Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar 27. apríl 2025 17:02 Reglulega koma fréttir af karlmönnum með erlent ríkisfang sem brjóta af sér á Íslandi. Um leið fer af stað hvatrænt viðbragð virkra í athugasemdum sem vilja leysa svona mál með því að reka útlendingana úr landi og fylgir oft hatursorðræða gegn trúarhópum eða litarhætti. Þessi orðræða gerir ekkert annað en að afvegaleiða umræðuna og taka fókusinn frá því hvert aðal vandamálið er; ofbeldi karla gegn konum. Það gefur auga leið að í stækkandi samfélagi stækkar einnig hópurinn sem fremur glæpi, það hefur ekkert með þjóðerni að gera. Ef við skoðum tölfræði frá lögreglunni og Hagstofu Íslands frá 2024 þá voru 568 kynferðisbrot tilkynnt til lögreglunnar. Þessar 568 tilkynningar innihalda blygðunarsemisbrot, kynferðislegt áreiti, stafræn kynferðisbrot, kynferðisbrot gegn börnum og nauðgun. Af öllum tilkynntum kynferðisbrotum voru 94% gerenda karlmenn og af þeim 534 tilkynningum voru 29% þeirra með erlent ríkisfang sem gera málin 155. Samkvæmt Hagstofu Íslands búa hér 37.691 karlmenn af erlendum uppruna með fasta búsetu á Íslandi og ef við yfirfærum þessi 155 mál á þann fjölda svarar það 0.41% innflytjenda. Saklausir án dvalarleyfis í gæsluvarðhaldi En hvers vegna eru erlendir ríkisborgarar þeir sem sæta gæsluvarðhaldi í 70% tilfella? Gæsluvarðhaldi er ekki einungis beitt í rannsókn sakamála. Þessu úrræði er t.d. beitt þegar brottvísa á einstaklingum - einstaklingum sem hafa ekki brotið af sér heldur fá ekki dvalarleyfi. Burt séð frá allri tölfræðinni er merkilegast í þessu öllu saman að reynt er ítrekað að afvegaleiða umræðuna með því að stýra henni að þessum 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot í stað þess að sjá vandamálið sem eru karlmenn sem beita konur ofbeldi. Það er engin sía til, það er ekkert sem aðskilur þá menn frá öðrum í daglegu fasi. Þeir leynast víða. Hvað með Íslendinga sem brjóta af sér erlendis? Það eru þó nokkur dæmi um íslenska menn sem hafa flutt til annarra landa og stundað þar barnaníð, myrt konur og nauðgað þeim. Hefðu þau lönd sem glæpirnir voru framdir einhvern veginn geta síað þessa menn út á landamærunum og sent þá heim til sín? Á hvaða forsendum? Um 5 þúsund Íslendingar fluttu frá Íslandi árið 2024, hvernig eigum við að vita hvort leynist ofbeldismenn þar? Þessi hugsunarháttur gerir ekkert annað en að fría ofbeldismenn ábyrgðinni. Vandamálið er ekki fólksflutningur heldur kynbundið ofbeldi sem er sífellt að færast í aukana. Við þurfum að efla stjórnvöld og réttarkerfið til að taka betur á þessum málum yfir höfuð. Blákaldur veruleikinn er sá að sjaldnast eru menn sem kærðir eru fyrir nauðgun settir í gæsluvarðhald, það er algjör undantekning. Langflest kynferðisbrotamál sem rata á borð lögreglunnar eru felld niður og aðeins um 13% mála fá áheyrn dómstóla. Öryggi kvenna er ekki tryggt í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið kærðir fyrir nauðgun eru frjálsir í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið dæmdir sekir eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir áfrýja. Menn sem hafa nýtt allan áfrýjunarrétt sinn og enda með staðfestingu á dómi eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir ganga frá sínum málum. Dæmdir menn bíða svo að meðaltali í 2.2 ár eftir að byrja að afplána og oft sitja þeir inni í fangelsi um 10% af tímanum og eru þá komnir í opið úrræði. Dæmdir íslenskir menn ganga lausir árum saman Brotaþolar eru aldrei frjálsir á meðan öllu þessu stendur. Alltof mörg þurfa að horfa upp á málin sín felld niður og nauðgara ganga lausa. Brotaþolar þurfa að lifa með afleiðingum ofbeldisins og eiga hættu á að rekast á ofbeldismanninn hvar sem er. Þau sem eru reiðust yfir því að útlendingar stundi hér byrlanir og hópnauðganir líta gjörsamlega fram hjá íslenskum gerendum. Ég hef aldrei séð neinn krefjast gæsluvarðhalds á íslenskum nauðgara. Ég hef ekki séð myndum af íslenskum nauðgurum dreift á skemmtistaði og þeim meinaður aðgangur eftir einungis að kæra hafi verið lögð fram. Ég hef heldur aldrei séð einhvern hrópa saklaus uns sekt er sönnuð þegar kemur að útlendum nauðgurum. Þjóðerni, uppruni eða staða í samfélaginu á ekki að skipta máli. Við eigum að vera jafn reið yfir því þegar karlmenn beita konur ofbeldi. Ef 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot er innflutt vandamál þá mætti alveg eins telja íslenska ofbeldismenn sem brjóta af sér í útlöndum part af okkar útflutningi. Höfundur er stjórnarformaður Vitundar, samtaka gegn kynbundnu ofbeldi Heimildir : Ársskýrsla Ríkisendurskoðunar https://hagstofa.is/talnaefni/ibuar/mannfjoldi/yfirlit/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/04/25/utlendingar_grunadir_i_helmingi_hopnaudgana/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/01/02/aldrei_fleiri_urskurdadir_i_gaesluvardhald/ https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2023/02/06/Gaesluvardhald-a-Islandi-er-ekki-ofnotad-eda-sjalfvirkt/ https://www.visir.is/g/20252718842d/haelis-leit-endur-bidi-brott-visunar-vid-o-vid-unandi-ad-staedur https://www.dv.is/frettir/2024/03/21/islenskur-mordingi-bandarikjunum-grunadur-um-fleiri-brot/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2022/06/15/islenskur_karlmadur_daemdur_fyrir_barnanid_a_spani/ https://www.ruv.is/frettir/erlent/stadfestur-14-ara-domur-fyrir-mord Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðný S. Bjarnadóttir Kynferðisofbeldi Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Reglulega koma fréttir af karlmönnum með erlent ríkisfang sem brjóta af sér á Íslandi. Um leið fer af stað hvatrænt viðbragð virkra í athugasemdum sem vilja leysa svona mál með því að reka útlendingana úr landi og fylgir oft hatursorðræða gegn trúarhópum eða litarhætti. Þessi orðræða gerir ekkert annað en að afvegaleiða umræðuna og taka fókusinn frá því hvert aðal vandamálið er; ofbeldi karla gegn konum. Það gefur auga leið að í stækkandi samfélagi stækkar einnig hópurinn sem fremur glæpi, það hefur ekkert með þjóðerni að gera. Ef við skoðum tölfræði frá lögreglunni og Hagstofu Íslands frá 2024 þá voru 568 kynferðisbrot tilkynnt til lögreglunnar. Þessar 568 tilkynningar innihalda blygðunarsemisbrot, kynferðislegt áreiti, stafræn kynferðisbrot, kynferðisbrot gegn börnum og nauðgun. Af öllum tilkynntum kynferðisbrotum voru 94% gerenda karlmenn og af þeim 534 tilkynningum voru 29% þeirra með erlent ríkisfang sem gera málin 155. Samkvæmt Hagstofu Íslands búa hér 37.691 karlmenn af erlendum uppruna með fasta búsetu á Íslandi og ef við yfirfærum þessi 155 mál á þann fjölda svarar það 0.41% innflytjenda. Saklausir án dvalarleyfis í gæsluvarðhaldi En hvers vegna eru erlendir ríkisborgarar þeir sem sæta gæsluvarðhaldi í 70% tilfella? Gæsluvarðhaldi er ekki einungis beitt í rannsókn sakamála. Þessu úrræði er t.d. beitt þegar brottvísa á einstaklingum - einstaklingum sem hafa ekki brotið af sér heldur fá ekki dvalarleyfi. Burt séð frá allri tölfræðinni er merkilegast í þessu öllu saman að reynt er ítrekað að afvegaleiða umræðuna með því að stýra henni að þessum 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot í stað þess að sjá vandamálið sem eru karlmenn sem beita konur ofbeldi. Það er engin sía til, það er ekkert sem aðskilur þá menn frá öðrum í daglegu fasi. Þeir leynast víða. Hvað með Íslendinga sem brjóta af sér erlendis? Það eru þó nokkur dæmi um íslenska menn sem hafa flutt til annarra landa og stundað þar barnaníð, myrt konur og nauðgað þeim. Hefðu þau lönd sem glæpirnir voru framdir einhvern veginn geta síað þessa menn út á landamærunum og sent þá heim til sín? Á hvaða forsendum? Um 5 þúsund Íslendingar fluttu frá Íslandi árið 2024, hvernig eigum við að vita hvort leynist ofbeldismenn þar? Þessi hugsunarháttur gerir ekkert annað en að fría ofbeldismenn ábyrgðinni. Vandamálið er ekki fólksflutningur heldur kynbundið ofbeldi sem er sífellt að færast í aukana. Við þurfum að efla stjórnvöld og réttarkerfið til að taka betur á þessum málum yfir höfuð. Blákaldur veruleikinn er sá að sjaldnast eru menn sem kærðir eru fyrir nauðgun settir í gæsluvarðhald, það er algjör undantekning. Langflest kynferðisbrotamál sem rata á borð lögreglunnar eru felld niður og aðeins um 13% mála fá áheyrn dómstóla. Öryggi kvenna er ekki tryggt í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið kærðir fyrir nauðgun eru frjálsir í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið dæmdir sekir eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir áfrýja. Menn sem hafa nýtt allan áfrýjunarrétt sinn og enda með staðfestingu á dómi eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir ganga frá sínum málum. Dæmdir menn bíða svo að meðaltali í 2.2 ár eftir að byrja að afplána og oft sitja þeir inni í fangelsi um 10% af tímanum og eru þá komnir í opið úrræði. Dæmdir íslenskir menn ganga lausir árum saman Brotaþolar eru aldrei frjálsir á meðan öllu þessu stendur. Alltof mörg þurfa að horfa upp á málin sín felld niður og nauðgara ganga lausa. Brotaþolar þurfa að lifa með afleiðingum ofbeldisins og eiga hættu á að rekast á ofbeldismanninn hvar sem er. Þau sem eru reiðust yfir því að útlendingar stundi hér byrlanir og hópnauðganir líta gjörsamlega fram hjá íslenskum gerendum. Ég hef aldrei séð neinn krefjast gæsluvarðhalds á íslenskum nauðgara. Ég hef ekki séð myndum af íslenskum nauðgurum dreift á skemmtistaði og þeim meinaður aðgangur eftir einungis að kæra hafi verið lögð fram. Ég hef heldur aldrei séð einhvern hrópa saklaus uns sekt er sönnuð þegar kemur að útlendum nauðgurum. Þjóðerni, uppruni eða staða í samfélaginu á ekki að skipta máli. Við eigum að vera jafn reið yfir því þegar karlmenn beita konur ofbeldi. Ef 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot er innflutt vandamál þá mætti alveg eins telja íslenska ofbeldismenn sem brjóta af sér í útlöndum part af okkar útflutningi. Höfundur er stjórnarformaður Vitundar, samtaka gegn kynbundnu ofbeldi Heimildir : Ársskýrsla Ríkisendurskoðunar https://hagstofa.is/talnaefni/ibuar/mannfjoldi/yfirlit/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/04/25/utlendingar_grunadir_i_helmingi_hopnaudgana/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/01/02/aldrei_fleiri_urskurdadir_i_gaesluvardhald/ https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2023/02/06/Gaesluvardhald-a-Islandi-er-ekki-ofnotad-eda-sjalfvirkt/ https://www.visir.is/g/20252718842d/haelis-leit-endur-bidi-brott-visunar-vid-o-vid-unandi-ad-staedur https://www.dv.is/frettir/2024/03/21/islenskur-mordingi-bandarikjunum-grunadur-um-fleiri-brot/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2022/06/15/islenskur_karlmadur_daemdur_fyrir_barnanid_a_spani/ https://www.ruv.is/frettir/erlent/stadfestur-14-ara-domur-fyrir-mord
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun