Víkingablóð og kjöt í morgunmat Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 21. júní 2018 10:28 Árangur íslenska karlalandsliðsins í fótbolta hefur ekki farið framhjá neinum undanfarið enda HM í knattspyrnu í hámæli. Íslenska kvennalandsliðið í knattspyrnu hefur líka vakið athygli og til Íslands streyma fjölmiðlar og erindrekar erlendra stjórnvalda til að fræðast um hvað liggur að baki þessum aðdáunarverða árangri smáþjóðar í íþróttum á heimsmælikvarða. En það er fleira sem fólk vill fræðast um, til dæmis árangur Íslendinga í forvörnum. Fjölmiðlar og ýmsir álitsgjafar hafa talað um íslenska víkinga, að börn fái kjöt í morgunmat, sturti í sig lýsi og skyri o.s.frv. Þekktar klisjur sem hafa ákveðið skemmtanagildi. En hvað liggur hér í raun að baki?Tuttugu ára tilraun Á tíunda áratug síðustu aldar var vímuefnaneysla ungmenna vaxandi vandamál í íslensku samfélagi. Um helgar flykktust unglingar í miðbæ Reykjavíkur og þegar skemmtistaðir lokuðu allir á sama tíma var óhefluð þjóðhátíðarstemning á Lækjartorgi um hverja helgi. Þar voru oft börn á ferli undir áhrifum og án eftirlits. Þær leiðir sem beitt hafði verið til að stemma stigu við þessu fólust einkum í að fræða ungt fólk um skaðsemi vímuefnaneyslu en hræðsluáróðurinn virkaði ekki. Ný stefna var mörkuð og hún byggð á rannsóknum. Markmiðið var að kortleggja þá félagslegu þætti sem haft gætu áhrif á vímuefnaneyslu ungmenna og í kjölfarið skipuleggja aðgerðir í forvarnarstarfi. Ýmsir hagsmunaaðilar tóku höndum saman - rannsakendur, stjórnmálamenn, fólk sem starfaði með börnum og unglingum sem og foreldrar. Allir lögðust á eitt. Sjálfræðisaldur var hækkaður í 18 ár árið 1997 og árið 2002 voru sett lög um útivistarreglur barna. Ýmis grasrótasamtök voru í samstarfi við stjórnvöld, hnykkt var á foreldrasamstarfi í nýjum menntalögum árið 2008 og útkoman af þessu öllu var hið íslenska módel sem snýst um samspil rannsókna og stefnumótunar á sviði áfengis- og vímuefnamála þegar kemur að ungu fólki og forvörnum. Foreldrar, kennarar, íþróttafélög, félagsmiðstöðvar og fleiri fóru að tala saman og samhæfa aðgerðir en eitt það mikilvægasta í þessu samhengi var stuðningur foreldra og skóla og aukin tækifæri ungmenna til að stunda skipulagt tómstundastarf.Fjölþættur stuðningur Á þeim tíma sem íslenska módelið var að ryðja sér til rúms hófu sveitarfélög um land allt mikla uppbyggingu á íþróttamannvirkjum og aðstöðu til íþróttaiðkunar þannig að börn gætu stundað íþróttir allan ársins hring, óháð veðri. Byggðir voru sparkvellir nálægt skólum m.a. fyrir peninga sem fengust fyrir sýningarrétt á fótbolta í sjónvarpi og áhersla var lögð á að sem flestir hefðu aðgang að íþróttinni. Einnig var unnið að því að fá fleiri þjálfara með tilskilin réttindi og nú er það svo að flest öll börn geta sótt æfingar hjá íþróttafélögum undir leiðsögn viðurkenndra þjálfara. Sveitarfélög veita tómstundastyrki sem foreldrar ráðstafa í þær tómstundir sem barnið stundar og markmiðið er að skapa sem mestan jöfnuð þannig að öll börn fái tækifæri til að vera í tómstundastarfi og prófa sig áfram. Áherslan er því á að blanda saman leik og námi þannig að útkoman verði sem best. Þá er ekki aðalmarkmiðið að við eigum sterk landslið heldur að við byggjum upp sterka einstaklinga sem standa sig vel í leik og starfi. Ef börn hafa nóg fyrir stafni og nýta tíma sinn á uppbyggilegan hátt er líklegra að þau ástundi heilbrigt líferni, líði vel í eigin skinni og standi sig vel í námi. Að baki öllu þessu starfi eru síðan fjöldamargir foreldrar sem styðja við bakið á börnunum sínum og halda hlutunum gangandi. Erfitt væri að halda þessi stóru íþróttamót án aðkomu foreldra sem vinna mikilvægt sjálfboðastarf, halda utan um börnin og afla tekna.Við erum í þessu saman Margir velta fyrir sér formúlunni að baki velgengni Íslendinga í knattspyrnu. Svarið er margþætt og í stuttu máli sagt felst það í mikilli vinnu, samstarfi og samhug. Ekki einungis er liðsheildin góð og leikgleðin í fyrirrúmi heldur höfum við sem þjóð ákveðið að setja tiltekna hluti í forgang þegar kemur að því að byggja gott samfélag fyrir börnin okkar að alast upp í. Það er í raun lykillinn að allri velgengni.Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Sjá meira
Árangur íslenska karlalandsliðsins í fótbolta hefur ekki farið framhjá neinum undanfarið enda HM í knattspyrnu í hámæli. Íslenska kvennalandsliðið í knattspyrnu hefur líka vakið athygli og til Íslands streyma fjölmiðlar og erindrekar erlendra stjórnvalda til að fræðast um hvað liggur að baki þessum aðdáunarverða árangri smáþjóðar í íþróttum á heimsmælikvarða. En það er fleira sem fólk vill fræðast um, til dæmis árangur Íslendinga í forvörnum. Fjölmiðlar og ýmsir álitsgjafar hafa talað um íslenska víkinga, að börn fái kjöt í morgunmat, sturti í sig lýsi og skyri o.s.frv. Þekktar klisjur sem hafa ákveðið skemmtanagildi. En hvað liggur hér í raun að baki?Tuttugu ára tilraun Á tíunda áratug síðustu aldar var vímuefnaneysla ungmenna vaxandi vandamál í íslensku samfélagi. Um helgar flykktust unglingar í miðbæ Reykjavíkur og þegar skemmtistaðir lokuðu allir á sama tíma var óhefluð þjóðhátíðarstemning á Lækjartorgi um hverja helgi. Þar voru oft börn á ferli undir áhrifum og án eftirlits. Þær leiðir sem beitt hafði verið til að stemma stigu við þessu fólust einkum í að fræða ungt fólk um skaðsemi vímuefnaneyslu en hræðsluáróðurinn virkaði ekki. Ný stefna var mörkuð og hún byggð á rannsóknum. Markmiðið var að kortleggja þá félagslegu þætti sem haft gætu áhrif á vímuefnaneyslu ungmenna og í kjölfarið skipuleggja aðgerðir í forvarnarstarfi. Ýmsir hagsmunaaðilar tóku höndum saman - rannsakendur, stjórnmálamenn, fólk sem starfaði með börnum og unglingum sem og foreldrar. Allir lögðust á eitt. Sjálfræðisaldur var hækkaður í 18 ár árið 1997 og árið 2002 voru sett lög um útivistarreglur barna. Ýmis grasrótasamtök voru í samstarfi við stjórnvöld, hnykkt var á foreldrasamstarfi í nýjum menntalögum árið 2008 og útkoman af þessu öllu var hið íslenska módel sem snýst um samspil rannsókna og stefnumótunar á sviði áfengis- og vímuefnamála þegar kemur að ungu fólki og forvörnum. Foreldrar, kennarar, íþróttafélög, félagsmiðstöðvar og fleiri fóru að tala saman og samhæfa aðgerðir en eitt það mikilvægasta í þessu samhengi var stuðningur foreldra og skóla og aukin tækifæri ungmenna til að stunda skipulagt tómstundastarf.Fjölþættur stuðningur Á þeim tíma sem íslenska módelið var að ryðja sér til rúms hófu sveitarfélög um land allt mikla uppbyggingu á íþróttamannvirkjum og aðstöðu til íþróttaiðkunar þannig að börn gætu stundað íþróttir allan ársins hring, óháð veðri. Byggðir voru sparkvellir nálægt skólum m.a. fyrir peninga sem fengust fyrir sýningarrétt á fótbolta í sjónvarpi og áhersla var lögð á að sem flestir hefðu aðgang að íþróttinni. Einnig var unnið að því að fá fleiri þjálfara með tilskilin réttindi og nú er það svo að flest öll börn geta sótt æfingar hjá íþróttafélögum undir leiðsögn viðurkenndra þjálfara. Sveitarfélög veita tómstundastyrki sem foreldrar ráðstafa í þær tómstundir sem barnið stundar og markmiðið er að skapa sem mestan jöfnuð þannig að öll börn fái tækifæri til að vera í tómstundastarfi og prófa sig áfram. Áherslan er því á að blanda saman leik og námi þannig að útkoman verði sem best. Þá er ekki aðalmarkmiðið að við eigum sterk landslið heldur að við byggjum upp sterka einstaklinga sem standa sig vel í leik og starfi. Ef börn hafa nóg fyrir stafni og nýta tíma sinn á uppbyggilegan hátt er líklegra að þau ástundi heilbrigt líferni, líði vel í eigin skinni og standi sig vel í námi. Að baki öllu þessu starfi eru síðan fjöldamargir foreldrar sem styðja við bakið á börnunum sínum og halda hlutunum gangandi. Erfitt væri að halda þessi stóru íþróttamót án aðkomu foreldra sem vinna mikilvægt sjálfboðastarf, halda utan um börnin og afla tekna.Við erum í þessu saman Margir velta fyrir sér formúlunni að baki velgengni Íslendinga í knattspyrnu. Svarið er margþætt og í stuttu máli sagt felst það í mikilli vinnu, samstarfi og samhug. Ekki einungis er liðsheildin góð og leikgleðin í fyrirrúmi heldur höfum við sem þjóð ákveðið að setja tiltekna hluti í forgang þegar kemur að því að byggja gott samfélag fyrir börnin okkar að alast upp í. Það er í raun lykillinn að allri velgengni.Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun