Við erum sammála þér, Greta Guðmundur Steingrímsson skrifar 30. september 2019 07:00 Ég held að för Gretu Thunberg til Bandaríkjanna verði lengi í minnum höfð. Kannski fer frammistaða hennar á fundi Sameinuðu þjóðanna í sögubækurnar sem einn af þessum viðburðum sem hafa haft einhvers konar úrslitaáhrif á þróun heimsmála. Að því gefnu að það verði yfir höfuð sögubækur í framtíðinni. Eða heimsmál. Hér er hún vissulega í húfi, sem slík. Framtíðin. Það þarf ekki að fjölyrða um það hversu mikil ógn við mannkyn hamfarahlýnunin er. Hvort sem ríkisstjórnir lýsa yfir formlegu neyðarástandi eða ekki er óþarfi að velkjast í vafa. Aðgerðir þarf og það fljótt. Annars fer allt til fjandans. Þessar myndir greyptust í hugann: Greta að láta leiðtoga heimsins heyra það. Sextán ára stelpa í uppnámi. Hvernig vogið þið ykkur? Og hin augljósa viðurstyggð Gretu á Trump. Svipur hennar þegar hún stóð við hliðina á honum fangaði tilfinningu milljóna gagnvart þeim þrjóti. Frumkrafturinn sprakk í andlitið á leiðtogum heims. Raunveruleikinn barði í borðið, án allra formlegheita og fundarskapa, í líki sextán ára stelpu með fléttu. Boðskapurinn ofureinfaldur en lagður fram á grunni allra bestu vísinda og vitneskju: Nú þarf að hysja upp um sig brækurnar.Líf hennar Eitt sló mig í reiðilestri Gretu. Hún fór skilmerkilega yfir það hversu ósanngjarnt það væri að hún, unglingurinn, gæti ekki átt áhyggjulaust líf. Hún gæti ekki farið í skólann eins og aðrir unglingar, heldur þyrfti hún að verja tíma sínum í að reyna að afstýra því að framtíð hennar og jafnaldra hennar yrði rænt. Hún þyrfti að skrópa í skólanum. Efna til mótmæla. Fara um heiminn. Halda upplýsta reiðilestra. Sparka í rassinn á þjóðarleiðtogum. Yggla sig við Bandaríkjaforseta. Þá fór ég að hugsa eins og líklega urmull annarra: Auðvitað er þetta ekki sanngjarnt. Baráttan fyrir framtíð mannkyns og lífvænlegum skilyrðum á jörðu getur ekki verið á herðunum á sextán ára unglingi. Það er eiginlega fáránlegt þegar maður hugsar út í það. Greta Thunberg þarf að fara að komast í skólann. Hún þarf að fá að hanga með vinum sínum. Stara á símann sinn í frímínútum. Fara á ball. Stunda íþróttir. Fara í bíó. Taka til í herberginu sínu.Sagan mikilvæga En svona er þetta. Mannfólk lifir í skáldskap. Til þess að hlutir gerist þarf áhrifamikil saga að vera sögð. Það að miðaldra karl í flauelsbuxum og prjónavesti hafi varið ævi sinni við að rannsaka loftslagsbreytingar og haldi síðan langt yfirvegað erindi með slæðusýningu á ráðstefnu er ekki krassandi saga. Hundrað þannig sögur eiga sér stað á hverjum degi og hreyfa við fáum. Fólk dottar. Og ef maðurinn brjálaðist og héldi tilfinningaþrungna eldmessu yrði það líklega heldur ekki góð saga. Æ, slappaðu af, yrði sagt. Hver ert þú? Það, hins vegar, að sextán ára krakki frá Svíþjóð taki kastið á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, það er góð saga. Veruleikinn nær skáldlegum hæðum. Klassísk minni sem alltaf munu hreyfa við fólki birtast hér kristaltær. Davíð glímir við Golíat og upp gýs rótsterk aðdáun okkar á hugrekki þess minni í baráttunni við hina stóru. Barnið úr Nýju fötum keisarans er hér líka mætt til að segja okkur hvernig hlutirnir eru, í veröld þar sem enginn virðist ætla að segja neitt eða gera. Ofurstelpan Lína Langsokkur lyftir hér hesti sínum. Það er allt í þessu. Það glittir í Jöhönnu af Örk.Næsti kafli Ég held að það sé mikilvægt að horfast í augu við það að svona virkar mannlífið. Auðvitað er Greta Thunberg ekki sú eina sem hefur áhyggjur af loftslagsbreytingum. Milljónir manna um allan heim hafa miklar áhyggjur. Til eru þjóðarleiðtogar sem telja ekkert mikilvægara en umhverfismál og vísindamenn sem vinna dag og nótt við að finna lausnir. Einu sinni fór Al Gore um veröldina og flutti erindi fyrir troðfullum sölum. Faðir minn var með umhverfismál á heilanum á efri árum. Ég sjálfur – og ég hugsa að þetta gildi um gríðarlega marga aðra – mun láta áherslur í umhverfismálum algjörlega ráða atkvæði mínu í næstu þingkosningum. Ég myndi kjósa hreinan græningjaflokk, kæmi hann fram. Viðureignin við hamfarahlýnun er einfaldlega langmikilvægasta viðfangsefni samtímans. Sífellt fleira fólk áttar sig á þessu og lífsstílsbreytingar eru að skjóta rótum á öllum sviðum samfélagsins. Við keppum við tímann. Vonandi vinnum við. Það sem ég vildi því sagt hafa við Gretu Thunberg er þetta: Mikið óendanlega getum við verið þakklát þér fyrir að hafa fórnað æsku þinni og unglingsárum til þess að hreyfa við heimsbyggðinni. Ég held að undir niðri lúmi önnur saga sem ekki síður mun hreyfa við fólki. Hún er sú hvað margir eru í liði með þér. Þegar fjöldinn vaknar og brýst fram eins og herir Gandálfs úr suðri í stríðinu við Orkana í Hringadróttinssögu. Það er næsti kafli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Loftslagsmál Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson skrifar Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Ég held að för Gretu Thunberg til Bandaríkjanna verði lengi í minnum höfð. Kannski fer frammistaða hennar á fundi Sameinuðu þjóðanna í sögubækurnar sem einn af þessum viðburðum sem hafa haft einhvers konar úrslitaáhrif á þróun heimsmála. Að því gefnu að það verði yfir höfuð sögubækur í framtíðinni. Eða heimsmál. Hér er hún vissulega í húfi, sem slík. Framtíðin. Það þarf ekki að fjölyrða um það hversu mikil ógn við mannkyn hamfarahlýnunin er. Hvort sem ríkisstjórnir lýsa yfir formlegu neyðarástandi eða ekki er óþarfi að velkjast í vafa. Aðgerðir þarf og það fljótt. Annars fer allt til fjandans. Þessar myndir greyptust í hugann: Greta að láta leiðtoga heimsins heyra það. Sextán ára stelpa í uppnámi. Hvernig vogið þið ykkur? Og hin augljósa viðurstyggð Gretu á Trump. Svipur hennar þegar hún stóð við hliðina á honum fangaði tilfinningu milljóna gagnvart þeim þrjóti. Frumkrafturinn sprakk í andlitið á leiðtogum heims. Raunveruleikinn barði í borðið, án allra formlegheita og fundarskapa, í líki sextán ára stelpu með fléttu. Boðskapurinn ofureinfaldur en lagður fram á grunni allra bestu vísinda og vitneskju: Nú þarf að hysja upp um sig brækurnar.Líf hennar Eitt sló mig í reiðilestri Gretu. Hún fór skilmerkilega yfir það hversu ósanngjarnt það væri að hún, unglingurinn, gæti ekki átt áhyggjulaust líf. Hún gæti ekki farið í skólann eins og aðrir unglingar, heldur þyrfti hún að verja tíma sínum í að reyna að afstýra því að framtíð hennar og jafnaldra hennar yrði rænt. Hún þyrfti að skrópa í skólanum. Efna til mótmæla. Fara um heiminn. Halda upplýsta reiðilestra. Sparka í rassinn á þjóðarleiðtogum. Yggla sig við Bandaríkjaforseta. Þá fór ég að hugsa eins og líklega urmull annarra: Auðvitað er þetta ekki sanngjarnt. Baráttan fyrir framtíð mannkyns og lífvænlegum skilyrðum á jörðu getur ekki verið á herðunum á sextán ára unglingi. Það er eiginlega fáránlegt þegar maður hugsar út í það. Greta Thunberg þarf að fara að komast í skólann. Hún þarf að fá að hanga með vinum sínum. Stara á símann sinn í frímínútum. Fara á ball. Stunda íþróttir. Fara í bíó. Taka til í herberginu sínu.Sagan mikilvæga En svona er þetta. Mannfólk lifir í skáldskap. Til þess að hlutir gerist þarf áhrifamikil saga að vera sögð. Það að miðaldra karl í flauelsbuxum og prjónavesti hafi varið ævi sinni við að rannsaka loftslagsbreytingar og haldi síðan langt yfirvegað erindi með slæðusýningu á ráðstefnu er ekki krassandi saga. Hundrað þannig sögur eiga sér stað á hverjum degi og hreyfa við fáum. Fólk dottar. Og ef maðurinn brjálaðist og héldi tilfinningaþrungna eldmessu yrði það líklega heldur ekki góð saga. Æ, slappaðu af, yrði sagt. Hver ert þú? Það, hins vegar, að sextán ára krakki frá Svíþjóð taki kastið á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, það er góð saga. Veruleikinn nær skáldlegum hæðum. Klassísk minni sem alltaf munu hreyfa við fólki birtast hér kristaltær. Davíð glímir við Golíat og upp gýs rótsterk aðdáun okkar á hugrekki þess minni í baráttunni við hina stóru. Barnið úr Nýju fötum keisarans er hér líka mætt til að segja okkur hvernig hlutirnir eru, í veröld þar sem enginn virðist ætla að segja neitt eða gera. Ofurstelpan Lína Langsokkur lyftir hér hesti sínum. Það er allt í þessu. Það glittir í Jöhönnu af Örk.Næsti kafli Ég held að það sé mikilvægt að horfast í augu við það að svona virkar mannlífið. Auðvitað er Greta Thunberg ekki sú eina sem hefur áhyggjur af loftslagsbreytingum. Milljónir manna um allan heim hafa miklar áhyggjur. Til eru þjóðarleiðtogar sem telja ekkert mikilvægara en umhverfismál og vísindamenn sem vinna dag og nótt við að finna lausnir. Einu sinni fór Al Gore um veröldina og flutti erindi fyrir troðfullum sölum. Faðir minn var með umhverfismál á heilanum á efri árum. Ég sjálfur – og ég hugsa að þetta gildi um gríðarlega marga aðra – mun láta áherslur í umhverfismálum algjörlega ráða atkvæði mínu í næstu þingkosningum. Ég myndi kjósa hreinan græningjaflokk, kæmi hann fram. Viðureignin við hamfarahlýnun er einfaldlega langmikilvægasta viðfangsefni samtímans. Sífellt fleira fólk áttar sig á þessu og lífsstílsbreytingar eru að skjóta rótum á öllum sviðum samfélagsins. Við keppum við tímann. Vonandi vinnum við. Það sem ég vildi því sagt hafa við Gretu Thunberg er þetta: Mikið óendanlega getum við verið þakklát þér fyrir að hafa fórnað æsku þinni og unglingsárum til þess að hreyfa við heimsbyggðinni. Ég held að undir niðri lúmi önnur saga sem ekki síður mun hreyfa við fólki. Hún er sú hvað margir eru í liði með þér. Þegar fjöldinn vaknar og brýst fram eins og herir Gandálfs úr suðri í stríðinu við Orkana í Hringadróttinssögu. Það er næsti kafli.
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar