Ólafur Ragnar sagði frá því þegar hann átti að setja þingið 2012, en það áttu að fara fram forsetakosningar þá næsta vor en þar hafði Ólafur sigur með 52 prósentum atkvæða, að enginn hafði fjallað um þetta atriði. Ólafur tók sér því það fyrir hendur að raða saman öllu þeim ákvæðum um forsetann og dró þá ályktun að verið væri að leggja til mun valdameira embætti forsetans en áður hafði þekkst. „Það væri mikilvægt að þingið kvæði upp úr um það hvort verið væri að kjósa um þennan nýja valdamikla forseta eða eftir gamla kerfinu? Og það urðu bara allir öskureiðir. Ég stóð þarna í ræðustól Alþingis og sá bara hvernig reiðin spratt fram í þingsalnum hingað og þangað.“ Ólafur Ragnar sagði ýmsa „snillinga“ sem jafnvel höfðu tekið tekið þátt í þessu hafi í viðtölum sagt að þetta væri bara della í honum. Eða allt þar til Sighvatur Björgvinsson, fyrrverandi ráðherra og ritstjóri, skrifaði grein í Fréttablaðinu, sagði: „Ég hef verið að hlusta á þessi ummæli forsetans og sé ekki betur en að forsetinn hafi algjörlega rétt fyrir sér.“ Forsetinn gæti tryllt þingið algerlega Ólafur Ragnar segir eitt merkilegt í þessum tillögum varðandi stjórnarmyndun og stjórnlagarétt að í nýju stjórnarskránni sé nánast alveg aflagt mikilvægi formanna flokkanna með ákvæði. „Heldur er sagt að forsetinn eigi að tala við þingmenn, alla 63. Svo átti að gera tillögur um nýjan forsætisráðherra og ef þær væru felldar í tví- eða þrígang þá ætti að efna til nýrra kosninga. Ég sagði svona í gríni, að ef ég ætti að praktísera stjórnarmyndun eftir þessu regluverki og ekki tala við foringja flokkanna heldur bara einstaka þingmenn sem við vitum að allir eru með ráðherra í maganum og ég veit ekki hvað og hvað, myndi taka mig minna en viku að trylla þingið algjörlega með slíkum viðtölum.“ Að sögn Ólafs Ragnars eru tillögurnar þannig að ef ekki næst meirihluti fyrir nýjum forsætisráðherra er þing rofið og kosið aftur. „Það væri því hægur leikur fyrir forsetann að búa til stjórnmálaflokk forsetans innan slíkra tillagna, með því að fara í viðtöl við hinn og þennan í þinginu, gera tillögur um forsætisráðherra sem hann veit að verða felldar, þingið ræður ekkert við þetta og gera nákvæmlega sama og de Gaulle gerði, úr 3. Lýðveldinu yfir í 5. lýðveldið. Þessi umræða fór ekkert fram.“ Ekki hrist fram úr erminni að skrifa stjórnarskrá Ólafur segir að það verði að stilla gangverkið saman. Hann nefndi að í Bandaríkjunum sé heil fræðigrein sem fjalli bara um þetta. „Þannig að það er alveg rétt hjá mínum góða vini Sigurði Líndal heitnum, það að búa til nýja stjórnarskrá er intelektúelt, hvað þá pólitískt, gríðarlegt vandaverk. Að halda að það sé hrist fram úr erminni og halda að það verði í lagi gengur gegn eins og ekkert sé gengur gegn allri stjórnskipulegri reynslu. Það hefur ekkert orðið úr þessu verki því miður.“ Ólafur Ragnar sagði að ef stjórnlagaþingið hefði tekið fyrir tiltekna þætti, lykilákvæði, hefði hugsanlega verið hægt að nota þessa vinnu.
Stjórnarskrá Bókaútgáfa Forseti Íslands Fjölmiðlar Ólafur Ragnar Grímsson Stjórnlagaþing Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Erlent Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Innlent Fleiri fréttir Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Sjá meira