Sjálfbærni íslenskra fyrirtækja er ekki lengur valkostur Ísabella Ósk Másdóttir, Guðni Þór Þórsson og Arent Orri J. Claessen skrifa 6. febrúar 2025 08:32 Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjálfbærni Mest lesið D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir Skoðun Við vitum alveg upphafið Guðný Níelsen Skoðun Varalitur á skattagrísinum Helgi Brynjarsson Skoðun Leiðréttingin leiðrétt Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson Skoðun Það er flókið að eiga næstum 500 milljarða króna á Íslandi Þórður Snær Júlíusson Skoðun Hugrekki getur af sér hugrekki Þorbjörg Þorvaldsdóttir Skoðun Mikilvægt skref til sáttar Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Hvað skiptir okkur mestu máli? Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 3/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstofnun rassskellt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Orkuöflun á eyjaklösum - Vestmannaeyjar og Orkneyjar Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Hugrekki getur af sér hugrekki Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helför gyðinga gegn íbúum Palestínu Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Leiðréttingin leiðrétt Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson skrifar Skoðun Hvað skiptir okkur mestu máli? Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægt skref til sáttar Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Staðið með þjóðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Við vitum alveg upphafið Guðný Níelsen skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 3/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Varalitur á skattagrísinum Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Við eigum ekki efni á vonleysi né uppgjöf Magnús Magnússon skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli eitt: Tómlæti Íslendinga Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þegar líða fer að jólum Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Svansvottaðar íbúðir – fjárfesting í lífsgæðum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hættulegt tal Sjálfstæðisflokksins og Viðskiptaráðs Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Þetta má ekki gerast aftur! - Álag á útsvar Sveinn Ægir Birgisson skrifar Skoðun Meistaragráða í lífsreynslu Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnvöld, Óskar á heima hér! Þóra Andrésdóttir skrifar Skoðun Dvel þú í draumahöll Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Níðingsverk Jón Daníelsson skrifar Skoðun Umhverfi, heilsa og skólamáltíðir Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Æji nei innflytjendur Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Stríðsglæpir sem munu ekki gleymast! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Samstaða, kjarkur og þor Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands
Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar