Ákall um endurreisn Guðmundur Andri Thorsson skrifar 1. febrúar 2016 13:45 Látið hefur verið í veðri vaka að um fimmtíu og fimm þúsund Íslendingar hafi skrifað undir ákall Kára Stefánssonar um endurreisn íslenska heilbrigðiskerfisins af því að þeir séu ekki nógu talnaglöggir. Og forsætisráðherra landsins hefur raunar látið liggja að því að því hærra sem hlutfall framlaga til heilbrigðismála sé hjá þjóð, þeim mun verra sé þjóðfélagsástandið þar.níu – tíu – ellefu? Það var og. Auðvitað erum við ringluð þar sem tölur eru annars vegar. Hvernig má annað vera í landi þar sem það er háþróuð listgrein að hagræða tölum, skálda út frá tölum? Kannski er sjálf tilvera þjóðarinnar ein allsherjar reikningsskekkja ef út í það er farið, og nógu oft hefur verið sýnt fram á að þjóðin er þjóðhagslega óhagkvæm. Tölur þurfa vissulega að vera réttar – eða öllu heldur: Frú A og herra B þurfa að hafa sömu forsendur þegar þau tala saman um tölur. Því hefur ahins vegar ldrei verið að heilsa hér á landi frá því að ég man eftir mér og þess vegna erum við æði mörg sem dettum sjálfkrafa út og hættum að hlusta þegar stjórnmálamenn rífa af sér gleraugun – eða setja þau á sig – og fara að þylja nefna tölur og prósentuhlutföll til að sanna mál sitt. Gott og vel. Kannski ekki ellefu og kannski ekki átta komma sjö og kannski ekki tíu heldur níu eða sjö – eða jafnvel ellefu. Eða tólf? Við Íslendingar höfum að minnsta kosti horft á heilbrigðiskerfi okkar grotna smám saman niður. Þegar Kári Stefánsson sker upp herör fær hann því strax hljómgrunn. Það er ekki bara vegna þess að hann sé mælskur og rökfastur heldur af því að fólk finnur unnvörpum að hann hefur hér lög að mæla – það veit það af eigin skinni eða út af reynslu vinar, vinnufélaga eða ástvinar.Ófremdarástand Kannski er hægt að sýna fram á með prósentureikningi að þetta sé alveg ágætt: sjúklingar bíða mánuðum saman eftir aðgerðum, jafnvel lífsnauðsynlegum. Sjúklingar liggja í kústaskápum og á göngum Landspítalans, sem er á að líta eins og sjúkrastofnun í stríðshrjáðu landi, meðan hús eins og St. Jósepsspítali í Hafnarfirði og Heilsuverndarstöðin í Reykjavík standa tóm. Landspítalinn er sjálfur í heilsuspillandi húsnæði, vegna skorts á eðlilegu viðhaldi. Barna- og unglingageðdeild Landspítalans þarf að loka út af myglusvepp. Krabbameinssjúklingar eru rukkaðir um háar fjárhæðir til að standa straum af læknismeðferð sinni og lyfjameðferð. Sjúklingar eru sendir heim fárveikir til að rýma fyrir nýjum sjúklingum því að excel-skjalið krefst tiltekinna afkasta. Fjöldi manns er án heimilislæknis. Gamalt og sjúkt fólk fær ekki sómasamlegu umönnun og er jafnvel á hrakhólum. Óljósar reglur gilda um viðveru lækna, hvenær þeir eru að störfum við spítalann og hvenær þeir er á einkastofu sinni. Læknar fást ekki til starfa á ýmsum nauðsynlegum sérfræðisviðum. Sáralítil endurnýjun er í stétt heilsugæslulækna, sem eiga að sinna grunnþjónustu. Og þannig mætti lengi telja. Í stað þess að keppast við að sýna fram á tölfræðilegt ágæti þessa ástands ættu velunnarar núverandi ríkisstjórnar að hafa í huga að þetta snýst ekki bara um hana, þennan flokk eða hinn. Áratugum saman hafa ríkisstjórnir og fjárlaganefndir litið á það sem meginhlutverk sitt að „skera niður útgjöld til heilbrigðismála“, rífa niður og draga saman, fremur en að byggja upp. Smám saman hefur það verið sett í hendur góðgerðarfélaga að sinna eðlilegri endurnýjun á tækjakosti spítalans. Hægt og bítandi hafa menn vanist því að líta á útgjöld til þessa málaflokks sem „eyðslu“ sem koma þurfi böndum á, en ekki eðlilegt þjónustustig í ríku og réttlátu samfélagi; eðlilega fjárfestingu í heilsu og heilbrigði almennings. Með sama áframhaldi er þess kannski skammt að bíða að meðferð verði komin undir „kostun“ og í eyru sjúklinga hvísli rödd í tíma og ótíma að þessi meðferð sé í boði þessa eða hins kostunaraðilans … Þetta hefur lengi verið svona. Í þessum efnum er vandséð að einn stjórnmálaflokkur skeri sig úr öðrum. Gott ef það voru ekki jafnaðarmenn sem hófu „kostnaðarhlutdeild sjúklinga“ á sinni tíð, sem hefur smám saman orðið til þess að sjúklingar þurfa ekki einungis að glíma við vinnutap og áhyggjur af heilsu sinni og framtíð, heldur eiga andvökunætur yfir því hvernig eigi að fjármagna meðferð sína og lyfjakaup. Undirskriftasöfnun Kára og hans fólks snýst fyrst og fremst um hugarfarsbreytingu. Að stjórnmálastéttin skilji að það er verkefni hennar að búa þannig um hnútana að grunnstoðir samfélagsins séu í lagi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Látið hefur verið í veðri vaka að um fimmtíu og fimm þúsund Íslendingar hafi skrifað undir ákall Kára Stefánssonar um endurreisn íslenska heilbrigðiskerfisins af því að þeir séu ekki nógu talnaglöggir. Og forsætisráðherra landsins hefur raunar látið liggja að því að því hærra sem hlutfall framlaga til heilbrigðismála sé hjá þjóð, þeim mun verra sé þjóðfélagsástandið þar.níu – tíu – ellefu? Það var og. Auðvitað erum við ringluð þar sem tölur eru annars vegar. Hvernig má annað vera í landi þar sem það er háþróuð listgrein að hagræða tölum, skálda út frá tölum? Kannski er sjálf tilvera þjóðarinnar ein allsherjar reikningsskekkja ef út í það er farið, og nógu oft hefur verið sýnt fram á að þjóðin er þjóðhagslega óhagkvæm. Tölur þurfa vissulega að vera réttar – eða öllu heldur: Frú A og herra B þurfa að hafa sömu forsendur þegar þau tala saman um tölur. Því hefur ahins vegar ldrei verið að heilsa hér á landi frá því að ég man eftir mér og þess vegna erum við æði mörg sem dettum sjálfkrafa út og hættum að hlusta þegar stjórnmálamenn rífa af sér gleraugun – eða setja þau á sig – og fara að þylja nefna tölur og prósentuhlutföll til að sanna mál sitt. Gott og vel. Kannski ekki ellefu og kannski ekki átta komma sjö og kannski ekki tíu heldur níu eða sjö – eða jafnvel ellefu. Eða tólf? Við Íslendingar höfum að minnsta kosti horft á heilbrigðiskerfi okkar grotna smám saman niður. Þegar Kári Stefánsson sker upp herör fær hann því strax hljómgrunn. Það er ekki bara vegna þess að hann sé mælskur og rökfastur heldur af því að fólk finnur unnvörpum að hann hefur hér lög að mæla – það veit það af eigin skinni eða út af reynslu vinar, vinnufélaga eða ástvinar.Ófremdarástand Kannski er hægt að sýna fram á með prósentureikningi að þetta sé alveg ágætt: sjúklingar bíða mánuðum saman eftir aðgerðum, jafnvel lífsnauðsynlegum. Sjúklingar liggja í kústaskápum og á göngum Landspítalans, sem er á að líta eins og sjúkrastofnun í stríðshrjáðu landi, meðan hús eins og St. Jósepsspítali í Hafnarfirði og Heilsuverndarstöðin í Reykjavík standa tóm. Landspítalinn er sjálfur í heilsuspillandi húsnæði, vegna skorts á eðlilegu viðhaldi. Barna- og unglingageðdeild Landspítalans þarf að loka út af myglusvepp. Krabbameinssjúklingar eru rukkaðir um háar fjárhæðir til að standa straum af læknismeðferð sinni og lyfjameðferð. Sjúklingar eru sendir heim fárveikir til að rýma fyrir nýjum sjúklingum því að excel-skjalið krefst tiltekinna afkasta. Fjöldi manns er án heimilislæknis. Gamalt og sjúkt fólk fær ekki sómasamlegu umönnun og er jafnvel á hrakhólum. Óljósar reglur gilda um viðveru lækna, hvenær þeir eru að störfum við spítalann og hvenær þeir er á einkastofu sinni. Læknar fást ekki til starfa á ýmsum nauðsynlegum sérfræðisviðum. Sáralítil endurnýjun er í stétt heilsugæslulækna, sem eiga að sinna grunnþjónustu. Og þannig mætti lengi telja. Í stað þess að keppast við að sýna fram á tölfræðilegt ágæti þessa ástands ættu velunnarar núverandi ríkisstjórnar að hafa í huga að þetta snýst ekki bara um hana, þennan flokk eða hinn. Áratugum saman hafa ríkisstjórnir og fjárlaganefndir litið á það sem meginhlutverk sitt að „skera niður útgjöld til heilbrigðismála“, rífa niður og draga saman, fremur en að byggja upp. Smám saman hefur það verið sett í hendur góðgerðarfélaga að sinna eðlilegri endurnýjun á tækjakosti spítalans. Hægt og bítandi hafa menn vanist því að líta á útgjöld til þessa málaflokks sem „eyðslu“ sem koma þurfi böndum á, en ekki eðlilegt þjónustustig í ríku og réttlátu samfélagi; eðlilega fjárfestingu í heilsu og heilbrigði almennings. Með sama áframhaldi er þess kannski skammt að bíða að meðferð verði komin undir „kostun“ og í eyru sjúklinga hvísli rödd í tíma og ótíma að þessi meðferð sé í boði þessa eða hins kostunaraðilans … Þetta hefur lengi verið svona. Í þessum efnum er vandséð að einn stjórnmálaflokkur skeri sig úr öðrum. Gott ef það voru ekki jafnaðarmenn sem hófu „kostnaðarhlutdeild sjúklinga“ á sinni tíð, sem hefur smám saman orðið til þess að sjúklingar þurfa ekki einungis að glíma við vinnutap og áhyggjur af heilsu sinni og framtíð, heldur eiga andvökunætur yfir því hvernig eigi að fjármagna meðferð sína og lyfjakaup. Undirskriftasöfnun Kára og hans fólks snýst fyrst og fremst um hugarfarsbreytingu. Að stjórnmálastéttin skilji að það er verkefni hennar að búa þannig um hnútana að grunnstoðir samfélagsins séu í lagi.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun