Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar 20. júní 2025 10:00 Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Halldór 06.09.2025 Halldór Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Sjá meira
Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur.
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun