Maístjörnuvæðum vinnulaunin Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 1. maí 2015 07:00 Fyrir þér ber ég fána þessa framtíðarlands. Svo lýkur einu ástsælasta kvæði okkar sem þetta land byggja og þau eru ófá sem hafa sungið það í gegnum tíðina. Það er orðið svo samgróið okkur að langflest höfum við gleymt tilurð þess. Það birtist fyrst á þessum degi árið 1937 og var ort til verkalýðsins, sem þekkti tungutakið vel. Einingarband samstöðunnar, vetur hins vinnandi manns er að baki, maísólin – sól verkalýðsins sem rís hæst á 1. maí – er á næsta leiti og fáni framtíðarlands verkalýðsins blaktir við hún. Uppruni kvæðisins er okkur svo fjarri að þessi sósíalíski söngur ómar á samkundum fólks sem mundi aldrei kalla sig sósíalískt og það heyrist í jarðarförum frjálshyggjumanna. Kvæðið er orðið svo sjálfsagður hluti okkar vitundar að tilefni yrkingar þess, og raunar sjálft efni þess, skiptir ekki máli. Það er kannski verið að teygja sig í yfirfærslum en það er erfitt að velta því ekki fyrir sér hvers vegna svo sjálfsagðar kröfur eins og það að fá nægilega há laun fyrir vinnu sína til að hægt sé, með góðu móti, að lifa af eru ekki jafn sjálfsagður hluti af vitund okkar og kvæðið góða. Hvernig stendur á því að það þarf að velta sér mikið upp úr því hvort fólk eigi að fá mannsæmandi laun? Jú, segir einhver, verðbólgan, maður minn, verðbólgan. Og já, verðbólgudrauginn er erfitt að kveða niður og eins og Pétur Gunnarsson orti um fyrir Hrekkjusvín þá étur verðbólgan litlu börnin sín. En ef það er ekki hægt að hanna samfélagsgerð þannig að það að fólk fái laun sem hægt er að lifa af setji ekki allt á hliðina – tja, þá erum við í frekar vondum málum. Kannski er reyndin sú að það er hægt, við höfum bara aldrei gert það. Er óeðlilegt að velta því fyrir sér hvort það ætti ekki einfaldlega að vera fyrsta hugsun allra sem að stjórnmálum koma að allir, sama í hvaða stétt þeir eru, geti lifað sómasamlegu lífi? Það ætti að ríma jafnt við sósíalíska jafnaðarstefnu, sem og hreinræktuðustu frjálshyggju, því þeir sem geta séð um sig sjálfir verða jú sjálfstæðir, meiri peningar komast í umferð og hvað það er nú sem hagfræðin segir okkur að sé gott. Fyrir nú utan það, sem er reyndar aðalatriðið, að velferð fólks er þannig betur borgið. Fjármálaráðherra hefur nýverið sagt að kannski sé kominn of mikill jöfnuður í íslenskt samfélag. Um það má eflaust deila, eins og allt á milli himins og jarðar, en það eru ekki nema um 40 ár síðan lagt var til á Alþingi Íslendinga að hæstu laun í landinu mættu ekki vera hærri en svo að þau væru tvöföld lægstu launin. Kannski er það ekki leiðin heldur. En eitthvað þarf að gera til þess að á hverju ári sé ekki sú sjálfsagða krafa höfð uppi sem útópískt baráttumál að fólk geti lifað af laununum sínum. Sú krafa þarf að verða eins og Maístjarnan, eitthvað sem eitt sinn var þrungið pólitískri merkingu en er sjálfsagður hlutur í dag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Kolbeinn Óttarsson Proppé Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun
Fyrir þér ber ég fána þessa framtíðarlands. Svo lýkur einu ástsælasta kvæði okkar sem þetta land byggja og þau eru ófá sem hafa sungið það í gegnum tíðina. Það er orðið svo samgróið okkur að langflest höfum við gleymt tilurð þess. Það birtist fyrst á þessum degi árið 1937 og var ort til verkalýðsins, sem þekkti tungutakið vel. Einingarband samstöðunnar, vetur hins vinnandi manns er að baki, maísólin – sól verkalýðsins sem rís hæst á 1. maí – er á næsta leiti og fáni framtíðarlands verkalýðsins blaktir við hún. Uppruni kvæðisins er okkur svo fjarri að þessi sósíalíski söngur ómar á samkundum fólks sem mundi aldrei kalla sig sósíalískt og það heyrist í jarðarförum frjálshyggjumanna. Kvæðið er orðið svo sjálfsagður hluti okkar vitundar að tilefni yrkingar þess, og raunar sjálft efni þess, skiptir ekki máli. Það er kannski verið að teygja sig í yfirfærslum en það er erfitt að velta því ekki fyrir sér hvers vegna svo sjálfsagðar kröfur eins og það að fá nægilega há laun fyrir vinnu sína til að hægt sé, með góðu móti, að lifa af eru ekki jafn sjálfsagður hluti af vitund okkar og kvæðið góða. Hvernig stendur á því að það þarf að velta sér mikið upp úr því hvort fólk eigi að fá mannsæmandi laun? Jú, segir einhver, verðbólgan, maður minn, verðbólgan. Og já, verðbólgudrauginn er erfitt að kveða niður og eins og Pétur Gunnarsson orti um fyrir Hrekkjusvín þá étur verðbólgan litlu börnin sín. En ef það er ekki hægt að hanna samfélagsgerð þannig að það að fólk fái laun sem hægt er að lifa af setji ekki allt á hliðina – tja, þá erum við í frekar vondum málum. Kannski er reyndin sú að það er hægt, við höfum bara aldrei gert það. Er óeðlilegt að velta því fyrir sér hvort það ætti ekki einfaldlega að vera fyrsta hugsun allra sem að stjórnmálum koma að allir, sama í hvaða stétt þeir eru, geti lifað sómasamlegu lífi? Það ætti að ríma jafnt við sósíalíska jafnaðarstefnu, sem og hreinræktuðustu frjálshyggju, því þeir sem geta séð um sig sjálfir verða jú sjálfstæðir, meiri peningar komast í umferð og hvað það er nú sem hagfræðin segir okkur að sé gott. Fyrir nú utan það, sem er reyndar aðalatriðið, að velferð fólks er þannig betur borgið. Fjármálaráðherra hefur nýverið sagt að kannski sé kominn of mikill jöfnuður í íslenskt samfélag. Um það má eflaust deila, eins og allt á milli himins og jarðar, en það eru ekki nema um 40 ár síðan lagt var til á Alþingi Íslendinga að hæstu laun í landinu mættu ekki vera hærri en svo að þau væru tvöföld lægstu launin. Kannski er það ekki leiðin heldur. En eitthvað þarf að gera til þess að á hverju ári sé ekki sú sjálfsagða krafa höfð uppi sem útópískt baráttumál að fólk geti lifað af laununum sínum. Sú krafa þarf að verða eins og Maístjarnan, eitthvað sem eitt sinn var þrungið pólitískri merkingu en er sjálfsagður hlutur í dag.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun