Plássið í plássinu Guðmundur Gunnarsson skrifar 30. september 2020 14:01 Hvernig má það vera að á meðan við horfum upp á lítil þorp leggjast í eyði vegna fámennis og fólksflótta standi ráðherrar okkar í pontu erlendis og haldi því fram að við séum ekki í aðstöðu til að taka við fleira fólki? Sérstaklega ekki fólki á hrakhólum vegna grimmdar og harðneskju í eigin heimalandi. Á fundi evrópskra dómsmálaráðherra árið 2017 gerði Ísland einmitt það. Skilaboðin voru mjög skýr. Við beinlínis höfnuðum aukinni samábyrgð til bjargar fólki í neyð. Blákalt og kuldalega. Það var okkar innlegg. Okkar framlag. Förum aðeins yfir þetta. Á þessari afskekktu eyju höfum við glímt við lamandi fólksfækkun svo áratugum skiptir. Nema í allra stærstu þorpunum. Þar er reyndar mannmergðin ekki meiri en svo að það væri hægt að koma öllum íbúunum fyrir á einum íþróttavelli. Það er nú allt yfirþyrmandi mannhafið. En allt í lagi, látum stóru þorpin liggja á milli hluta. Í minnstu sveitarfélögunum er fámennið slíkt að bókhaldið stendur og fellur með hverri einustu fjölskyldu sem flytur. Þannig standa sum sveitarfélög bærilega á meðan öll minni samfélögin eru að kafna. Úr fámenni. Um þessa nöturlegu staðreynd er hægt að lesa í heilu fjalli af skýrslum um stöðu landsbyggðarinnar. Þetta er ekkert nýtt. Það er því vel skiljanlegt að íbúarnir slái upp veislu í hvert skipti sem barnafjölskylda flytur í þorpið. Ef fjölskyldan reynist hinsvegar vera frá Egyptalandi þá kaffærir kerfið henni í reglufargani og málið fer að snúast um það hvort við eigum að aumka okkur yfir þau. Upp á náð og miskunn. Þegar okkur sárvantar fólk. Ég fæ þetta ekki til að ganga upp. Ég er kannski svona blindur á dásemdir íslenskrar sveitarómantíkur en mér finnst það bara alls ekkert merki um sterkt samfélag að rekast á nítján náskylda ættingja á tuttugu manna sveitaballi. Krúttlegt kannski, en ekkert sérstaklega líklegt til árangurs ef markmiðið er að sækja fram og fjölga fólki. Það gefur augaleið. Okkur skortir nýjar hugmyndir og ferska sýn. Þorpin þurfa fleiri skríkjandi börn. Það vantar fólk í kvenfélagið, kórinn, heita pottinn og á kaffistofuna. Það er svo mikið pláss í plássunum að að sveitastjórar keppast við að garga á fjallstoppum. Eftir fólki. Útsvarsgreiðendum. Súrefni. En enginn kemur. Eða mjög fáir. Fyrir vikið bítast þorpin innbyrðis. Um fólk. Reita fjaðrirnar hvert af öðru og rífast um hverja einustu sál sem flytur frá Bíldudal til Bolungarvíkur. Fjölgun um tvo íbúa hér, fækkun um þrjá íbúa þar. Lifa í þeirri von að heill landshluti, eins og Vestfirðir, lafi í sjö þúsund íbúum. Þegar staðreyndin er sú að Vestfirðir færu létt með að rúma 17 þúsund íbúa. Þannig myndi fjórðungurinn fyrst blómstra. Af hverju komast kjörnir fulltrúar upp með að skauta framhjá þessum augljósa anga byggðaumræðunnar? Að það er beinlínis efnahagslegur ábati af því að fjölga fólki. Stuðla að menningarlegri fjölbreytni og vinna bug á lamandi einsleitni. Í staðinn virðast þeir alltaf hverfa vandræðalegir undir lampaskerma þegar talið berst að fjölmenningu, innflytjendum og hælisleitendum. Auðvitað þurfa að vera reglur um alla hluti. Ég skil það. Enda er ég ekkert að tala fyrir einhverju frumskógarlögmáli. Ég vil bara að við, sem afkomendum fólks á flótta, veltum fyrir okkur stöðu okkar og þeim tækifærum sem felast í manngæsku, fólksfjölgun og fjölbreytni. Við þurfum að hefja okkur upp fyrir úrelt þras um að við eigum nóg með okkur sjálf. Það er beinlínis rangt. Ísland er vandræðalega undirmannað. Í þvi felst risastóra þversögnin um plássið í plássinu. Það er beinlínis órökrétt að láta órökstuddan ótta við allt og alla, sem eru ekki nákvæmlega eins og þeir örfáu sem fyrir eru, stjórna allri umræðu. Fólk sem þráir að tilheyra samfélaginu okkar á að geta látið þann draum rætast. Við eigum að gera þeim það kleift. Bæði út frá mannúðarsjónarmiðum og vegna þess að það er skynsamlegt. Höfundur er Vestfirðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Gunnarsson Byggðamál Brottvísun egypskrar fjölskyldu Hælisleitendur Mest lesið Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Gerum betur Hilmar Björnsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Hvernig má það vera að á meðan við horfum upp á lítil þorp leggjast í eyði vegna fámennis og fólksflótta standi ráðherrar okkar í pontu erlendis og haldi því fram að við séum ekki í aðstöðu til að taka við fleira fólki? Sérstaklega ekki fólki á hrakhólum vegna grimmdar og harðneskju í eigin heimalandi. Á fundi evrópskra dómsmálaráðherra árið 2017 gerði Ísland einmitt það. Skilaboðin voru mjög skýr. Við beinlínis höfnuðum aukinni samábyrgð til bjargar fólki í neyð. Blákalt og kuldalega. Það var okkar innlegg. Okkar framlag. Förum aðeins yfir þetta. Á þessari afskekktu eyju höfum við glímt við lamandi fólksfækkun svo áratugum skiptir. Nema í allra stærstu þorpunum. Þar er reyndar mannmergðin ekki meiri en svo að það væri hægt að koma öllum íbúunum fyrir á einum íþróttavelli. Það er nú allt yfirþyrmandi mannhafið. En allt í lagi, látum stóru þorpin liggja á milli hluta. Í minnstu sveitarfélögunum er fámennið slíkt að bókhaldið stendur og fellur með hverri einustu fjölskyldu sem flytur. Þannig standa sum sveitarfélög bærilega á meðan öll minni samfélögin eru að kafna. Úr fámenni. Um þessa nöturlegu staðreynd er hægt að lesa í heilu fjalli af skýrslum um stöðu landsbyggðarinnar. Þetta er ekkert nýtt. Það er því vel skiljanlegt að íbúarnir slái upp veislu í hvert skipti sem barnafjölskylda flytur í þorpið. Ef fjölskyldan reynist hinsvegar vera frá Egyptalandi þá kaffærir kerfið henni í reglufargani og málið fer að snúast um það hvort við eigum að aumka okkur yfir þau. Upp á náð og miskunn. Þegar okkur sárvantar fólk. Ég fæ þetta ekki til að ganga upp. Ég er kannski svona blindur á dásemdir íslenskrar sveitarómantíkur en mér finnst það bara alls ekkert merki um sterkt samfélag að rekast á nítján náskylda ættingja á tuttugu manna sveitaballi. Krúttlegt kannski, en ekkert sérstaklega líklegt til árangurs ef markmiðið er að sækja fram og fjölga fólki. Það gefur augaleið. Okkur skortir nýjar hugmyndir og ferska sýn. Þorpin þurfa fleiri skríkjandi börn. Það vantar fólk í kvenfélagið, kórinn, heita pottinn og á kaffistofuna. Það er svo mikið pláss í plássunum að að sveitastjórar keppast við að garga á fjallstoppum. Eftir fólki. Útsvarsgreiðendum. Súrefni. En enginn kemur. Eða mjög fáir. Fyrir vikið bítast þorpin innbyrðis. Um fólk. Reita fjaðrirnar hvert af öðru og rífast um hverja einustu sál sem flytur frá Bíldudal til Bolungarvíkur. Fjölgun um tvo íbúa hér, fækkun um þrjá íbúa þar. Lifa í þeirri von að heill landshluti, eins og Vestfirðir, lafi í sjö þúsund íbúum. Þegar staðreyndin er sú að Vestfirðir færu létt með að rúma 17 þúsund íbúa. Þannig myndi fjórðungurinn fyrst blómstra. Af hverju komast kjörnir fulltrúar upp með að skauta framhjá þessum augljósa anga byggðaumræðunnar? Að það er beinlínis efnahagslegur ábati af því að fjölga fólki. Stuðla að menningarlegri fjölbreytni og vinna bug á lamandi einsleitni. Í staðinn virðast þeir alltaf hverfa vandræðalegir undir lampaskerma þegar talið berst að fjölmenningu, innflytjendum og hælisleitendum. Auðvitað þurfa að vera reglur um alla hluti. Ég skil það. Enda er ég ekkert að tala fyrir einhverju frumskógarlögmáli. Ég vil bara að við, sem afkomendum fólks á flótta, veltum fyrir okkur stöðu okkar og þeim tækifærum sem felast í manngæsku, fólksfjölgun og fjölbreytni. Við þurfum að hefja okkur upp fyrir úrelt þras um að við eigum nóg með okkur sjálf. Það er beinlínis rangt. Ísland er vandræðalega undirmannað. Í þvi felst risastóra þversögnin um plássið í plássinu. Það er beinlínis órökrétt að láta órökstuddan ótta við allt og alla, sem eru ekki nákvæmlega eins og þeir örfáu sem fyrir eru, stjórna allri umræðu. Fólk sem þráir að tilheyra samfélaginu okkar á að geta látið þann draum rætast. Við eigum að gera þeim það kleift. Bæði út frá mannúðarsjónarmiðum og vegna þess að það er skynsamlegt. Höfundur er Vestfirðingur.
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun