Jól alla daga Geir Gunnar Markússon skrifar 14. október 2015 09:54 Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar Skoðun Ég var með alþingismanni í meðferð Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Sjá meira
Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun