Sérlög til verndar innflytjendum? Margrét Ágústa Sigurðardóttir skrifar 15. febrúar 2025 20:02 Enn og aftur eru málefni osta komin til umræðu eftir að Félag Atvinnurekenda, innflytjenda, sendi frá sér hreint ótrúlega fréttatilkynningu fyrr í vikunni. Málið er í sjálfu sér afar einfalt. Það mál sem borið hefur hæðst í umræðunni snýst um að innflutningsaðili, sem á aðild að Félagi Atvinnurekenda, flutti inn mjólkurost frá Belgíu sem jurtaost um langt árabil. Í því máli er staðreyndin einfaldlega sú að eyðing skóga til framleiðslu á pálmaolíu í Asíu gerir belgískan mjólkurost að jurtaosti með því að rúmlega 10% pálmaolíu er bætt við 85% mjólkurost – þetta er sem sagt röksemdin fyrir því að mjólkurostur breytist í jurtaost. Á þessum vörum er mikill munur sem m.a. pizzaunnendur þekkja enda kjósi þeir mjólkurost fremur en jurtaost á sínar pizzur. Heildsalar og innflutningsaðilar þekkja auðvitað þennan mun líka en þegar kemur að íslenskum tollalögum er enginn tollur lagður á jurtaosta en tollar eru aftur á móti lagðir á mjólkurosta. Það er því ekki að ástæðulausu að þessi mikli munur á ostategundunum tveimur henti félagsskapi þessara aðila. Þrátt fyrir að málið liggi svona hafa umræddir aðilar, eftir að upp komst um málið, reynt að hnekkja á úrskurðum íslenskra skattyfirvalda er kveða, eðlilega, á um að innfluttur mjólkurostur sé sannarlega mjólkurostur en ekki jurtaostur. Tollgæsluyfirvöld hafa úrskurðað um tollflokkunina með bindandi hætti, héraðsdómur hefur staðfest bindandi álit skattyfirvalda og Landsréttur hefur síðan staðfest dóm héraðsdóm. Þá þótti Hæstarétti ekki tilefni til að taka málið á dagskrá þar sem dómar á fyrri dómstigum voru afgerandi og sköpuðu ekki réttaróvissu. Eftir svo afgerandi niðurstöður dómstóla kom það því mjög á óvart að eitt fyrsta mál nýrrar ríkisstjórnar sé að breyta lögum þannig að innfluttur mjólkurostur sem ber tolla verði tollaður líkt og jurtaostur sem ber ekki tolla. Þetta vekur furðu enda er það afar sérstakt að í jafn afgerandi máli eins og þessu sé tekin pólitísk ákvörðun um að svart skuli verða hvítt. Þarna ráða almannahagsmunir ekki för heldur sérhagsmunir - enda stórt hagsmunamál fyrir afar fámennan hóp innflytjenda. Afleiðingar af boðaðri breytingu munu fljótt verða ljósar. Með áformunum ætlar ný ríkisstjórn að sjá til þess að pálmaolía verði flutt milli heimsálfa í þeim tilgangi að blanda henni í mjólkurost í Belgíu þannig að osturinn landi niður á Sundahöfn, í faðmi íslenskra innflytjenda, sem jurtaostur. Þetta er bein atlaga að innlendri matvælaframleiðslu og landbúnaði á Íslandi. Búa á til sérreglur fyrir innfluttan mjólkurost þvert á niðurstöður íslenskra dómstóla. Við erum sjálfstætt og fullvalda ríki, málið hefur verið klárað á öllum stigum dómkerfisins þar sem ítrekað sama niðurstaðan hefur verið staðfest, þ.e. að mjólkurostur sé ekki jurtaostur. Þrátt fyrir þetta telur ríkisstjórnin sig knúna til að gera lagabreytingar. Fljótt á litið gætu áhrifin orðið umtalsverð minnkun á mjólkurframleiðslu en á tímabili nam innfluttur jurtaostur um 300 tonnum á ársgrundvelli sem jafngildir umþremur milljónum mjólkurlítrum. Til að setja þetta í stærðarsamhengi þá hefur því verið fleygt fram að það væri eins og öll kúabú á Austurlandi myndu leggjast af. Fæðuöryggi okkar væri stefnt í hættu ásamt byggðafestu. Störfum á landsbyggðinni myndi fækka, sjálfbærni okkar skert, tekjustofnar sveitarfélaga rýrðir og ekki síður myndi samkeppni skekkjast enn frekar. Ég nefni hér sérstaklega samkeppni þar sem tollverndinni er ekki eingöngu ætlað vernda innlenda matvælaframleiðslu heldur hefur hún ekki síður þann tilgang að rétta við skekkta samkeppnisstöðu er skapast við innflutning. Ný ríkisstjórn ætlar sér þannig að styrkja og efla erlenda mjólkurframleiðslu í stað þeirrar innlendu. Á sama tíma og aðrar siðmenntaðar þjóðir eru að efla innlenda matvælaframleiðslu ætlar ný ríkisstjórn að gera þveröfugt. Ákvörðunin um að breyta tollflokkuninni er ekkert annað en hápólitísk og hún veikir hagsmuni Íslands til langs tíma litið. Hvaða hagsmuni er þá verið að verja? Svarið er augljóst – það er verið að verja hagsmuni innflytjenda. Höfundur er framkvæmdastjóri Bændasamtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skattar og tollar Margrét Ágústa Sigurðardóttir Mest lesið Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Sjá meira
Enn og aftur eru málefni osta komin til umræðu eftir að Félag Atvinnurekenda, innflytjenda, sendi frá sér hreint ótrúlega fréttatilkynningu fyrr í vikunni. Málið er í sjálfu sér afar einfalt. Það mál sem borið hefur hæðst í umræðunni snýst um að innflutningsaðili, sem á aðild að Félagi Atvinnurekenda, flutti inn mjólkurost frá Belgíu sem jurtaost um langt árabil. Í því máli er staðreyndin einfaldlega sú að eyðing skóga til framleiðslu á pálmaolíu í Asíu gerir belgískan mjólkurost að jurtaosti með því að rúmlega 10% pálmaolíu er bætt við 85% mjólkurost – þetta er sem sagt röksemdin fyrir því að mjólkurostur breytist í jurtaost. Á þessum vörum er mikill munur sem m.a. pizzaunnendur þekkja enda kjósi þeir mjólkurost fremur en jurtaost á sínar pizzur. Heildsalar og innflutningsaðilar þekkja auðvitað þennan mun líka en þegar kemur að íslenskum tollalögum er enginn tollur lagður á jurtaosta en tollar eru aftur á móti lagðir á mjólkurosta. Það er því ekki að ástæðulausu að þessi mikli munur á ostategundunum tveimur henti félagsskapi þessara aðila. Þrátt fyrir að málið liggi svona hafa umræddir aðilar, eftir að upp komst um málið, reynt að hnekkja á úrskurðum íslenskra skattyfirvalda er kveða, eðlilega, á um að innfluttur mjólkurostur sé sannarlega mjólkurostur en ekki jurtaostur. Tollgæsluyfirvöld hafa úrskurðað um tollflokkunina með bindandi hætti, héraðsdómur hefur staðfest bindandi álit skattyfirvalda og Landsréttur hefur síðan staðfest dóm héraðsdóm. Þá þótti Hæstarétti ekki tilefni til að taka málið á dagskrá þar sem dómar á fyrri dómstigum voru afgerandi og sköpuðu ekki réttaróvissu. Eftir svo afgerandi niðurstöður dómstóla kom það því mjög á óvart að eitt fyrsta mál nýrrar ríkisstjórnar sé að breyta lögum þannig að innfluttur mjólkurostur sem ber tolla verði tollaður líkt og jurtaostur sem ber ekki tolla. Þetta vekur furðu enda er það afar sérstakt að í jafn afgerandi máli eins og þessu sé tekin pólitísk ákvörðun um að svart skuli verða hvítt. Þarna ráða almannahagsmunir ekki för heldur sérhagsmunir - enda stórt hagsmunamál fyrir afar fámennan hóp innflytjenda. Afleiðingar af boðaðri breytingu munu fljótt verða ljósar. Með áformunum ætlar ný ríkisstjórn að sjá til þess að pálmaolía verði flutt milli heimsálfa í þeim tilgangi að blanda henni í mjólkurost í Belgíu þannig að osturinn landi niður á Sundahöfn, í faðmi íslenskra innflytjenda, sem jurtaostur. Þetta er bein atlaga að innlendri matvælaframleiðslu og landbúnaði á Íslandi. Búa á til sérreglur fyrir innfluttan mjólkurost þvert á niðurstöður íslenskra dómstóla. Við erum sjálfstætt og fullvalda ríki, málið hefur verið klárað á öllum stigum dómkerfisins þar sem ítrekað sama niðurstaðan hefur verið staðfest, þ.e. að mjólkurostur sé ekki jurtaostur. Þrátt fyrir þetta telur ríkisstjórnin sig knúna til að gera lagabreytingar. Fljótt á litið gætu áhrifin orðið umtalsverð minnkun á mjólkurframleiðslu en á tímabili nam innfluttur jurtaostur um 300 tonnum á ársgrundvelli sem jafngildir umþremur milljónum mjólkurlítrum. Til að setja þetta í stærðarsamhengi þá hefur því verið fleygt fram að það væri eins og öll kúabú á Austurlandi myndu leggjast af. Fæðuöryggi okkar væri stefnt í hættu ásamt byggðafestu. Störfum á landsbyggðinni myndi fækka, sjálfbærni okkar skert, tekjustofnar sveitarfélaga rýrðir og ekki síður myndi samkeppni skekkjast enn frekar. Ég nefni hér sérstaklega samkeppni þar sem tollverndinni er ekki eingöngu ætlað vernda innlenda matvælaframleiðslu heldur hefur hún ekki síður þann tilgang að rétta við skekkta samkeppnisstöðu er skapast við innflutning. Ný ríkisstjórn ætlar sér þannig að styrkja og efla erlenda mjólkurframleiðslu í stað þeirrar innlendu. Á sama tíma og aðrar siðmenntaðar þjóðir eru að efla innlenda matvælaframleiðslu ætlar ný ríkisstjórn að gera þveröfugt. Ákvörðunin um að breyta tollflokkuninni er ekkert annað en hápólitísk og hún veikir hagsmuni Íslands til langs tíma litið. Hvaða hagsmuni er þá verið að verja? Svarið er augljóst – það er verið að verja hagsmuni innflytjenda. Höfundur er framkvæmdastjóri Bændasamtakanna.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun