Verkefnastjóri lyfjamála ekki hrifinn af viðhaldsmeðferðum Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 6. apríl 2018 07:00 Vísir/Getty Mjög skiptar skoðanir eru um skaðaminnkandi viðhaldsmeðferðir, innan stjórnsýslu heilbrigðismála og meðal þeirra sem veita þeim þjónustu sem ánetjast hafa lyfseðilsskyldum lyfjum. „Við lítum ekki á það sem eðlilegan hlut að fólk sé í þessum vanda og viljum helst hjálpa því út úr vandanum,“ segir Ólafur B. Einarsson, verkefnastjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis. Hann segist ekki skilja röksemdafærslu þeirra sem tala fyrir því að veita skaðaminnkandi viðhaldsmeðferðir eins og þær sem verkefnastýra Frú Ragnheiðar vék að í Fréttablaðinu á miðvikudaginn. „Það eru önnur betri úrræði heldur en að ætlast til þess að fólk sé að sprauta sig með læknalyfjum eða taka þau í nefið,“ segir Ólafur og bendir á að margir þeirra sem noti lyfin hafi ekki fengið þau ávísuð sjálfir heldur í gegnum aðra sem græði á sölu þeirra og haldi til dæmis konum nauðugum í fíkn og gegn kynlífi eða öðru. Ólafur segir Embætti landlæknis ekki geta svarað því hvort viðhaldsmeðferðir séu til þess fallnar að hjálpa fólki að komast út úr hlekkjum hins ólöglega markaðar með tilheyrandi vændi og glæpastarfsemi, það verði þeir sem veiti klínískar meðferðir að meta; starfsfólkið á Vogi og fíknigeðdeild Landspítalans.Ólafur segir embættið vita af læknum sem sinni viðhaldsmeðferðum í þeim tilgangi að halda fólki frá götunni. „Við lítum ekki á það sem eðlilegan hlut að læknar sem starfa á stofu eða heilsugæslu séu að sinna slíku og ég held að menn séu á algerum villigötum með að ætlast til að læknar séu að ávísa á fólk í fíknivanda þessum lyfjum.“ Spurður um þau efni sem hafa verið að valda dauða og ofskömmtun að undanförnu segir Ólafur embættið fá upplýsingar úr niðurstöðum rannsókna og sýna úr krufningum og þær bendi til, varðandi þessi átta dauðsföll í janúar, að það sé ekki eitthvert eitt tiltekið efni ráðandi þar. Hins vegar hafi það ekki verið partur af verklagi að embættið hafi upplýsingar frá bráðamóttöku um eitranir vegna ofskömmtunar. Ólafur lætur þess þó getið að embættið eigi í reglulegum samskiptum við bráðadeildina, bæði til að skoða lyfjaávísanir almennt til að fá betri innsýn í hvað er að gerast og eins til að koma á betri skráningu svo að embættið hafi upplýsingar um hve margir koma inn vegna eitrana og hvaða efni valda þeim. Heilbrigðisráðherra telur hins vegar að það séu kaflaskil í umræðunni um lyfjafíkn og aðgerðir við henni. „Það er ofboðsleg einföldun að halda að það leysi vandann að draga úr framboðinu og ég er mjög meðvituð um að eftirspurnin leitar sér farvegs,“ segir Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra. Hún segir stjórnvöld vera þátttakanda í samtalinu og tekur dæmi um aðgerðir stjórnvalda í skaðaminnkunarskyni sem eru ýmist í gangi eða í undirbúningi eins og opnun neyslurýmis í samstarfi við Reykjavíkurborg, aðgengi að hreinum sprautubúnaði og nálaskiptaþjónustu, skimun fyrir HIV og lifrarbólgu C og fleira.Svandís segir að þrátt fyrir að fólki þurfi að standa til boða öflug aðstoð við að hætta og komast inn í líf án vímuefna, þá dugi það ekki eitt og sér. „Fíkn verður partur af samfélaginu og veruleika okkar. Umræðan er ekki lengur svarthvít og snýst ekki bara um rétt og rangt. Þetta er viðfangsefni sem snýst ekki bara um refsivert athæfi heldur er þetta heilbrigðisvandi og félagslegur vandi. Þetta er úrlausnarefni gagnvart fólki á öllum aldri og í öllum þjóðfélagshópum og við getum ekki litið undan þegar þetta viðfangsefni er annars vegar en við getum heldur ekki fundið einfaldar lausnir, því þær eru ekki til frekar en í öðrum stórum viðfangsefnum.“ Ráðherra væntir þess að fá í maí niðurstöður starfshóps sem mótar tillögur að aðgerðum vegna lyfjamisnotkunar.Skaðaminnkandi viðhaldsmeðferð í Sviss Í Sviss fá um 1.600 einstaklingar, sem hafa ánetjast heróíni eða morfíni, daglega viðhaldsskammta af heróíni eða hægvirkandi morfíntöflum á 23 stöðvum í borgum landsins og í tveimur fangelsum. Efnið er notað á staðnum ýmist með sprautu eða um munn og þeir sem njóta þjónustunnar fá allt að þrjá skammta á dag. Aðeins er um að ræða einn þátt í heildrænu meðferðarstarfi sem tekur einnig til félagslegra og sálfræðilegra inngripa. Svissneska leiðin hefur leitt til lægri glæpatíðni og bættrar andlegrar og líkamlegrar heilsu notenda, aukinnar atvinnuþátttöku þeirra og fækkunar þeirra notenda sem eru heimilislausir. Enginn sem notið hefur með- ferðarinnar frá því hún hófst árið 1994 hefur látist úr ofskömmtun. Svipuð inngrip eru meðal annars í Þýskalandi, Danmörku, Hollandi, Belgíu, á Spáni og í Kanada Birtist í Fréttablaðinu Heilbrigðismál Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Tekist á um Evrópumálin Innlent Allt að nítján stiga hiti á Suðurlandi Veður Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira
Mjög skiptar skoðanir eru um skaðaminnkandi viðhaldsmeðferðir, innan stjórnsýslu heilbrigðismála og meðal þeirra sem veita þeim þjónustu sem ánetjast hafa lyfseðilsskyldum lyfjum. „Við lítum ekki á það sem eðlilegan hlut að fólk sé í þessum vanda og viljum helst hjálpa því út úr vandanum,“ segir Ólafur B. Einarsson, verkefnastjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis. Hann segist ekki skilja röksemdafærslu þeirra sem tala fyrir því að veita skaðaminnkandi viðhaldsmeðferðir eins og þær sem verkefnastýra Frú Ragnheiðar vék að í Fréttablaðinu á miðvikudaginn. „Það eru önnur betri úrræði heldur en að ætlast til þess að fólk sé að sprauta sig með læknalyfjum eða taka þau í nefið,“ segir Ólafur og bendir á að margir þeirra sem noti lyfin hafi ekki fengið þau ávísuð sjálfir heldur í gegnum aðra sem græði á sölu þeirra og haldi til dæmis konum nauðugum í fíkn og gegn kynlífi eða öðru. Ólafur segir Embætti landlæknis ekki geta svarað því hvort viðhaldsmeðferðir séu til þess fallnar að hjálpa fólki að komast út úr hlekkjum hins ólöglega markaðar með tilheyrandi vændi og glæpastarfsemi, það verði þeir sem veiti klínískar meðferðir að meta; starfsfólkið á Vogi og fíknigeðdeild Landspítalans.Ólafur segir embættið vita af læknum sem sinni viðhaldsmeðferðum í þeim tilgangi að halda fólki frá götunni. „Við lítum ekki á það sem eðlilegan hlut að læknar sem starfa á stofu eða heilsugæslu séu að sinna slíku og ég held að menn séu á algerum villigötum með að ætlast til að læknar séu að ávísa á fólk í fíknivanda þessum lyfjum.“ Spurður um þau efni sem hafa verið að valda dauða og ofskömmtun að undanförnu segir Ólafur embættið fá upplýsingar úr niðurstöðum rannsókna og sýna úr krufningum og þær bendi til, varðandi þessi átta dauðsföll í janúar, að það sé ekki eitthvert eitt tiltekið efni ráðandi þar. Hins vegar hafi það ekki verið partur af verklagi að embættið hafi upplýsingar frá bráðamóttöku um eitranir vegna ofskömmtunar. Ólafur lætur þess þó getið að embættið eigi í reglulegum samskiptum við bráðadeildina, bæði til að skoða lyfjaávísanir almennt til að fá betri innsýn í hvað er að gerast og eins til að koma á betri skráningu svo að embættið hafi upplýsingar um hve margir koma inn vegna eitrana og hvaða efni valda þeim. Heilbrigðisráðherra telur hins vegar að það séu kaflaskil í umræðunni um lyfjafíkn og aðgerðir við henni. „Það er ofboðsleg einföldun að halda að það leysi vandann að draga úr framboðinu og ég er mjög meðvituð um að eftirspurnin leitar sér farvegs,“ segir Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra. Hún segir stjórnvöld vera þátttakanda í samtalinu og tekur dæmi um aðgerðir stjórnvalda í skaðaminnkunarskyni sem eru ýmist í gangi eða í undirbúningi eins og opnun neyslurýmis í samstarfi við Reykjavíkurborg, aðgengi að hreinum sprautubúnaði og nálaskiptaþjónustu, skimun fyrir HIV og lifrarbólgu C og fleira.Svandís segir að þrátt fyrir að fólki þurfi að standa til boða öflug aðstoð við að hætta og komast inn í líf án vímuefna, þá dugi það ekki eitt og sér. „Fíkn verður partur af samfélaginu og veruleika okkar. Umræðan er ekki lengur svarthvít og snýst ekki bara um rétt og rangt. Þetta er viðfangsefni sem snýst ekki bara um refsivert athæfi heldur er þetta heilbrigðisvandi og félagslegur vandi. Þetta er úrlausnarefni gagnvart fólki á öllum aldri og í öllum þjóðfélagshópum og við getum ekki litið undan þegar þetta viðfangsefni er annars vegar en við getum heldur ekki fundið einfaldar lausnir, því þær eru ekki til frekar en í öðrum stórum viðfangsefnum.“ Ráðherra væntir þess að fá í maí niðurstöður starfshóps sem mótar tillögur að aðgerðum vegna lyfjamisnotkunar.Skaðaminnkandi viðhaldsmeðferð í Sviss Í Sviss fá um 1.600 einstaklingar, sem hafa ánetjast heróíni eða morfíni, daglega viðhaldsskammta af heróíni eða hægvirkandi morfíntöflum á 23 stöðvum í borgum landsins og í tveimur fangelsum. Efnið er notað á staðnum ýmist með sprautu eða um munn og þeir sem njóta þjónustunnar fá allt að þrjá skammta á dag. Aðeins er um að ræða einn þátt í heildrænu meðferðarstarfi sem tekur einnig til félagslegra og sálfræðilegra inngripa. Svissneska leiðin hefur leitt til lægri glæpatíðni og bættrar andlegrar og líkamlegrar heilsu notenda, aukinnar atvinnuþátttöku þeirra og fækkunar þeirra notenda sem eru heimilislausir. Enginn sem notið hefur með- ferðarinnar frá því hún hófst árið 1994 hefur látist úr ofskömmtun. Svipuð inngrip eru meðal annars í Þýskalandi, Danmörku, Hollandi, Belgíu, á Spáni og í Kanada
Birtist í Fréttablaðinu Heilbrigðismál Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Tekist á um Evrópumálin Innlent Allt að nítján stiga hiti á Suðurlandi Veður Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira