Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar 1. apríl 2025 13:02 Í vikunni var því fagnað að 5 ár voru liðin frá því að fjárveiting til stækkunar flugstöðvarinnar á Akureyri var samþykkt. Framkvæmdin kom úr sérstökum Covid-fjárheimildum á veirutímanum og var alls 900 milljónir, svo aðstaðan á flugvellinum gæti stutt við aukið millilandaflug. Millilandaflug hefur svo blessunarlega aukist og er nú komið til að vera um Akureyrarflugvöll. Þrátt fyrir góðan vilja var hins vegar fyrirséð frá byrjun að þessi viðbygging yrði of lítil, en Norðlendingar taka á móti sínu fólki erlendis frá í kulda og trekki utandyra, þar sem hvorki var gert ráð fyrir móttökusal, né innritunarsal sem annað gæti einni millilandavél og einni innanlandsvél á sama tíma. Þannig hríslast fólk í innritun og hittir svo fagnandi ástvini að fríi loknu úti á plani í hvaða veðri sem er, sem eins og allir vita er samt oftast ágætt fyrir norðan. Í síðustu viku var hins vegar tilkynnt um verklok á nýrri álmu á Keflavíkurflugvelli, er 30 milljarða framkvæmdum við þá byggingu var lokið og farþegum hleypt í dýrðina. Sú opnun var einn áfangi 150 milljarða uppbyggingaráætlunar ISAVIA í Keflavík. Þá varðar reyndar lítið um hvað er að gerast á öðrum flugvöllum á landinu, því þeir eru ekki á ábyrgð félagsins né efnahagsreikningi. Nú kunna sumir að hvá. Er ekki ISAVIA ábyrgt fyrir öllum flugvallarmannvirkjum á landinu? Jú, en samt ekki. Eins og það er ISAVIA ohf. er eingöngu með Keflavíkurflugvöll og mannvirki hans á sínum efnahagsreikningi. Allir aðrir flugvellir landsins eru á ríkisreikningnum og reknir með fé af fjárlögum. Dótturfélag ISAVIA, Isavia Innanlands ehf., sinnir starfrækslu þessara flugvalla allra samkvæmt sérstökum samningi við ríkissjóð, en fjárhæð þess samnings (ávallt of lítil) er ákveðin á fjárlögum hvers árs, að meðaltali 2,5 milljarðar á ári undanfarin ár. ISAVIA ohf., fyrirtæki í eigu skattgreiðanda sem er rekstrar- og umsjónaraðili Keflavíkurflugvallar, skilaði nálega 7,5 milljörðum króna í hagnað eftir skatt á undanförnum tveimur árum, eða sem svarar til heildarfjárhæðar sem notuð var til rekstrar og viðhalds allra annarra flugvalla á landinu s.l. 5 ár.Ástæða þess að ég sting niður penna er sú staðreynd að ISAVIA hefur boðað að það muni fara fram á aukið hlutafé árlega úr ríkissjóði næstu ár, til að geta haldið dampi með metnaðarfulla fjárfestingaráætlun sína í Keflavík, meðan ekki er vikið orði eða aur að öðrum flugvöllum landsins, sem virðast mega éta það sem úti frýs, sem fyrr. Athyglisverð voru orð fráfarandi stjórnarformanns ISAVIA um að í ljósi ofangreindra áætlana væri mikilvægara en nokkru sinni fyrr að eigendafyrirsvar félagsins, fjármálaráðuneytið fyrir hönd ríkisins, kynni skil á nýuppfærðri stefnumörkun móðurfélags ISAVIA varðandi uppbyggingu á Keflavíkurflugvelli. Það þarf semsagt að segja ríkissjóði hvað stjórn og starfsmenn ríkisfyrirtækisins ætla að gera þannig að fjármálaráðherra opni veskið. Enginn heima? Það er jafnan svo að eigendur fyrirtækja móta stefnu og sjá til þess að stjórn og starfsfólk framfylgi vilja eigandans. Það er ekki svo hér. Þetta olígarkíska fyrirkomulag hefur náð að þroskast vegna þess að eigandi félagsins, ríkissjóður f.h. skattgreiðenda, hefur ekki sett félaginu skýra eigendastefnu um það hvernig málum þess og stefnu skuli háttað. Núverandi eigendastefna inniheldur ekkert um uppbyggingu og viðhald alls flugvallakerfisins, þmt aðflugsbúnaðar, flugbrauta og flugstöðva um land allt. Sorgleg skúraþyrping í Vatnsmýrinni ber þessu ekki fagurt vitni, en uppistaðan í flugstöðinni þar er frá síðari heimsstyrjöld og engum til sóma. Sömu sögu má segja um land allt, þar sem flugvellir hafa drabbast niður því viðhaldi mannvirkja er ekki sinnt og nauðsynlegar endurbætur hafa náðst seint og illa fram. Í millitíðinni er blásið í frekari uppbyggingaráform í Keflavík. Í ljósi þess að varaflugvellirnir á Akureyri, Egilsstöðum og Reykjavík hafa ekki þróast á sama hraða og Keflvíkurflugvöllur, ætti forsenda frekari uppbyggingar og markaðssetningar Keflavíkur að vera uppbygging, nútímavæðing og markaðssetning annarra flugvalla landsins. Við það fengist bætt nýting landsins alls með jafnari ágangi ferðamanna með aukningu millilandaflugs um Akureyri og Egilsstaði, auk þess sem alþjóðlegum öryggiskröfum um viðunandi varaflugvelli Keflavíkur yrði fullnægt. Við erum á undanþágu frá alþjóðareglum eins og staðan er í dag. Í raun er það rannsóknarefni hvernig uppbygging í Keflavík hefur fengið að fara fram án þess að skeytt sé um heildaráhrif hennar og að forsendur vaxtar Keflavíkurflugvallar séu fullbúnir varaflugvellir. Góði hirðirinn Ríkið verður að setja ISAVIA ohf. eigendastefnu sem miðar að því að félagið sinni rekstri, uppbyggingu og viðhaldi alls flugvallarkerfisins á eigin reikning, en bíði ekki eftir samþykki fjárlaga til að sjá hvort hægt sé að malbika flugbrautir, hanna aðflug eða tryggja á annan hátt öryggi. Á Norðurlöndunum er fyrirkomulagið þannig að stóru, tekjuskapandi flugvellirnir fjámagna hina vellina sem ekki hafa slíkar tekjustoðir, en lykilatriði er að þetta sé gert af sama félaginu, sem jafnframt tryggir öryggi allra flugvallanna. Lokaður klúbbur um rekstur verslunarmiðstöðvar á Reykjanesi er ekki einkamál starfsfólks og stjórnarmanna ISAVIA. Þótt vöxtur og fjölgun tengimöguleika um Keflavík sé jákvætt fyrir alla landsmenn, þá má það ekki gerast þannig að við pissum í skóinn okkar til langrar framtíðar og höldum áfram að sporðreisa landið með ríkisrekinni fákeppni. Þessi mál þarf að hugsa í áratugum en ekki ársfjórðungum. Þetta fé þarf hirði með staf. Höfundur er viðskiptafræðingur, flugmaður, framfarasinni og skattgreiðandi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Akureyrarflugvöllur Isavia Fréttir af flugi Rekstur hins opinbera Mest lesið Halldór 24.05.2025 Halldór #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Nú þurfa foreldrar að vera hugrakkir Jón Pétur Zimsen Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Í vikunni var því fagnað að 5 ár voru liðin frá því að fjárveiting til stækkunar flugstöðvarinnar á Akureyri var samþykkt. Framkvæmdin kom úr sérstökum Covid-fjárheimildum á veirutímanum og var alls 900 milljónir, svo aðstaðan á flugvellinum gæti stutt við aukið millilandaflug. Millilandaflug hefur svo blessunarlega aukist og er nú komið til að vera um Akureyrarflugvöll. Þrátt fyrir góðan vilja var hins vegar fyrirséð frá byrjun að þessi viðbygging yrði of lítil, en Norðlendingar taka á móti sínu fólki erlendis frá í kulda og trekki utandyra, þar sem hvorki var gert ráð fyrir móttökusal, né innritunarsal sem annað gæti einni millilandavél og einni innanlandsvél á sama tíma. Þannig hríslast fólk í innritun og hittir svo fagnandi ástvini að fríi loknu úti á plani í hvaða veðri sem er, sem eins og allir vita er samt oftast ágætt fyrir norðan. Í síðustu viku var hins vegar tilkynnt um verklok á nýrri álmu á Keflavíkurflugvelli, er 30 milljarða framkvæmdum við þá byggingu var lokið og farþegum hleypt í dýrðina. Sú opnun var einn áfangi 150 milljarða uppbyggingaráætlunar ISAVIA í Keflavík. Þá varðar reyndar lítið um hvað er að gerast á öðrum flugvöllum á landinu, því þeir eru ekki á ábyrgð félagsins né efnahagsreikningi. Nú kunna sumir að hvá. Er ekki ISAVIA ábyrgt fyrir öllum flugvallarmannvirkjum á landinu? Jú, en samt ekki. Eins og það er ISAVIA ohf. er eingöngu með Keflavíkurflugvöll og mannvirki hans á sínum efnahagsreikningi. Allir aðrir flugvellir landsins eru á ríkisreikningnum og reknir með fé af fjárlögum. Dótturfélag ISAVIA, Isavia Innanlands ehf., sinnir starfrækslu þessara flugvalla allra samkvæmt sérstökum samningi við ríkissjóð, en fjárhæð þess samnings (ávallt of lítil) er ákveðin á fjárlögum hvers árs, að meðaltali 2,5 milljarðar á ári undanfarin ár. ISAVIA ohf., fyrirtæki í eigu skattgreiðanda sem er rekstrar- og umsjónaraðili Keflavíkurflugvallar, skilaði nálega 7,5 milljörðum króna í hagnað eftir skatt á undanförnum tveimur árum, eða sem svarar til heildarfjárhæðar sem notuð var til rekstrar og viðhalds allra annarra flugvalla á landinu s.l. 5 ár.Ástæða þess að ég sting niður penna er sú staðreynd að ISAVIA hefur boðað að það muni fara fram á aukið hlutafé árlega úr ríkissjóði næstu ár, til að geta haldið dampi með metnaðarfulla fjárfestingaráætlun sína í Keflavík, meðan ekki er vikið orði eða aur að öðrum flugvöllum landsins, sem virðast mega éta það sem úti frýs, sem fyrr. Athyglisverð voru orð fráfarandi stjórnarformanns ISAVIA um að í ljósi ofangreindra áætlana væri mikilvægara en nokkru sinni fyrr að eigendafyrirsvar félagsins, fjármálaráðuneytið fyrir hönd ríkisins, kynni skil á nýuppfærðri stefnumörkun móðurfélags ISAVIA varðandi uppbyggingu á Keflavíkurflugvelli. Það þarf semsagt að segja ríkissjóði hvað stjórn og starfsmenn ríkisfyrirtækisins ætla að gera þannig að fjármálaráðherra opni veskið. Enginn heima? Það er jafnan svo að eigendur fyrirtækja móta stefnu og sjá til þess að stjórn og starfsfólk framfylgi vilja eigandans. Það er ekki svo hér. Þetta olígarkíska fyrirkomulag hefur náð að þroskast vegna þess að eigandi félagsins, ríkissjóður f.h. skattgreiðenda, hefur ekki sett félaginu skýra eigendastefnu um það hvernig málum þess og stefnu skuli háttað. Núverandi eigendastefna inniheldur ekkert um uppbyggingu og viðhald alls flugvallakerfisins, þmt aðflugsbúnaðar, flugbrauta og flugstöðva um land allt. Sorgleg skúraþyrping í Vatnsmýrinni ber þessu ekki fagurt vitni, en uppistaðan í flugstöðinni þar er frá síðari heimsstyrjöld og engum til sóma. Sömu sögu má segja um land allt, þar sem flugvellir hafa drabbast niður því viðhaldi mannvirkja er ekki sinnt og nauðsynlegar endurbætur hafa náðst seint og illa fram. Í millitíðinni er blásið í frekari uppbyggingaráform í Keflavík. Í ljósi þess að varaflugvellirnir á Akureyri, Egilsstöðum og Reykjavík hafa ekki þróast á sama hraða og Keflvíkurflugvöllur, ætti forsenda frekari uppbyggingar og markaðssetningar Keflavíkur að vera uppbygging, nútímavæðing og markaðssetning annarra flugvalla landsins. Við það fengist bætt nýting landsins alls með jafnari ágangi ferðamanna með aukningu millilandaflugs um Akureyri og Egilsstaði, auk þess sem alþjóðlegum öryggiskröfum um viðunandi varaflugvelli Keflavíkur yrði fullnægt. Við erum á undanþágu frá alþjóðareglum eins og staðan er í dag. Í raun er það rannsóknarefni hvernig uppbygging í Keflavík hefur fengið að fara fram án þess að skeytt sé um heildaráhrif hennar og að forsendur vaxtar Keflavíkurflugvallar séu fullbúnir varaflugvellir. Góði hirðirinn Ríkið verður að setja ISAVIA ohf. eigendastefnu sem miðar að því að félagið sinni rekstri, uppbyggingu og viðhaldi alls flugvallarkerfisins á eigin reikning, en bíði ekki eftir samþykki fjárlaga til að sjá hvort hægt sé að malbika flugbrautir, hanna aðflug eða tryggja á annan hátt öryggi. Á Norðurlöndunum er fyrirkomulagið þannig að stóru, tekjuskapandi flugvellirnir fjámagna hina vellina sem ekki hafa slíkar tekjustoðir, en lykilatriði er að þetta sé gert af sama félaginu, sem jafnframt tryggir öryggi allra flugvallanna. Lokaður klúbbur um rekstur verslunarmiðstöðvar á Reykjanesi er ekki einkamál starfsfólks og stjórnarmanna ISAVIA. Þótt vöxtur og fjölgun tengimöguleika um Keflavík sé jákvætt fyrir alla landsmenn, þá má það ekki gerast þannig að við pissum í skóinn okkar til langrar framtíðar og höldum áfram að sporðreisa landið með ríkisrekinni fákeppni. Þessi mál þarf að hugsa í áratugum en ekki ársfjórðungum. Þetta fé þarf hirði með staf. Höfundur er viðskiptafræðingur, flugmaður, framfarasinni og skattgreiðandi
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun