„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Marta Wieczorek skrifar 24. febrúar 2025 16:04 „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Skóla- og menntamál Flokkur fólksins Mest lesið Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun