

Stjórnmálamenn geta líka tileinkað sér nýja hugsun
Í ársbyrjun 2016 voru sett ný lög um opinber fjármál þar sem áhersla er lögð á langtímahugsun og aga við framkvæmd fjárlaga. Mikilvægur þáttur í lögunum er að stjórnvöldum hverju sinni ber að leggja fram fjármálastefnu til næstu fimm ára. Í henni er tryggt að heildarafkoma sé jákvæð yfir tímabilið og að skuldahlutföll lækki í samræmi við markmið. Þetta er skynsamleg nálgun og eykur festu í ríkisfjármálum. Það er ekki hyggilegt að endurskoða stefnuna frá grunni. Þá er unnið gegn markmiði hennar um fyrirsjáanleika í ríkisfjármálum til lengri tíma. Óháð stjórnarmynstri er skynsamlegt að reka aðhaldssama fjármálastefnu í hámarki uppsveiflunnar. Þá er ekki síður mikilvægt að búa í haginn þegar vel árar enda taka allar uppsveiflur einhvern tíma enda. Það verður áhugavert að sjá stefnu næstu ríkisstjórnar hvað þetta stefnumál varðar.
Takmarkað svigrúm
Staða efnahagsmála á Íslandi hefur aldrei verið betri. Sú staða útilokar þó ekki að hægt sé að gera enn betur og mörg brýn verkefni bíða úrlausna. Fréttir af kjaraviðræðum einkennast oftar en ekki af átökum en í grunninn snúast þær um jákvæða þróun samfélagsins og leiðir til að bæta lífskjör fólks. Stundum er mikið til skiptanna og stundum lítið. Á undanförnum misserum hafa laun á Íslandi hækkað margfalt miðað við nágrannalöndin. Þær hækkanir hafa skilað sér í samsvarandi kjarabótum. Nú verður minna til skiptanna í kjarasamningum. Verði miklar launahækkanir knúnar fram í vetur þýðir það aðeins eitt; verðlag og vextir hækka og störfum fækkar.
Stjórnmálamenn þurfa og verða að taka erfiðar ákvarðanir. Fram undan er nóg af þeim. Á vinnumarkaði eru samningar lausir hjá stórum hópum opinberra starfsmanna. Þótt þeir gegni mikilvægum störfum geta stéttarfélög þeirra ekki leitt launaþróun í landinu. Þannig er það hvergi. Rými til launahækkana myndast í atvinnulífinu. Eftir launahækkanir undanfarinna ára er það rými að mestu tæmt. Samningsaðilar verða að horfast í augu við efnahagslegan raunveruleika. Það eyðist sem af er tekið. Innstæðulausar launahækkanir eru fullreyndar. Þær enda alltaf með veikingu krónunnar, verðbólgu og rýrnun kaupmáttar. Þá er betur heima setið en af stað farið.
Loforð þarf að efna
Eitt fyrsta verkefni nýrrar ríkisstjórnar verða kjarasamningar við stéttarfélög opinberra starfsmanna. Standi ný stjórn ekki í fæturna á fyrstu metrunum þá mun niðurstaða þeirra framkalla kröfur stéttarfélaga á almennum vinnumarkaði um sömu hækkanir og hjá stéttarfélögum annarra opinberra starfsmanna með bundna samninga. Þar eru 80-90% vinnumarkaðarins undir. Það væri óábyrg afstaða ef ný ríkisstjórn gæfi sjálfri sér það úldna veganesti.
Að þessu sögðu þá væri nær að líta til forgangsröðunar í opinberum rekstri með það að markmiði að koma til móts við launafólk og lífeyrisþega með breytingum á tekjuskattskerfinu. Margar leiðir hafa verið nefndar í því samhengi. Forsenda þess er eftir sem áður að hið opinbera fari betur með skattfé landsmanna. Kjósendur – hvort sem þeir eru launafólk í heimilisrekstri eða stjórnendur í atvinnurekstri – þurfa reglulega að hagræða í rekstrinum. Ekki dugar að stjórnmálamenn auki framlög til málaflokka skilyrðislaust, án krafna um bættan árangur. Ekki dugar sá skilningur margra stjórnmálamanna að í forgangsröðun felist aukin framlög til ákveðinna málaflokka án þess að þau séu minnkuð til annarra. Þeir þurfa í auknum mæli að tileinka sér hugsunarhátt og aðferðir sem skilað hafa árangri jafnt í einkarekstri sem opinberum rekstri annarra þjóða.
Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins.
Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og fjármál.
Skoðun

Átökin um áminningarskylduna – stutt upprifjun
Óli Jón Jónsson skrifar

Hvernig kennum við gagnrýna hugsun? – Umræða sem þarf að halda áfram
Guðmundur Björnsson skrifar

Föstum saman, Ramadan og langafasta
Sigurvin Lárus Jónsson skrifar

Auðhumla í Hamraborg
Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar

Magnús Karl er einstakur kennari og verður afburða rektor
Kristín Heimisdóttir skrifar

Mannlegi rektorinn Silja Bára
Arnar Pálsson skrifar

Þegar Halla Gunnarsdóttir lét Kevin Spacey heyra það
Drífa Snædal skrifar

Íslenskar löggæslustofnanir sem lögmæt skotmörk
Bjarni Már Magnússon skrifar

Ó-frjósemi eða val
Matthildur Björnsdóttir skrifar

Er íslenska geðheilbrigðiskerfið of strangt þegar kemur að nauðungarvistun?
Arna Ósk Óskarsdóttir skrifar

Heimilisofbeldi – aðgerðir í þágu þolenda
Alma D. Möller ,Drífa Jónasdóttir skrifar

Þegar nemendur skilja ekki grundvallarhugtök: Hvað segir það um kennsluna?
Guðmundur Björnsson skrifar

Við kjósum Kolbrúnu!
Rannveig Klara Guðmundsdóttir,Gunnar Ásgrímsson skrifar

Geðheilbrigði snertir okkur öll
Sandra B. Franks skrifar

Hin nýja heimsmynd Trumps, Putins og Jinpings
Guðmundur Einarsson skrifar

Virðismatskerfi í þágu launajafnréttis
Helga Björg Olgu- Ragnarsdóttir skrifar

Konur láta lífið og karlar fá knús
Guðný S. Bjarnadóttir skrifar

VR Chairman Elections Have Begun – Your Vote Matters!
Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar

Kosningar í VR
Ólafur Reimar Gunnarsson skrifar

Kynjajafnrétti er mannanna verk
Stella Samúelsdóttir skrifar

Álfar og huldufólk styðja umhverfisvernd
Bryndís Fjóla Pétursdóttir skrifar

Baráttan heldur áfram!
Svandís Svavarsdóttir skrifar

Jafnréttisparadís?
Guðrún Karls Helgudóttir skrifar

Fíllinn í fjölmiðlastofu Þórðar Snæs
Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar

Björn Þorsteinsson smellpassar í starf rektors
Haraldur Ólafsson skrifar

Opið ákall til þjóðarinnar – frá ótta til bjartsýni á gervigreindaröld
Sigvaldi Einarsson skrifar

Þetta er ekki tæknimál - þetta er lífsspursmál
Ingvar Hjálmarsson,Sigríður Mogensen skrifar

Sagan af því þegar Halla Gunnarsdóttir dró í mig í fjallgöngu á Austfjörðum
Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar

Hvað þýðir niðurstaða Alþjóðadómstólsins fyrir viðskipti íslenskra aðila við Rapyd?
Björn B. Björnsson skrifar