Fjölmenning á Íslandi Ingibjörg Kristín Jónsdóttir skrifar 11. febrúar 2018 19:09 Ég er stödd á Íslandi að kynna mér fjölmenningarmál í skólum. Síðustu áratugi hef ég búið og starfað að þessum málum í Noregi og tekið doktorsgráðu í fjölmenningar menntunarfræðum (multicultural education) við háskóla í New York jafnframt að ferðast mikið um Miðausturlönd og þá sérstaklega kúrdísku svæðin. Það vekur athygli mína eftir að hafa fylgst með umræðum íslenskra fjölmiðla undanfarið hvað oft virðist vera mikil heift í samfélaginu gagnvart erlendu fólki og þá ekki síst múslímum. Því meiri athygli vekur hjá mér að múslímar eru afskaplega lítill hluti þeirra barna af erlendum uppruna í íslenskum skólum. Stærstu hóparnir eru frá Austur Evrópu og síðan Austurlöndum fjær. Í öllum Evrópulöndum eru menntunarmál í tiltölulega góðu ástandi, allavegana miðað við Afríku og Miðausturlönd. Þvingunarhjónabönd, barnabrúðir, umskurður á stúlkubörnum osfrv. eru meðal þess sem ég þarf að takast á við. Hitt vil ég taka fram strax að ég á mjög marga múslímska vini eins og af öðrum trúarbrögðum og það er stórhættulegt að stimpla alla eftir fáum einstaklingum. Enginn kærir sig um að ásaka alla karlmenn um að vera barnaníðinga eða nauðgara þó þeir séu mörgum mun fleiri enn konur. Meirihluti barna sem flytur á milli landa lærir málið fljótt og vel. Þau tala líka mál fjölskyldunnar ljómandi vel. Minnihlutinn er hins vegar stór og ég hef fengist við mörg börn í Noregi sem ekki hafa gott vald á norsku. Í mörgum tilfellum hafa foreldrarnir flutt til Noregs ólæsir og óskrifandi á sínu móðurmáli. Móðirin er heimavinnandi með mörg börn og hefur aldrei lært norsku þrátt fyrir síendurtekin norskunámskeið. Þó þær vildu þá er ekki auðvelt fyir þær að fá vinnu án þess að tala norsku, og í mörgum tilfellum sjá þessar konur líka um aldraða foreldra auk fjölda barna. Börnin tala ekki mál móðurinnar og eru þar af leiðandi “mállaus”. Hver og einn getur ímyndað sér hvernig samskipti móður og barns verða. Ég hef rætt við marga úrvals kennara hér á Íslandi sem eru mjög áhugasamir um velferð minnihlutanemenda sinna. Þeir spyrja mig um ráð og leiðbeiningar og sækjast eftir meiri kunnáttu um þennan hóp. Þessar samræður fara gjarnan fram yfir kaffibolla í frítíma þeirra þar sem þetta eru vinkonur mínar sem alltaf er gaman að hitta. Þar hafa verið nefnd einstaklingsmál sem ég hef lýst hér að ofan. Ef skoðuð er þjóðfélagsgerð áður fyrr þá hafa alltaf verið börn sem urðu halloka í samfélaginu. Sem barn las ég margar sögur, oft skrifaðar af kennurum, sem fjölluðu um fátæk börn og götustrákar var hugtak sem þá var notað. Þessi börn töluðu götumál sem var ekki frjótt mál og langt frá því máli sem börn sem stóðu sig vel í skóla töluðu. Þessi börn voru til bæði í Noregi og Íslandi. Þetta er gleymt í dag og nú er kominn annar hópur barna sem verða undir í samfélaginu. Þessi hópur er vaxandi og það er verulegt áhyggjuefni. Þetta þarf íslenskt samfélag að búa sig undir og bregðast við á sem bestan hátt og það NÚNA. Sjálf er ég sveitastúlka að norðan og fór að heiman í skóla fyrst 12 ára gömul. Ég fór á milli skóla á hverju ári og 13 til 14 ára lenti ég í einelti sem hafði verulega slæm áhrif á mig. Ég fékk alvarlegar kvíðaraskanir og þunglyndiseinkenni. Það var farið með mig til Reykjavíkur til geðlæknis og eftir eitt viðtal sendi hann mig til baka með margar tegundir af geðlyfjum t.d. trilafon og stesolid. Á þessum lyfjum var ég meira og minna í þrjú ár. Ég talaði við geðlækninn einu sinni á ári og mér er mjög minnisstætt þegar ég var í landsprófi (sem þá var) að hann sagði mér að ég hefði ekki taugar til að fara í framhaldsnám. Ég skyldi bara hætta þessu. Ég sagði aldrei neinum fŕá þessu og hélt áfram og lauk stúdentsprófi tvítug. Öll einkenni hurfu þegar ég var komin í menntaskóla, eignaðist vini og lífið varð skemmtilegt. Ég sagði fyrst frá þessu 55 ára gömul þegar ég var búin að ljúka doktorsnámi og hef notað þetta óspart sem dæmi síðan. Það er ekki erfitt að sjá að þarna voru fordómar gagnvart sveitastelpunni sem ætti sína framtíð sem húsmóðir í sveit eða sjávarþorpi. Það varð ekki mín framtíð, en þetta hafði þau áhrif á mig að ég var viss um að ég væri heimsk. Viljum við einhverjum börnum þetta? Viljum við að aðstæður foreldra verði til þess að börn falli út úr skóla og í dag eiga þau þá enga möguleika? Viljum við sinna öllum börnum þrátt fyrir mikinn samfélagslegan aðstöðumann? Ég skora á íslenskt samfélag og menntamálayfirvöld að bregðast við strax. Látið ekki kennarana berjast aleina í vanmætti sínum. Hugsum vel um börnin okkar og fyrir alla muni ekki líta á þau sem börnin okkar og börnin þeirra. Öll börn eru börnin okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umskurðsfrumvarp Mest lesið Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Knatthús á versta stað í Borgarnesi? Sólveig Ólafsdóttir Skoðun Bankar gegn þjóð Bjarni Jónsson Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun Af hverju að fara aftur þangað með glóðarauga þegar það er að batna? Davíð Bergmann Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Aftur fram af hengifluginu? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir skrifar Skoðun Knatthús á versta stað í Borgarnesi? Sólveig Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að fara aftur þangað með glóðarauga þegar það er að batna? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Bankar gegn þjóð Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ég er stödd á Íslandi að kynna mér fjölmenningarmál í skólum. Síðustu áratugi hef ég búið og starfað að þessum málum í Noregi og tekið doktorsgráðu í fjölmenningar menntunarfræðum (multicultural education) við háskóla í New York jafnframt að ferðast mikið um Miðausturlönd og þá sérstaklega kúrdísku svæðin. Það vekur athygli mína eftir að hafa fylgst með umræðum íslenskra fjölmiðla undanfarið hvað oft virðist vera mikil heift í samfélaginu gagnvart erlendu fólki og þá ekki síst múslímum. Því meiri athygli vekur hjá mér að múslímar eru afskaplega lítill hluti þeirra barna af erlendum uppruna í íslenskum skólum. Stærstu hóparnir eru frá Austur Evrópu og síðan Austurlöndum fjær. Í öllum Evrópulöndum eru menntunarmál í tiltölulega góðu ástandi, allavegana miðað við Afríku og Miðausturlönd. Þvingunarhjónabönd, barnabrúðir, umskurður á stúlkubörnum osfrv. eru meðal þess sem ég þarf að takast á við. Hitt vil ég taka fram strax að ég á mjög marga múslímska vini eins og af öðrum trúarbrögðum og það er stórhættulegt að stimpla alla eftir fáum einstaklingum. Enginn kærir sig um að ásaka alla karlmenn um að vera barnaníðinga eða nauðgara þó þeir séu mörgum mun fleiri enn konur. Meirihluti barna sem flytur á milli landa lærir málið fljótt og vel. Þau tala líka mál fjölskyldunnar ljómandi vel. Minnihlutinn er hins vegar stór og ég hef fengist við mörg börn í Noregi sem ekki hafa gott vald á norsku. Í mörgum tilfellum hafa foreldrarnir flutt til Noregs ólæsir og óskrifandi á sínu móðurmáli. Móðirin er heimavinnandi með mörg börn og hefur aldrei lært norsku þrátt fyrir síendurtekin norskunámskeið. Þó þær vildu þá er ekki auðvelt fyir þær að fá vinnu án þess að tala norsku, og í mörgum tilfellum sjá þessar konur líka um aldraða foreldra auk fjölda barna. Börnin tala ekki mál móðurinnar og eru þar af leiðandi “mállaus”. Hver og einn getur ímyndað sér hvernig samskipti móður og barns verða. Ég hef rætt við marga úrvals kennara hér á Íslandi sem eru mjög áhugasamir um velferð minnihlutanemenda sinna. Þeir spyrja mig um ráð og leiðbeiningar og sækjast eftir meiri kunnáttu um þennan hóp. Þessar samræður fara gjarnan fram yfir kaffibolla í frítíma þeirra þar sem þetta eru vinkonur mínar sem alltaf er gaman að hitta. Þar hafa verið nefnd einstaklingsmál sem ég hef lýst hér að ofan. Ef skoðuð er þjóðfélagsgerð áður fyrr þá hafa alltaf verið börn sem urðu halloka í samfélaginu. Sem barn las ég margar sögur, oft skrifaðar af kennurum, sem fjölluðu um fátæk börn og götustrákar var hugtak sem þá var notað. Þessi börn töluðu götumál sem var ekki frjótt mál og langt frá því máli sem börn sem stóðu sig vel í skóla töluðu. Þessi börn voru til bæði í Noregi og Íslandi. Þetta er gleymt í dag og nú er kominn annar hópur barna sem verða undir í samfélaginu. Þessi hópur er vaxandi og það er verulegt áhyggjuefni. Þetta þarf íslenskt samfélag að búa sig undir og bregðast við á sem bestan hátt og það NÚNA. Sjálf er ég sveitastúlka að norðan og fór að heiman í skóla fyrst 12 ára gömul. Ég fór á milli skóla á hverju ári og 13 til 14 ára lenti ég í einelti sem hafði verulega slæm áhrif á mig. Ég fékk alvarlegar kvíðaraskanir og þunglyndiseinkenni. Það var farið með mig til Reykjavíkur til geðlæknis og eftir eitt viðtal sendi hann mig til baka með margar tegundir af geðlyfjum t.d. trilafon og stesolid. Á þessum lyfjum var ég meira og minna í þrjú ár. Ég talaði við geðlækninn einu sinni á ári og mér er mjög minnisstætt þegar ég var í landsprófi (sem þá var) að hann sagði mér að ég hefði ekki taugar til að fara í framhaldsnám. Ég skyldi bara hætta þessu. Ég sagði aldrei neinum fŕá þessu og hélt áfram og lauk stúdentsprófi tvítug. Öll einkenni hurfu þegar ég var komin í menntaskóla, eignaðist vini og lífið varð skemmtilegt. Ég sagði fyrst frá þessu 55 ára gömul þegar ég var búin að ljúka doktorsnámi og hef notað þetta óspart sem dæmi síðan. Það er ekki erfitt að sjá að þarna voru fordómar gagnvart sveitastelpunni sem ætti sína framtíð sem húsmóðir í sveit eða sjávarþorpi. Það varð ekki mín framtíð, en þetta hafði þau áhrif á mig að ég var viss um að ég væri heimsk. Viljum við einhverjum börnum þetta? Viljum við að aðstæður foreldra verði til þess að börn falli út úr skóla og í dag eiga þau þá enga möguleika? Viljum við sinna öllum börnum þrátt fyrir mikinn samfélagslegan aðstöðumann? Ég skora á íslenskt samfélag og menntamálayfirvöld að bregðast við strax. Látið ekki kennarana berjast aleina í vanmætti sínum. Hugsum vel um börnin okkar og fyrir alla muni ekki líta á þau sem börnin okkar og börnin þeirra. Öll börn eru börnin okkar.
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun