Er Framsókn að klofna? Guðmundur Magnússon skrifar 17. janúar 2005 00:01 Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun