Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar 20. júní 2025 10:00 Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Halldór 27.03.2024 Halldór Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Samúel Karl Ólason,Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Samúel Karl Ólason,Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur.
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun