Ólafur Þór Gunnarsson, þingmaður Vinstri grænna, er hlynntur skattinum og segir það vera skynsamlegt að reyna með ýmsum hætti að stuðla að betri lýðheilsu þjóðarinnar. Hann segir það ekki vera neitt nýtt að neyslu fólk sé stýrt með auknum gjöldum og nefnir þar áfengi og tóbak sem dæmi.
„Þetta er ekki séríslensk hugmynd, sérstaklega með sykurskattinn, þetta er alþjóðlegt fyrirbæri. Flest fylki Bandaríkjanna hafa til dæmis farið þá leið að setja sérstaka skatta á sykraðar drykkjarvörur. Alþjóðlega heilbrigðisstofnunin mælir sérstaklega með því að þessi leið sé farin í skýrslu frá 2014 þar sem bent er á þetta sem virka leið til þess að ná þessum markmiðum,“ segir Ólafur Þór og bætir við að málið snúist fyrst og fremst um lýðheilsu.
Hann segir að nýta megi skattinn til þess að lækka verð á hollari vörum á móti og þannig gera val neytenda auðveldara. Hann telji þetta því mjög skynsamlega leið og segist treysta því að ríkið myndi ráðstafa þeim tekjum sem fengjust af sykurskatti á skynsaman hátt.
Segir sykurskattinn ekki líklegan til árangurs
Þorgerður Katrín segist ekki vera hlynnt hugmyndafræðinni eins og hún hefur verið kynnt hingað til. Sykurskatturinn birtist henni sem ákveðin uppgjöf og friðþæging.„Við vorum hér með sykurskatt í einhvern tíma, hann var lagður af og hvað gerðist? Sykurneysla jókst ekki – hún minnkaði. Það sem ég vara eindregið við er að, eins og þau kynna þetta, þá er enn og aftur verið að pikka út tiltekna vöruflokka og ég hef verið að benda á það að á einum stað er verið að skattleggja eitt eða tvö fyrirtæki í drykkjarbransanum alveg á fullt á meðan Mjólkursamsalan, hundrað metrum frá, er undanþegin,“ segir hún og bendir á að Mjólkursamsalan sé einnig mjög stór sykurinnflytjandi.
Þorgerður Katrín nefnir þróun í áfengisneyslu ungmenna hér á landi en snemma á tíunda áratug síðustu aldar var hún hæst hér á meðal Evrópuþjóða. Með forvörnum og fræðslu hafi okkur tekist að snúa þeirri þróun við og segir sömu leið vera vænlegasta til vinnings varðandi sykurneyslu.
„Þá vil ég frekar fara þá leið heldur en að skattleggja, þetta er svo mislukkuð leið.“
Hún segir skattinn bitna mest á lágtekjufólki, því sé haldið fram að það kaupi meira af óhollustu og sykruðum drykkjum og því sé það hópurinn sem færi verst út úr slíkri skattlagningu.
Þarf að einfalda virðisaukaskattinn
Ólafur Stephensen, framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda, segir skattlagningu eiga að vera einfaldari og almennari. Allar vörur ættu að vera í lágu virðisaukaskattsþrepi og jafnframt útrýma þeim undanþágum sem eru til staðar.„Þá værum við líka laus við þessa umræðu um það hvort vörur eiga að vera í þessu virðisaukaskattsþrepinu eða hinu, þá þyrftum við ekki að taka þessa umræðu sem var tekin um daginn um bleika skattinn og það allt saman,“ segir Ólafur.
Hann segir tillögur landlæknis gera ráð fyrir því að kerfið yrði margflækt upp á nýtt. Þrjú skattþrep yrðu fyrir matvörur, vörugjöld kæmu þar á ofan og ástandið myndi svipa til þess sem var áður reynt að afnema.
„Við höfum líka efasemdir um þessa tilhneigingu að stýra neyslu með sköttum sem eru lagðir á það sem menn telja óhollt eða óheppilegt í það skiptið, nú eru vísindin alltaf að breytast,“ segir Ólafur en viðurkennir þó að ofneysla sykurs sé ekki góð.
„Það á bara að vera flatur skattur, neysluskattur, og svo eigum við að beita öllum hinum aðferðunum sem eru í aðgerðaráætlun landlæknis,“ segir Ólafur og tekur fram aðrar tillögur í umræddri aðgerðaáætlun, þar á meðal vitundarvakningu, að miðla upplýsingum til neytenda og fá verslanir með í lið.
Hægt er að hlusta á umræðuna í spilaranum hér að neðan.
