Skoðun

Það verður rigning í dag

Guðmundur Steingrímsson skrifar
Ekki veit ég hvort hún rætist, veðurspáin fyrir daginn, en það yrði vissulega dæmigert. Þegar þetta er skrifað er spáð rigningu á höfuðborgarsvæðinu og viðeigandi tilfinningar í því sambandi láta ekki bíða eftir sér. Auðvitað, hugsar maður. Vitaskuld er alltaf rigning á 17. júní. Leiðindaveður á þjóðhátíðardaginn er fastur liður. Ástæðan er þessi: Þótt gott veður ríki stundum á Íslandi, eins og undanfarið, verður alltaf mikilvægt fyrir Íslendinga að átta sig á því að sjálfstæðið var ekki fengið með einhverju rápi í stuttbuxum í miðbænum eða með því að grilla á sólpalli.

Jón Sigurðsson í upphæðum, Jónas Hallgrímsson og þessir menn hafa með áhrifamætti sínum við fótskör almættisins komið því í kring að hin hefðbundna rigning á þjóðhátíðardaginn skuli þjóna þeim tilgangi að minna okkur sem eftir lifum á það, að sjálfstæðið var fengið með veðurbarinni þrjósku og steyttum hnefa upp í lárétta rigningu og norðangadd. Það var ekkert pláss fyrir síðdegi á svölum með Pinot grigio í því basli, gott fólk.

Þess vegna verður rigning í dag.

Hæ hó jibbí jæ

Skítaveður er eins og Miðflokkurinn. Eyðileggur stemninguna. Minnir okkur á að lífið er ekki eintóm sæla. Á eftir skemmtun koma leiðindi. Þegar hlutir ganga vel og flest er á þokkalegu róli og þjóðfélagið ætti að geta einbeitt sér að ýmsum uppbyggilegum störfum mun alltaf verða til eitthvað svona afl í tilverunni, uppi í Hádegismóum, á þingi eða annars staðar, sem stendur leiðindavaktina og passar að sátt skapist ekki né heldur friður eða góður andi. Er þetta ekki hlutskiptið? Gott veður í langan tíma er ekki í boði. Það kemur alltaf rigning og rok. Það verður alltaf Sigmundur. Alltaf Davíð.

Ótal minningar um napran þjóðhátíðardag, vot börn með kandíflos, litríka regnjakkamergð á blautu túni með hoppkastölum í roki — allar þessar minningar draga fram nokkuð skýra mynd í kollinum af því hvað það er að vera Íslendingur.

Að vera Íslendingur er að norpa við harðræði. Reyna að gera gott úr hlutunum með setningum eins og: „Veðrið skiptir ekki máli! Það skiptir bara máli hvernig maður klæðir sig!“ Og hlæja svo vandræðalega í kjölfarið. Miðaldra menn kampakátir í kvartbuxum úti í matvörubúð að kaupa sér kjöt á grillið í sól, sáttir. Það er ekki íslenskt. Skjannahvítir og æðaberir leggirnir koma upp um eðlið. Á Íslandi er bara sól stundum. Bóndabrúnka er það eina sem er í boði. Sorrí Stína.

Það kemur hrun

Fullyrða mætti að gott veður um langa hríð boði aldrei gott. Að ætíð fylgi böl blíðviðri. Í stríðum straumum berast þau um þessar mundir tíðindin, grunsamlega jákvæð, af stöðu efnahagsmála. Skuldir hafa lækkað. Vextir í sögulegu lágmarki. Kjarasamningar mælast nokkuð vel fyrir. Engin kollsteypa er í nánd segja fræðingar. Vextir eiga jafnvel eftir að lækka ennþá meira.

Það er aldeilis. Spyrja má, í framhaldi af hugleiðingum mínum um eðli íslenskrar tilvistar — ríkulegt tilefni til slíkrar greiningar hefur jú skapast á enn einum rigningarblauta þjóðhátíðardeginum — hvort þetta jafnvægi í þjóðarbúskapnum rími vel við þjóðarsálina og hvernig hún er gerð? Er ekki full ástæða til að setja alla fyrirvara við þessa jákvæðu þróun og benda á að vitaskuld muni hið óhjákvæmilega gerast í kjölfarið, að Íslendingar verði sjálfumglaðir — rápi hvítleggjaðir í stuttbuxum úti í búð — fari að haga sér heimskulega og á endanum húrri allt á höfuðið í þjóðargjaldþroti?

Tilgangur leiðinda

Ég skal ekki segja. Sumir halda því fram að það sé erfiðara að stjórna þegar vel gengur en þegar illa gengur. Að góðæri sé skeinuhættara en kreppa. Að stjórna væntingum er kúnst sem oft misheppnast á björtum dögum. Af þessum sjónarhóli má hæglega halda því fram að reglubundnir rigningar- og suddadagar þjóni vissum tilgangi. Að ná þjóðinni niður á jörðina. Að minna hana á hlutskiptið. Að segja okkur að lífið sé ekki, og verði aldrei, dans á rósum. Lífið sé saltfiskur. Puð. Okkur sé öllum hollt að mygla við lestur Reykjavíkurbréfa og leiðindin á þingi.

Eða hvað? Annað einkennir líka Ísland. Ófyrirsjáanleikinn. Að vera Íslendingur er að lifa við ótæmandi möguleika. Það getur allt gerst. Núna þegar ég hef skrifað þessa grein algjörlega á þeim forsendum að það sé spáð rigningu — og ég hef efnt til alls konar skáldlegra hugleiðinga af því tilefni— þurfti ég auðvitað að skoða veðurspána aftur. Og hvað kemur þá ekki á daginn? Jú, það er ekki lengur spáð rigningu. Það er spáð glaðasólskini, sautján stiga hita og logni.

Óneitanlega er veröldin betri þannig. Allt í einu blasir við spurningin, tær og fögur: Þarf lífið að vera leiðinlegt? Svarið: Auðvitað ekki.




Skoðun

Sjá meira


×